دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
1
4
2011
02
20
اعتیاد، طرد اجتماعی و کارتن خوابی در شهر تهران؛ پژوهشی کیفی
FA
رحمت الله
صدیق سروستانی
استاد گروه جامعه شناسی
sedighsarvestani@gmail.com
آرش
نصراصفهانی
دانشجوی دکتری جامعه شناسی
nasresfahani@ut.ac.ir
کارتن خوابی پدیده ای است که سابقه زیادی در کشور ما ندارد و در چند سال اخیر توجه عمومی را به خود جلب کرده است. این مطالعه با روش تحقیق کیفی و با استفاده از رویکرد "مسیر بی خانمانی" به جستجوی علل و ریشه های کارتن خوابی در شهر تهران پرداخته است. داده های این تحقیق از مصاحبه های عمیق با سی و دو کارتن خواب مرد شهر تهران بدست آمده و با استفاده از روش تئوری مبنایی مراحل کار تدوین و نتایج تحلیل شدهاند. نتایج نشان میدهد سه مساله مهم اعتیاد به مواد مخدر، ناتوانیهای جسمی و روانی و عدم تطابق با محیط پس از مهاجرت از عوامل تسهیل کننده ورود افراد به مسیر بی خانمانی هستند.
اعتیاد,تئوری مبنایی,طرد اجتماعی,کارتنخوابی,مسیر بیخانمانی
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22692.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22692_0433be6da18584bc62b21015f3a3e619.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
1
4
2011
02
20
اعتیاد به مثابه بیماری؛ نگرش نمونه ای از ساکنان شهر تهران نسبت به بیماری انگاری اعتیاد
FA
فاطمه
جواهری
دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تربیت معلم
javaherm@yahoo.com
سید حسین
سراج زاده
دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تربیت معلم
serajsh2@yahoo.com
فریق
میرو قشلاق
کارشناس ارشد جامعه شناسی دانشگاه تربیت معلم
mfarigh@yahoo.com
به رغم آن که از چند سال گذشته نگرش بیمارانگارانه به اعتیاد مورد توجه اندیشمندان علوم اجتماعی و مدیران اجرایی قرار گرفته اما به نظر میرسد بخش قابل توجهی از مردم هنوز اعتیاد را جرم میدانند و نه بیماری. مقاله حاضر با تکیه بر نظریه پزشکی شدن انحراف و با هدف شناسایی نگرش مردم در مورد اعتیاد و عوامل مرتبط با آن انجام شده است. گرد آوری اطلاعات براساس نظرخواهی از 323 نفر از شهروندان تهرانی صورت گرفته است. نتایج نشان میدهد فقط 25 درصد از پاسخگویان بطورکامل موافق نگرش درمانی هستند. در مجموع رشد نگرش های نوگرایانه، افزایش آگاهی، نگرش مثبت به تشکل های مدنی فعال در زمینه درمان و حمایت از معتادان، تحصیلات بالاتر و ارتقاء پایگاه اقتصادی اجتماعی افراد امکان پذیرش اعتیاد به عنوان بیماری را بیشتر میکند.
اعتیاد,انحرافات اجتماعی,پزشکی شدن انحراف,نگرش درمان محور به اعتیاد,نگرش های نوگرایانه
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22693.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22693_502bdcffa39fc367d548fa96ca2b85d8.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
1
4
2011
02
20
مطالعه ای کیفی در شناخت هنجارهای تسهیل کننده مصرف مواد اعتیادآور در میان خرده فرهنگ های قومی ایران
FA
صلاح الدین
قادری
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد هشتگرد
salahaldin_gh@yahoo.com
علیرضا
محسنی تبریزی
دانشیار گروه جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
mohseni@ut.ac.ir
مقاله حاضر به روش کیفی و با استفاده از تکنیکهای مصاحبه، مشاهده و بررسی اسناد و مدارک مکتوب و ادبیات شفاهی مرسوم در مورد مصرف مواد در صدد است تا هنجارهای تسهیل کننده مصرف مواد را در میان پنج خرده فرهنگ بزرگ قومی ایران (در قالب 10 استان) را بررسی کند. به منظور شناخت هنجارهای تسهیل کننده مصرف مواد اعتیاد آور در میان خرده فرهنگها سه حوزه مورد تاکید و هنجارهای موجود در هر یک از این حوزه های مورد مطالعه قرار گرفت.: 1- توصیه-های دارویی و درمانی، 2- باورهای عامیانه و جملات و ضربالمثلها و 3- آداب و رسوم خاص. بر اساس یافتهها در هر سه حوزه مشخص شده در میان همه خرده فرهنگهای مورد بررسی هنجارهایی وجود دارد که تسهیل کننده مصرف مواد مخدر هستند.
باورهای فرهنگی,تسهیل اعتیاد,خردهفرهنگ قومی,مصرف مواد مخدر,مطالعه کیفی
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22694.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22694_1004a24621fc4181da8352a35fba7386.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
1
4
2011
02
20
مقایسه ویژگی های شخصیتی، احساسات عاطفی و ابراز رضایت از همسر در زنان شوهر معتاد و زنان شوهر سالم
FA
رؤیا
نوری
کارشناس ارشد جامعه شناسی
حسن
رفیعی
روانپزشک و MPH، استادیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
مهدی
اکبریان
کارشناس ارشد رفاه اجتماعی، گروه مدیریت رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
هومان
نارنجی ها
پزشک عمومی و MPH
هدف از پژوهش حاضر مقایسه ویژگی های شخصیتی، احساسات عاطفی و روابط با همسر در زنان همسر معتاد و زنان همسر سالم است. این پژوهش به روش مقطعی (علی مقایسه ای) بین دو گروه زنان همسر معتاد و زنان هسر سالم انجام شد. در کل 400 نفر از زنان (200 زن همسر معتاد و 200 زن همسر سالم) مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان میدهد احساسات منفی از قبیل بدگمانی و بی اعتمادی، حقارت و ناتوانی، خجالت و شرمندگی، ترس و نگرانی، عدم امنیت، ناامیدی و پرخاشگری زنان همسر معتاد نسبت به زنان همسر سالم بیشتر است. زنان همسر معتاد از پایداری هیجانی و وظیفه شناسی کمتری نسبت به زنان همسر سالم برخوردارند، همچنین زنان همسر معتاد از حضور همسر در منزل، حمایت عاطفی، حمایت اقتصادی و رضایت جنسی از همسر ابراز رضایت کمتری داشتند.
احساسات عاطفی,پرخاشگری,زنان همسر معتاد,مواد مخدر,ویژگیهای شخصیتی
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22695.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22695_3cf7b29b55be15c377ab8d87f1c4f334.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
1
4
2011
02
20
عوامل جامعه شناختی موثر بر مصرف سیگار در بین زنان و دختران شهر تهران
FA
علی اصغر
سعیدی
1دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه
saeidi2@ut.ac.ir
شکوه
دیباجی فروشانی
2کارشناس ارشد مطالعات اجتماعی زنان
shokodibaji2@yahoo.com
سید احمد
فیروزآبادی
استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
afirouzabadi2@ut.ac.ir
پرسش عمده تحقیق حاضر بررسی علل اجتماعی مصرف سیگار در بین زنان و دختران بالای 13 سال در سطح شهر تهران است. مبنای نظری این مقاله را نظریههای گیدنز، سادرلند و برایت وایت و گزینش عقلانی، تشکیل میدهند. این تحقیق، با روش پیمایش که با حجم نمونه 347 نفر و با پرسشنامه در شهر تهران انجام شده است. نتایج مدل تحقیق نشان میدهد که شش متغیر واکنش اجتماعی، عاملیت، هنجارشکنی، رهایی از فشار عصبی، سیگاری بودن همسر و ریسک به طور همزمان بر مصرف پنهانی سیگار مؤثرند و تعداد سیگار مصرفی، همزمان با واکنش شرمندهساز و سنتگرایی در ارتباط است.
آسیبهای اجتماعی,تهران,زنان,سیگار,مسائل اجتماعی
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22696.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22696_6c0b68fba2d07039c1e513170c2618b2.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
1
4
2011
02
20
ساخت اجتماعی اعتیاد در ایران
FA
محمدتقی
کرمی
عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی
mt_karami@yahoo.com
سیدمهدی
اعتمادیفرد
دانشجوی دکتری جامعهشناسی نظری- فرهنگی دانشگاه تهران
etemady2@ut.ac.ir
اعتیاد از جمله مسائل اجتماعی در ایران است که در دهههای گذشته در ساخت اجتماعیاش دگرگونیهایی ایجاد شده است. موضوع تحقیق حاضر، چگونگی ساختیابی اجتماعی اعتیاد در ایران است. در این تحقیق به منظور تحلیل این موضوع، از مدل نظری واقعگرایی تحلیلی استفاده شده است. نظریهی اساسی در این مدل، نظریهی ارادهگرایانه کنش است که پارسونز در دورهی نخست تلاش نظریش آن را بسط و توضیح داد. روش اصلی نیز تحلیل ثانویه است. مبنای تأمین دادهها به منظور تحلیل، دادههای پژوهشهای کلان و عمدتاً ملّی است که پیش از این صورت گرفته است. بر اساس مدل مذکور و با استفاده از روش تحلیل ثانویه، ابعاد عینی مورد بررسی قرار گرفته و الگوی تغییر مصرف و توزیع در ایران توضیح داده شده است. همچنین ابعاد ذهنی و الگوی تغییر نگرشی در خصوص اعتیاد نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
اعتیاد,الگوی توزیع مواد,الگوی مصرف مواد,تغییر اجتماعی,ساخت اجتماعی
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22697.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22697_e00a908a6b907702c1e61aafb1d8a2e7.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
1
4
2011
02
20
روشهای غیر مستقیم برآورد تعداد مصرفکنندگان مواد مخدر
FA
علیرضا
تاجداری
استادیار جامعهشناسیِ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،
artajdari@yahoo.com
محمد علی
زکریایی
کارشناس ارشد جامعه شناسی و پژوهشگر مسائل اجتماعی
hamrair2@gmail.com
این مقاله به معرفی روشهای برآورد تعداد مصرفکنندگان مواد مخدر میپردازد. مصرفکنندگان مواد مخدر را میتوان به عنوان یک جمعیت پنهان در نظر گرفت، زیرا شناسایی و دسترسی به آنها دشوار است. بنابراین، مطالعهی ویژگیهای مصرفکنندگان و تعداد آنها مستلزم به کار گرفتن روشهای خاصی است. استفاده از پیمایش عمومی برای برآورد جمعیت هدف مصرفکنندگان مواد مخدر با مشکلات تورش مشاهده و انتخاب است. متخصصان روشهای غیرمستقیمی را برای برآورد حجم جمعیتهای پنهان ابداع کردهاند. روش ضریبی و روش صید- صید مجدد (نمونه- نمونه مجدد) دو روش عمده از روشهای غیر مستقیم هستند که در برآورد تعداد مصرفکنندگان مواد مخدر هم کاربرد دارند. این روش ها غیرمستقیم هستند زیرا به جای مراجعهی مستقیم به اعضای جمعیت مورد بررسی، بر فهرستهای متشکل از نامهای ثبتشدهی اعضای جمعیت پنهان مبتنی هستند. مقالهی حاضر به معرفی این دو روش میپردازد.
تکنیک ضریبی,جمعیتهای پنهان,روش صید- صید مجدد,روشهای برآورد,مصرفکنندگان مواد مخدر
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22698.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22698_30fc81ae69f53cde6fc653247322a2cc.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
1
4
2011
02
20
بررسی تاثیر خانواده، دوستان و محله بر مصرف مواد مخدر
FA
ایرج
فیضی
عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم، دانشجوی دکتری بررسی مسائل اجتماعی دانشگاه تهران
iraj_faizi2@yahoo.com
یحیی
علی بابایی
استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
محمد مهدی
رحمتی
استادیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان
مطالعه حاضر تلاش دارد تا با اتکاء به تئوریهای کنترل اجتماعی، یادگیری و بومشناسی انسانی به بررسی تاثیر آسیبزایی محله، کنترل خانوادگی، انسجام خانوادگی، حساسیت خانواده به مصرف مواد مخدر توسط فرزندان، و تاثیر داشتن دوستان کجرو بر مصرف مواد مخدر بپردازد. جامعه آماری این مطالعه نوجوانان و جوانان 15 تا 29 مراکز شهرستان های استان مرکزی و حجم نمونه 4000 بوده، اطلاعات با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده است و با استفاده از نرم افزار لیزرل تحلیل شده است. نتایج نشان میدهد که تاثیر دوستان کجرو و دارای تجربه مصرف مواد مخدر بیش از سایر عوامل بوده است. متغیر انسجام فقط بطور مستقیم تاثیر گذار بوده و تاثیر آسیب زایی محله عمدتاً از طریق دوستان و تاثیر مستقیم آن اندک بوده است.
آسیب زایی محله,انسجام خانوادگی,بوم شناسی انسانی,کنترل خانوادگی,مواد مخدر
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22699.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22699_90fa7dcac201ba87ad74252aadec4f2d.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
1
4
2011
02
20
اقتصاد موادمخدر ـ برآورد هزینه در ایران
FA
حسین
مختاریان
کارشناس ارشد سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
hmokhtareyan@yahoo.com
علی
هاشمی
دکترای مدیریت و رئیس کمیته مبارزه با مواد مخدر دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
alih36@gmail.com
در مورد برآورد هزینههای مواد مخدر در ایران گرچه دستگاههای مختلف فعال در این امر به فراخور حوزه تحت پوشش خود اقداماتی انجام دادهاند و ستاد مبارزه با مواد مخدر در برخی مقاطع زمانی برآوردهایی را در این خصوص منتشر کرده است، ولی هیچگاه این برآوردها همانند دیگر کشورها به صورت نظاممند و مبتنی بر روششناسی مشخص انجام نشده است. این مقاله ضمن بررسی برآوردهای پیشین، با استناد به روشی تحت عنوان گروههای اجتماعی پرداخت کننده هزینهها، در سطح کلان، و همچنین با استفاده از متدولوژی گروه لوین در اقتصاد مواد مخدر ایالات متحده امریکا، در سطح محاسبات خرد، به برآورد هزینههای گروههای مختلف مصرفکنندگان، غیر مصرفکنندگان (جامعه) و دولت پرداخته است. افزون بر این، با تقسیم بندی هزینهها به هزینههای مستقیم، غیر مستقیم و جنبی، هر یک از انواع هزینه را متاثر از شیوه پرداخت، طبقه بندی کرده است.
اقتصاد مواد مخدر,برآورد هزینههای موادمخدر,هزینههای جامعه,هزینههای دولت,هزینههای مستقیم و جنبی و غیر مستقیم,هزینههای مصرف کنندگان
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22700.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_22700_b0a90d77e728823c0cb33d31ce6404f4.pdf