دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
5
2
2014
10
23
صفحات آغازین و فهرست
1
3
FA
10.22059/ijsp.2014.55736
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55736.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55736_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
5
2
2014
10
23
مطالعۀ جامعهشناختی قتل: شناسایی ریسکفاکتورها
191
218
FA
سهیلا
صادقی فسایی
دانشیار گروه جامعهشناسی دانشگاه تهران
s_sadeghi@yahoo.com
10.22059/ijsp.2014.55546
قتل یکی از جدیترین نوع جرایم خشن است که خسارتهای جبرانناپذیری را بر قاتل، قربانی خانوادهها و اعضای اجتماع محلی وارد و احساس امنیت اجتماعی را خدشهدار میسازد.
روش تحقیق پدیدارشناسی است. در این پژوهش با تمرکز بر دادههای حاصل از مصاحبههای عمیق نیمهساختیافته با 14 قاتل (12 مرد و 2 زن) بر فهم و شناسایی ریسکفاکتورهایی تلاش شده است که در توضیح چرایی و چگونگی شکلگیری پدیدۀ قتل مؤثرند. نتایج نشان میدهد که در فهم قتل باید به تعاقب رفتارهای ضداجتماعی و ریسکفاکتورهایی که در سطح فردی، خانوادگی، محلی و جامعوی در طول زمان بر سبک زندگی اثر گذاشتهاند، توجه کرد و این مسئله را در نظر گرفت که چگونه رفتار انحرافی از سنین پایین توسعه مییابد و در طول زندگی به چیزهای دیگر تبدیل میشود. به عبارتی باید رفتاری که سنگ بنای رفتار دیگر میشود و یا حتی رفتارهای غیر جرمی که میتواند به رفتارهای جرمی کشیده شود و یا دلالتهایی برای کجروی در مراحل بعدی زندگی داشته باشد، شناسایی شود. مصاحبههای عمیق حاکی از آن است که عمدۀ پاسخگویان در دوران کودکی خود به نوعی درگیر رفتارهای ضداجتماعی چون ولگردی، پرسهزنی، کفتربازی، پرخاشگری، آزار حیوانات و شرارت بودهاند و رفتارهای انحرافی در طول زندگی آنها توسعه یافته است. لذا شناسایی ریسکفاکتورها و کنش و واکنش میان آنها از اهمیت خاصی برخوردار است.
توسعۀ جرم,روش کیفی,ریسکفاکتورهای فردی,خانوادگی,محلی,جامعوی,قتل
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55546.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55546_35ca18e401c0c9dd948e3dfe77b8e97b.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
5
2
2014
10
23
تبیین ساختار اجتماعی فقر از منظر فقرای روستایی و گونهشناسی آن (مورد مطالعه: روستای گنبد پیرمحمد از توابع شهرستان ملکشاهی- استان ایلام)
219
242
FA
مهدی
طالب
استاد دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران
taleb_ir@yahoo.fr
صدیقه
پیری
دانشجوی دکتری جامعهشناسی توسعۀ اجتماعی روستایی
spiri.1365@gmail.com
10.22059/ijsp.2014.55547
در پژوهش حاضر تلاش شده است تا به مطالعۀ پدیدۀ فقر از دیدگاه کنشگران روستایی پرداخته شود. در این تحقیق بر لزوم توجه به عواملی علاوه بر عوامل اقتصادی در زمینۀ تبیین فقر تأکید میشود. سؤال اصلی پژوهش این است که چه عواملی تبیینکنندۀ فقر در روستای مورد مطالعه است؟ روش تحقیق حاضر کیفی است، شیوۀ گردآوری اطلاعات بر اساس تکنیکهای مشاهده، تحلیل اسنادی، مصاحبۀ نیمهساختاریافتۀ فردی و گروهی بوده و روش تجزیه و تحلیل گراندد تئوری است. ابتدا بر اساس نمونهگیری هدفمند، گروههای متمرکز از میان دو طایفه موجود در روستا انتخاب شد و با ادامۀ روند تجزیه و تحلیل دادهها که مشخص شد در زمینۀ تعریف، علل و راهحلهای مبارزه با فقر بین دو نسل جوان و میانسال/کهنسال تفاوت وجود دارد، نمونهگیری نظری بین دو نسل ادامه پیدا کرد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که برای تبیین فقر، نسل اول که دو سبک زندگی، عشایری و روستایی را تجربه کرده بودند، بیشتر بر عوامل فردی، تاریخی، فرهنگی و تقدیرگرایی تأکید داشته، در حالی که جوانان بیشتر بر عوامل ساختاری و فرهنگی اشاره داشتند. همچنین برخلاف نسل دوم، نسل اول دیدگاه خوشبینانهتری راجع به کاهش فقر داشتند. نتایج حاکی از آن است که علاوه بر عوامل اقتصادی، میتوان به پررنگ بودن نقش عوامل فرهنگی و اجتماعی، همانند نزاع و درگیریهای طایفهای، وابستگی، تضعیف شبکهها، بیسوادی و ... در تبیین فقر اشاره داشت. همچنین مبارزه با فقر نیازمند طی روندی بلندمدت با نگاه ویژه به رویکردهای قابلیتی و توانمندسازی است که دستیابی به این امر جز در سایۀ مشارکت مردم امکانپذیر نیست.
ایلام,روستا,عوامل اجتماعی,فقر,گراندد تئوری
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55547.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55547_b1805591c0eb169bdf51e53742ea3e94.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
5
2
2014
10
23
بررسی و تحلیل فضایی جرایم مواد مخدر در کلانشهر تهران (مورد مطالعه: منطقۀ 2 شهرداری تهران)
243
272
FA
علی
شماعی
دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی،تهران،ایران
shamaiali@yahoo.com
علی
موحد
دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران،ایران
movahed@tmu.ac.ir
رضا
ویسی
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه خوارزمی،تهران،ایران
vaisi.reza@yahoo.com
10.22059/ijsp.2014.55548
افزایش جرایم و ناهنجاریهای اجتماعی از جمله مسائل و مشکلات پیچیدۀ کلانشهرهاست. یکی از مهمترین جرایم شهری تولید، توزیع و مصرف مواد مخدر است. این ناهنجاری اجتماعی موجب افزایش سرقت، فحشا، قتل، نزاعهای خیابانی و خلاصه ناامنی و اغتشاش در اینگونه شهرها شده است. هدف از این پژوهش ارزیابی و تحلیل فضایی الگوهای پراکندگی رفتار مجرمانه و کانونهای جرمخیز مواد مخدر در سطح منطقۀ 2 شهرداری تهران است تا دستیابی به راههای کنترل مناسب در هر ناحیۀ شهری فراهم شود. پژوهش حاضر پیمایشی است و از روشتوصیفی- تحلیلی و تطبیقی نیز استفاده شدهاست. با استفاده از روش مزبور رابطۀ بین متغیرهایتراکمجمعیت و کاربری اراضی باتعدادجرایمارتکابی مواد مخدر درسطح منطقۀ 2 شهرداری تهران بررسی میشود. جامعۀ آماری این پژوهش مجموع جرایم مربوط بهمواد مخدر است که از تاریخ 1/1/1387 تا 1/11/1387 در منطقۀ 2 شهرداری تهران به وقوع پیوسته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که بینمیزانتراکمجمعیتساکندرنواحی مختلفمنطقۀ مورد مطالعه (با توجه به مقدار ضریب همبستگی اسپیرمن (774/0) با اطمینان 95/0 و سطح خطای کوچکتر از 05/0) و تعداد جرایم ارتکابی مواد مخدر ارتباطمستقیمیوجود دارد. همچنین (با توجه به مقدار ضریب همبستگی اسپیرمن (828/0)، با اطمینان 99/0 و سطح خطای کوچکتر از 01/0) بین متغیر نوع کاربری و متغیر وابسته نیز رابطۀ آماری معناداری وجود دارد.
تحلیل فضایی,جرایم مواد مخدر,محیطهای جرمخیز,منطقۀ 2 شهرداری تهران
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55548.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55548_5ca1aaf86a02afae3fbeccd0ce6b0092.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
5
2
2014
10
23
برساخت اجتماعی مصرف مواد مخدر و اعتیاد در شهرستان رودبار جنوب
273
296
FA
سید حسین
سراج زاده
دانشیار جامعهشناسی دانشگاه خوارزمی
serajsh@yahoo.com
امید
عزیززاده
کارشناس ارشد پژوهشگری اجتماعی دانشگاه خوارزمی
omid0205@yahoo.com
10.22059/ijsp.2014.55549
در این مقاله با بهکارگیری رویکرد برساختگرایی اجتماعی و روش نظریۀ زمینهای سعی شده است از منظر افراد بومی و درگیر با پدیدۀ مصرف مواد مخدر و اعتیاد، شرایط، تعاملات و پیامدهای اعتیاد و مصرف مواد مخدر در شهرستان "رودبار جنوب" فهمیده شود. روش مورد استفاده در پژوهش، کیفی است و در فرایند پژوهش از نظریۀ زمینهای استفاده شده است. دادهها با استفاده از روش مشاهدۀ مشارکتی و تکنیک مصاحبۀ عمیق گردآوری شدهاند. بر اساس روش نمونهگیری هدفمند و نمونهگیری نظری و با معیار اشباع نظری، 18 نفر از مطّلعان محلی و یا به اصطلاح دروازهبانان اجتماع در مطالعه شرکت کردند. یافتههای حاصل از روش نظریۀ زمینهای شامل هشت مقولۀ عمده به شرح زیر است: رسوم و سنتهای محلی، ارزیابی مثبت از مواد – ارزیابی منفی- با غلبۀ ارزیابی مثبت، مشکلات نظام اقتصادی و معیشتی، پایین بودن شناخت و آگاهی، دسترسی آسان، فقدان امکانات لازم برای اوقات فراغت، فقدان کنترل انتظامی مؤثر و بسترهای اکولوژیک منطقه. مقولۀ هسته نیز "بهنجار بودن موقعیتی" است که سایر مقولهها را در بر میگیرد. نظریۀ زمینهای تحقیق، در قالب مدل پارادایمی شامل شش بعد شرایط علّی، شرایط زمینهای، شرایط مداخلهگر، پدیده، تعامل و پیامدها بیان شده است.
اعتیاد,برساختگرایی اجتماعی,بهنجار بودن موقعیتی,رودبار جنوب,روش کیفی
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55549.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55549_6e64804fb7268badffd39c2cf2ee2148.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
5
2
2014
10
23
تحلیلی بر کم و کیف سرمایۀ اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران
297
328
FA
ملیحه
شیانی
دانشیار گروه برنامهریزی اجتماعی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران
mshiani@ut.ac.ir
محمد رضا
انصاری
کارشناس ارشد جامعه شناسی
mransari@ut.ac.ir
10.22059/ijsp.2014.55550
سرمایۀ اجتماعی دربردارندۀ سرمایه و منابع حاصل از نهادها، روابط و هنجارهایی است که کنش متقابل اجتماعی جامعه را به لحاظ کمی و کیفی شکل میدهند. مطالعه و سنجش سرمایۀ اجتماعی فینفسه میتواند به ایجاد سرمایۀ اجتماعی منجر شود و به اعضای اجتماع کمک کند تا مسائل خود را بازاندیشی کنند، تصمیمهای بهتری برای برنامهریزی بگیرند و انسجام پیوستۀ اجتماع را بارور سازند. بر همین اساس موضوع نوشتار حاضر سنجش سرمایۀ اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران و برخی عوامل مؤثر بر آن است. در این مطالعه با کاربرد روش پیمایش از ابزار پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. برای انتخاب نمونههای مناسب، از روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای و به منظور تعیین روایی و پایایی به ترتیب از اعتبار صوری و آلفای کرونباخ استفاده شده است. نتایج بررسی شاخصهای سرمایۀ اجتماعی دانشجویان نشان میدهد که تنها حدود یکپنجم دانشجویان از سرمایۀ اجتماعی بالایی برخوردارند و در مجموع سرمایۀ اجتماعی دانشجویان نسبتاً پایین است. پایینترین حد مؤلفههای سرمایۀ اجتماعی مربوط به مشارکت اجتماعی رسمی است. این مسئله در کنار سایر عوامل حاکی از ضعف سرمایۀ اجتماعی دانشجویان است به ویژه در ابعاد مدرن مثل عضویت و فعالیت در نهادهای مدنی که نکتۀ مهمی از وضعیت جوانان در جامعه را نشان میدهد. این وضعیت متأثر از عوامل متعدد خرد و کلان است.
اعتماد,دانشجو,روابط,سرمایۀ اجتماعی,مشارکت
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55550.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55550_a67ea355e88a106e5818aa9340a94a0d.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
5
2
2014
10
23
مطالعۀ جامعه شناختی علل و زمینه های بروز تعارضات زناشویی در شهر تهران
329
364
FA
اسماعیل
جهانی دولت آباد
استادیار دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه محقق اردبیلی
sml.jahani@gmail.com
سید حسن
حسینی
استادیار دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران
hosseni@yahoo.com
10.22059/ijsp.2014.55553
بررسی سیر تحولات در حوزۀ خانواده نشان میدهد که در دهههای اخیر دگرگونیهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و به دنبال آن، دگرگونیهایی که در شکل و وظایف خانواده، نوع نگاه افراد به خود و خانواده و انتظارات آنها از ازدواج و زناشویی پدید آمده است، نهاد خانواده و زناشویی را با چالشها و تعارضاتی متفاوت و مضاعف نسبت به گذشته دست به گریبان ساخته است. از نتایج چنین وضعیتی سستی روابط زناشویی و به تبع آن افزایش میزان طلاق در جامعۀ جهانی و ایران است. بر همین اساس، مقالۀ حاضر سعی دارد با مطالعۀ جامعهشناختی تعارضات زناشویی در شهر تهران به شناسایی انواع این تعارضات، علل و زمینههای بروز و تداوم آن و راهبردهایی که زوجین در مقابله با چنین تعارضاتی در پیش میگیرند بپردازد. در این مقاله تلاش میشود با تکیه بر رویکردهای نظری مختلف در تبیین پدیدۀ تعارضات زناشویی و به ویژه نظریۀ کنش متقابل نمادین- به عنوان تبیینکنندۀ اصلی- و به کارگیری مفهوم «<em>پارادایم زناشویی</em>» به عنوان حلقۀ گمشدۀ مطالعات پیشین در این حوزه، مدلی مناسب و در عین حال متفاوت برای تبیین تعارضات زناشویی فراهم شود. این مدل، تعارضات زناشویی را بر اساس تضاد پارادایمی زن و شوهر توضیح میدهد و ایدۀ اساسی آن این است که تعارضات زناشویی نه نتیجۀ یک یا چند عامل ثابت و مشخص، بلکه محصول برخورد پارادایمهای مخالف (متفاوت) با هم است که مطابق با نتایج تأیید شده است. مدل یادشده، در نهایت «<em>همسانهمسری پارادایمی</em>» را به عنوان راهحل مسئلۀ مورد نظر معرفی میکند.
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55553.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55553_3594c523bd814819f2b58bddc6606db2.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
5
2
2014
10
23
بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر اختلافها و تعارضات اقتصادی زندگی زناشویی زنان شاغل و خانهدار شهر تهران
365
390
FA
افسانه
توسلی
عضو هیئت علمی گروه مطالعات خانواده و زنان دانشکدۀ علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا (سلام ا... علیها)
afsantav@yahoo.com
نرگس
طاهری
کارشناس ارشد رشتۀ مطالعات زنان دانشگاه الزهرا (سلام ا... علیها)
narges.taheri64@yahoo.com
10.22059/ijsp.2014.55554
روش تحقیق در این پژوهش پیمایشی است. جامعۀ آماری، زنان شاغل و خانهدارِ شهر تهران و حجم نمونه 284 نفر است. نمونهگیری به صورت خوشهای و تصادفی ساده در سه منطقۀ شمال و جنوب و مرکز شهر تهران انجام شده است. ابزار مورد استفاده پرسشنامۀ محققساخته است که با نرمافزار spss تجزیه و تحلیل شده است. یافتههای تبیینی حاکی از آن است که بین تقسیم کار در خانواده و اختلافات اقتصادی زندگی زناشویی در دو گروه زنان شاغل و خانهدار رابطۀ معناداری وجود دارد. بین نگرش نسبت به اشتغال زن و عرف مذهبی و هزینهها با اختلافات اقتصادی زندگی زناشویی زنان شاغل رابطه وجود دارد. با افزایش میزان حمایت خانوادگی و افزایش درآمد هر دو گروه از زنان شاغل و خانهدار، میزان اختلافات اقتصادی زندگی زناشویی کاهش مییابد. در میان زنان غیر شاغل، بین مدت زمان ازدواج و تعداد فرزندان و اختلافات اقتصادی زندگی زناشویی رابطۀ معناداری وجود دارد. در مجموع، یافتهها نشان میدهد که اختلافات اقتصادی زندگی زناشویی زنان شاغل بیش از زنان خانهدار است.
اختلافات اقتصادی,زنان خانهدار,زنان شاغل,عوامل اجتماعی
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55554.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55554_3cb02342e86467e5997cff68ded5aa5d.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
5
2
2014
10
23
عملکرد نیروی انتظامی در مدیریت رفتار تماشاگران فوتبال (مطالعه موردی: هواداران داماش رشت و ملوان بندرانزلی)
391
414
FA
سعید
کبیری
0000-0001-5022-887X
دانشجو دکتری بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه مازندران
s.kabiri89@gmail.com
محمد مهدی
رحمتی
0000-0002-8695-6630
دانشیار گروه علوم اجتماعی و عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان
mahdi.rahmati@gmail.com
همایون
رضایی زاده
کارشناس ارشد جامعه شناسی
homayunrezaei90@gmail.com
10.22059/ijsp.2014.55555
پرخاشگری و خشونت تماشاگران در محیطهای ورزشی همچون ورزشگاههای کشور امروزه به یکی از معضلات و مشکلات روبه رشد در ورزش کشور بدل شده است. نیروی انتظامی به عنوان یکی از ارکان مهم مدیریت رفتار تماشاگران نقش مهمی در کاهش پرخاشگری و هیجانات حاضرین در ورزشگاه ایفاء میکند. در این راستا، آگاهی از عملکرد این نهاد رسمی در کنترل و هدایت هیجانات تماشاگران به مسیرهای امن و کنترل شده در کنار شناسایی عوامل فردی-اجتماعی، محیطی تاثیرگذار بر پرخاشگری کلامی و رفتاری تماشاگران از اولویتهای پژوهش حاضر بوده است که با استفاده از رویکردی ترکیبی ساختی-کارکردی، ناکامی- پرخاشگری و یادگیری اجتماعی فرضیات پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند. روش پژوهش حاضر از نوع پیمایش بوده است و بر این اساس با حجم نمونه ۳۰۰ نفر از تماشاگران دو باشگاه فرهنگی ورزشی داماش رشت و ملوان بندرانزلی در سری مسابقات جام خلیج فارس (۱۳۹۱-۹۲) فرضیات تحقیق مورد آزمون قرار گرفتند. بمنظور تبیین فرضیات از آزمونهای آماری چون همبستگی پیرسن، آنوا و فریدمن استفاده گردید و نتایج تحقیق حاکی از آن است که نگرش تماشاگران نسبت به عملکرد نیروی انتظامی در بیشتر موارد مورد بررسی رضایتبخش گزارش شده است، بین هویت ورزشی، هویت تیمی، سن، پایگاه اقتصادی-اجتماعی، ارتباط با کانون هواداران، تأثیر گروه همالان، عملکرد نیروی انتظامی و رضایتمندی از امکانات ورزشگاه با میزان پرخاشگری هواداران همبستگی معناداری وجود دارد.
تماشاگران,مدیریت رفتار,عملکرد نیروی انتظامی,پرخاشگری
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55555.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55555_1ae6cee31a4d4ef5477434ed6de14bff.pdf
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
بررسی مسائل اجتماعی ایران
2008-8973
2676-4245
5
2
2014
10
23
چکیده و فهرست انگلیسی
1
10
FA
10.22059/ijsp.2014.55735
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55735.html
https://ijsp.ut.ac.ir/article_55735_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf