TY - JOUR ID - 76168 TI - زمینه‌ها و فرایندهای شکل‌گیری زیست غیررسمی زباله‌گردی: مطالعۀ موردی کارگران افغانستانی در تهران JO - بررسی مسائل اجتماعی ایران JA - IJSP LA - fa SN - 2008-8973 AU - ایثاری, مریم AU - شجاعی زند, علیرضا AD - دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس AD - دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 10 IS - 1 SP - 63 EP - 95 KW - زباله‌گردی KW - اسکان غیررسمی KW - اقتصاد غیررسمی KW - حکمروایی هیبریدی شهری KW - خودگردانی DO - 10.22059/ijsp.2020.76168 N2 - پژوهش حاضر با هدف شناسایی زمینه­ها و فرایندهای شکل­گیری زیست غیررسمی زباله­گردی در میان کارگران افغانستانی در تهران انجام شده است. روش این پژوهش مطالعۀ موردی است و از ابزارهای گوناگون مشاهده و مصاحبه در کنار تحلیل اسناد استفاده شده است. نمونه‌گیری به شیوۀ هدفمند ترکیبی صورت گرفته است و مجموعاً با 57 نفر از مدیران و کارشناسان شهری، پیمانکاران، گاراژداران، سرکارگران، زباله­گردهای افغانستانی و مطلعین مصاحبه انجام شد. نتایج نشان داد عوامل گوناگونی در سطح کلان، میانه و خرد زمینه‌ساز حضور زباله­گردهای افغان در ایران و زیست غیررسمی آنان در شهر تهران است. عوامل اقتصادی و سیاسی وابسته به کشور افغانستان، عوامل فرهنگی و خانوادگی کارگران هراتی، قوانین مرتبط با اتباع شامل محدودیت فضایی برای تردد و محدودیت اشتغال در ایران، شرایط کاری و مناسبات درون شغلی در میدان زباله، عوامل مرتبط با نقش حکمروایی هیبریدی شهری و عدم منزلت اجتماعی این شغل نزد ایرانیان ازجمله این مواردند. یافته­ها همچنین نشان داد درمجموع، چند الگوی مختلف زباله­گردی براساس جغرافیای اسکان غیررسمی و تنوع شراکت اقتصادی با پیمانکاران در میان زباله‌گردهای افغانستانی در شهر تهران قابل ردیابی است. چهار الگوی اقتصاد غیررسمی شامل برون‌سپاری مجدد، شراکت درصدی، کارفرمایی حداکثری و عدم شراکت با پیمانکار شناسایی شد. مدل­های مختلف شراکت اقتصادی دلالت‌های گوناگونی برای مناسبات قدرت میان زباله­گردها، نیروهای واسط و پیمانکاران دربردارد. به‌طوری‎که در مدل برون‌سپاری مجدد و عدم شراکت، پیمانکاران کمترین قدرت و نیروهای واسط بیشترین قدرت را دارند. همچنین در مدل کارفرمایی حداکثری زباله‌گردها کمترین خودگردانی و پیمانکاران بیشترین قدرت را دارند. نتایج این پژوهش، پیوند ناگسستنی میان عرصه­های رسمی و غیررسمی را آشکار کرد و نشان داد عرصۀ غیررسمی بیش از آنکه مسئله­ای توسعه­ای باشد، امری مرتبط با حکمروایی شهری و اقتصاد سیاسی شهر است. UR - https://ijsp.ut.ac.ir/article_76168.html L1 - https://ijsp.ut.ac.ir/article_76168_563b114c8d9dc23e6b2215c1805fb8c1.pdf ER -