Investigating Social Inequalities in the School Textbooks of the Constitutional Period (Case Study: Ta’lim-ol-Atfal, Ketab Ali, Ta’dib-ol-Atfal and Tarbiyat nesvan)

Document Type : Research Paper

Authors

1 PhD Student of History, Ferdowsi University of Mashhad

2 Associate Professor of History, Ferdowsi University of Mashhad

3 Associate Professor of Sociology, Ferdowsi University of Mashhad

Abstract

Social inequalities may be divided into three categories, namely class, gender and ethnic inequalities. Many representations could be found in the documents and sources remained from different historical periods. The importance of paying attention to the contents of school books lies in the fact that they reflect the dominant beliefs of the society regarding the socialization of individuals and their social role-taking. The current study focuses on the social inequalities found in school textbooks of the constitutional period (1895-1911). This is a documentary research which has been conducted through content analysis and situational context of words aims to address questions such as gender inequality in the school textbooks of the constitutional period, the role of the concept of gender in the kind of socialization experienced by individuals especially girls, and the most important roles expected of them. In these textbooks, the type of relationship of women’s roles with the role of men is seen in three categories: 1- the roles of women depending on men, 2- the roles equal between men and women, 3- independence of women’s roles from men. The results of the researchers’ investigation in this study indicated that the instances of role independence and lack of social inequalities could only be seen in the book entitled Tarbiyat nesvan (The Education of Women)..

Keywords

References

-      ادیب کرمانی، قاسم (1324قمری/1285 شمسی). تاریخ تلگرافی. نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ مجلس شورای ملی به شمارۀ 43608.
-      ادیب نوبری تبریزی، ابراهیم  (1344ق/ 1305شمسی). درّ مکنون. نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ وبگاه دنیای زنان در عصر قاجار.
-      باغداردلگشا، علی(1394الف). نگرشی به مسألۀ حفظ الصحۀنسوان در رسائل تعلیمی دورۀ قاجار. مجموعه مقالات اولین همایش نقش زن در سلامت جامعه. تهران: بنیاد پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی.
-      باغداردلگشا، علی(1394 ب). بررسی مطالبات اجتماعی زنان در مطبوعات دورۀ مشروطه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد تاریخ. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد.
-      تاج‎السلطنه(1361). خاطرات تاج‌السلطنه.به کوشش: منصوره اتحادیه‌ و سیروس سعدوندیان، تهران: نشر تاریخ ایران.
-      تانگ، رزماری، ویلیامز، نانسی و دانچین، آن (1395). اخلاق زنانه‌نگر. ترجمه: مریم خدادادی. تهران: انتشارات ققنوس.
-      حاتمی، زهرا (1395). مبانی ایدئولوژی حاکمیت و تاثیر آن بر متون و مواد درسی در عصر پهلوی اول. تهران: تاریخ ایران.
-      حسینی روح الامینی، جمیله (1380). سیر تحول برنامه‌های درسی ابتدایی و راهنمایی  (1380- 1301)، تهران: دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش.
-      دبیرخاقان، مهدی (1331قمری/1292 شمسی). احسن الاخلاق مصور. نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانه ملی به شمارۀ 2057.
-      دبیرخاقان، مهدی (1331ق/ 1292 شمسی). اخلاق منظوم. نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ ملی به شمارۀ ۶-۱۴۰۴۲.
-      دبیرخاقان، مهدی(1333ق/1294 شمسی). انشاء جدید. نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ ملی به شمارۀ ۶-۲۳۱۴۷.
-      دولت‌آبادی، یحیی (1325ق/ 1285شمسی). کتاب علی. نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ ملی به شمارۀ 27018.
-      روزنامه چهره­نما (1323 ق/1284ش). مکالمه میرزا سعید سمنانی با ابومفید کرمانی. شماره 23.
-      روزنامه خورشید(1324 ق1285ش). مناقشۀ قلمی ملا بی پروای خراسانی و میرزا ترسوی کاشانی. شماره؟.
-      روزنامه رهنما (1325 ق/1286ش). سؤال و جواب مشهدی محمدنقی و کربلائی تقی: یا مکالمۀ مستبد و مشروطه­طلب. شماره2.
-      روشه، گی(1393). مقدمه‌ای بر جامعه شناسی عمومی. ترجمه: هما زنجانی‌زاده، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها.
-      زرینسکی، مایکل پ(1371). زنان میسیونر پرسبیتریان آمریکایی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در ایران. ترجمه: منیژه گلبابائی بدیع‌الزمانی. نیمه دیگر، شماره 17. 
-      زنجانی‌زاده، هما و باغدار دلگشا، علی(1394). بررسی جامعه شناختی روزنامه‌نگاری زنان در عصر مشروطه. مسائل اجتماعی ایران، سال6، شمارۀ 1.
-      سعادت، احمد، 1337ق/1298شمسی، لآلی الادب، نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ ملی به شمارۀ ۶-۲۷۲۹۷
-      سعادت بوشهری، محمد حسین(1332ق/1293 شمسی). بدون عنوان (تاریخ ایران؟). نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ پژوهشکده معلم: شیراز.
-      صدیق، عیسی(1347). تاریخ فرهنگ ایران. تهران: طبع کتاب.
-      طاهر احمدی، محمود(1385). پیشگامان تألیف کتابهای درسی آموزشی فارسی در عصر مشروطه. گنجینه اسناد، شمارۀ 62.
-      ظهیرالدوله، علی خان (1367). خاطرات و اسناد ظهیرالدوله. به کوشش:ایرج افشار،جلد اول، تهران: زرین.
-      عسکرانی، محمدرضا(1388). آموزش تاریخ در روند نظام تعلیم و تربیت ایران. رسالۀ دکتری. دانشکده ادبیات و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز.
-      فروغی، محمد علی(1325ق/1286شمسی). دورۀ ابتدایی از تاریخ عالم. نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ مرکزی تبریز.
-      فروغی، ذکاء الملک(1332ق/1293شمسی). تاریخ مختصر ایران، نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی به شمارۀ 220998.
-      فصیحی شیرازی، علی اصغر(1333ق/1294 شمسی). اخلاق احمدی. نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانه ملی به شمارۀ  ۶-۱۲۰۲۵.
-      قاسمی پویا، اقبال، بناءپور، هاشم و پورجوادی، رضا (1377). مدارس جدید در دورۀ قاجاریه: بانیان و پیشروان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
-      قمی، محمد (1335ق/ 1295 شمسی). فقه فارسی. نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ ملی به شمارۀ ۶-۱۸۲۲۰.
-      گویا، زهرا (1390). سیر تحول و شکل گیری برنامه های درسی ریاضی مدرسه ای در ایران. نشریه رشد آموزش ریاضی، دورۀ 28، سال 4.
-      گیدنز، آنتونی (1385). جامعه شناسی. ترجمه: منوچهر صبوری.تهران: نشر نی.
-      مازندرانی، محمود(1321ق/1282 شمسی). تأدیب الاطفال. نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ ملی.
-      محمدی، محمدهادی و قایینی، زهره (1380). تاریخ ادبیات کودکان ایران. جلد3. تهران: چیستا.
-      مصحفی، عبدالحسین (1381). تاریخچه تألیف کتاب های درسی در ایران. مجله رشد آموزش ریاضی. شمارۀ 67.
-      مستوفی، یوسف‌خان(1318ق/1279 شمسی). تربیت نسوان. نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی به شمارۀ 73239.
-      مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی دوم(1328ق/1289 شمسی). قانون اداری وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستنطرفه : مصوبه 28 شعبان المعظم 1328قمری.
-      مشفق کاظمی، مرتضی (1305). تهران مخوف: یادگار یک شب، جلد2. تهران: بی‌نا.
-      مفتاح الملک (1316ق/1277 شمسی).تعلیم الاطفال. نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ مجلس شورای ملی به شمارۀ 26298.
-      میرزا عبدالرزاق خان(1318ق/ 1279شمسی). جغرافیای سال دوم. نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ ملی به شمارۀ  20775-6.
-      میرزا عبدالعظیم خان (1332ق/1293 شمسی). فرائد الادب. نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی به شمارۀ 108208.
-      میرزا عزیز الله خان (1325ق/ 1286 شمسی). تربیت البنات. نسخۀ چاپ ستگی موجود در وبگاه دنیای زنان در عصر قاجار به شمارۀ 902A1.
-      ناطق، هما (1368). ایران در راهیابی فرهنگی. پاریس: خاوران.
-      نقیبی، صطفی (1393). تاریخچه آموزش و پرورش استان کرمان در دورۀ مشروطیت. بافت: عصر مدرن.
-      والی،  علی خان (بی‌تا). آلبوم تصاویر شخصی. متعلق به وبگاه دنیای زنان در عصر قاجار: دانشگاه هاروارد با شماره سند 1257A6.
-      Jordan, Samuel (1935).Constructive Revolutions in Iran. The Moslem Word, No 26.
-      Richard Irvine, j (2006). Iranzamin, Tehran, International School. EncyclopaediaIranica. Vol. XIII, Fasc. 5.
Journal of Social Problems of Iran
Volume 8, Issue 1
November 2017
Pages 119-137

Files

Share

How to cite

Statistics