سنخ شناسی مواجهه خانواده ایرانی با بحران کرونا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 - گروه آموزشی علوم اجتماعی دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

2 استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی

10.22059/ijsp.2020.308839.670762

چکیده

هدف اصلی این پژوهش نوع شناسی نحوه مقابله خانواده های ایرانی با بحران کرونا است. این تحقیق به صورت کیفی و با استفاده از انجام مصاحبه عمیق با 14 شرکت کننده و گفت و گوهای تکمیلی بادیگر اعضای خانواده این افراد نیز صورت گرفت. براساس الگوی ارتباطی خانواده و سازماندهی کنش افراد و با توجه به نحوه مواجهه آنان با بحران کرونا، می توان خانواده ها را به 3 دسته تقسیم بندی شدند. این دسته بندی شامل: خانواده های رضایت مدار یا توافق کننده: کنش های فعالانه و معطوف به هدف خانواده های سهل انگار: سهل انگار(به حال خود واگذارنده)؛ کنش های منفعلانه و احساسی و خانواده های سهل انگار/ محافظتی؛کنش های متغیر است. مهم ترین تفاوت این گروه ها در نحوه مدیریت روابط خانوادگی است که در خانواده های رضایت مدار به دلیل افزایش میزان گفت و گو که منجر به شناخت بیشتر اعضای خانواده از یکدیگر شده و باعث تصحیح الگوهای رفتاری پیشین و در نتیجه کاهش تنش بین اعضا می شود اما در خانواده های سهل انگار به دلیل عدم شناخت اعضا از یکدیگر به دلیل فقدان فضای گفت و گو و بحران های ناشی از مسئله کرونا تنش در میان افراد افزایش پیدا می کند. مهم ترین آثار این رویکرد در گذراندن زمانهای بیشتر در بیرون از خانه به دلیل وجود روابط تنش زا است که در ابتلای بیشتر این افراد به بیماری تاثیرگذار است. اما مهم ترین ویژگی در خانواده های نوع سوم پیش بینی ناپذیر بودن است که تلفیقی از دو گروه پیشین است.

کلیدواژه‌ها


اشتراوس، آنسلم و کوربین، جولیت (1390). اصول روش تحقیق کیفی: نظریة مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها، ترجمة بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
آژیراک، زینب (1392). زمینه‌های بروز خشونت در نوجوانان پسر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
جهان نیوز (1396). برگرفته از لینک http://www.jahannews.com/news/569623/
چلبی، مسعود (1386). جامعه‌شناسی نظم تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، چاپ چهارم، تهران، نشر نی.
خبرگزاری فارس (1398). برگرفته از لینک www.farsnews.ir/news/13980816000366/
خبرگزاری عصر ایران (1401). برگرفته از لینک www.asriran.com/fa/news/842237/
داوری، میثم (1398). بررسی تاثیر عوامل اجتماعی بر قلدری در مدرسه (مورد مطالعه: دانش‌آموزان شهر تهران)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران.
رابینگتن، ارل؛ واینبرگ، مارتین (1391). رویکردهای نظری هفتگانه در بررسی مسائل اجتماعی، (ترجمه: دکتر رحمت اله صدیق سروستانی). تهران، انتشارات موسسه انتشارات دانشگاه تهران.
ستوده، هدایت الله (1395). آسیب شناسی اجتماعی (جامعه‌شناسی انحرافات)، تهران، انتشارات آوای نور، چاپ بیست و پنجم.
سلیمی، علی و داوری، محمد (1385)، جامعه‌شناسی کجروی، تهران: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
سهراب‌زاده، مهران و سلیمان‌نژاد، محمد (1399). مطالعه کیفی علل و زمینه‌های خشونت نوجوانان دبیرستانی، فصلنامه توسعه اجتماعی (توسعه انسانی سابق)، دوره 14، شماره 3: 172-153.
علیزادگانی، فاطمه؛ اخوان تفتی، مهناز و خادمی، ملوک (1396). بررسی علل گرایش به رفتارهای پرخطر در دانش‌آموزان پسر دبیرستانی شهر تهران، انتظام اجتماعی، دوره 9 شماره 2، 128-103.
قادرزاده، امید و قادری، بهروز (1395). تحلیل چند سطحی خشونت‌ورزی: مطالعۀ پیمایشی خشونت‌ورزی دانش‌آموزان دبیرستان های شهر سقز، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال پنجم، شماره 12، 80 -61.
گرمابی، راضیه (1399). بررسی عوامل موثر بر قلدری در دانش‌آموزان: یک مطالعه کیفی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اردکان.
گیدنز، آنتونی و بردسال، کارل (1383). جامعه‌شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نشر نی.
محمدپور، احمد (1392). روش تحقیق کیفی، ضد روش 2، تهران، انتشارات جامعه‌شناسان.
مشونیس، جان (1397). مسائل اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، جلد اول، تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
معیدفر، سعید (1389). مسائل اجتماعی ایران (جامعه‌شناسی اقشار و گروه‌های آسیب پذیر)، نشر علم.
معینی، مهدی (1393). بررسی جامعه­­شناختی مهارت­های اجتماعی و ارتباطی مؤثر بر بازدارندگی رفتارهای پرخطر جوانان (مطالعه موردی شهر شیراز)، پایان­نامه دکتری جامعه­شناسی، دانشگاه شیراز، دانشکده­ی اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، گروه علوم اجتماعی.
نصیری، هدایت (1388). بررسی عوامل اجتماعی- اقتصادی و فرهنگی موثر بر میزان بزهکاری خشونت‌آمیز در میان دانش‌آموزان شهر اهواز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز.
یاری‌قلی و همکارن (1397). تجربیات معلمان از عوامل زمینه‌ساز خشونت در مدارس: مطالعه‌ی پدیدارشناسانه‌، فصلنامه اندیشه‌های نوین تربیتی، سال چهاردهم، شماره اول، 197-159.
هاشمی، سیدضیاء و مردانی، سمیه (1400). فراتحلیل آسیب‌های اجتماعی رایج در بین دانش‌آموزان، فصلنامه بررسی مسائل اجتماعی ایران، سال دوازدهم، شماره اول، 101-67.
Álvarez-García, D., Núñez, J. C., García, T., & Barreiro-Collazo, A. (2018). Individual, family, and community predictors of cyber-aggression among adolescents. European journal of psychology applied to legal context, 10(2), 79-88.
Atkinson, T. (2019). Young Adult’s Feelings of Safety after Observing Physical Violence as Rural Adolescents: A Generic Qualitative Study (Doctoral dissertation, Capella University).
Boxer, P., & Sloan-Power, E. (2013). Coping with violence: A comprehensive framework and implications for understanding resilience. Trauma, Violence, & Abuse, 14(3), 209-221.
Brown, J. (2021). Parents and Teachers Perspectives Regarding the Prevalence and Preventions of Cyberbullying in Southern California, School of Education Concordia University Irvine.
Catak, B., Evran, M., Kaya, F., & Evran, M. (2021). Prevalence of exposure to violence and related factors among high school students in Turkey. East Mediterr Health J.
Celbiş, O., Karaoğlu, L., Eğri, M., & Özdemir, B. (2012). Violence among high school students in Malatya: a prevalence study. Turkish Journal of Medical Sciences, 42(2), 343-350.
García-García, J., Ortega, E., De la Fuente, L., Zaldívar, F., & Gil-Fenoy, M. J. (2017). Systematic review of the prevalence of school violence in Spain. Procedia-social and behavioral sciences, 237, 125-129.
Hamby, S., & Grych, J. H. (2013). The web of violence: Exploring connections among different forms of interpersonal violence and abuse. New York, NY: Springer.
León Moreno, C., Musitu Ochoa, G., Cañas Pardo, E., Estevez Lopez, E., & Callejas Jerónimo, J. E. (2021). Relationship between school integration, psychosocial adjustment and cyber-aggression among adolescents. International journal of environmental research and public health, 18(1), 108.
Machado, B., Caridade, S., Araújo, I., & Faria, P. L. (2022). Mapping the cyber interpersonal violence among young populations: a scoping review. Social Sciences11(5), 207.‏
Mayer, M. J., Nickerson, A. B., & Jimerson, S. R. (2021). Preventing school violence and promoting school safety: contemporary scholarship advancing science, practice, and policy. School Psychology Review, 50(2-3), 131-142.
Mendle, J., & Beltz, A.M., & Carter, R., & Dorn, L.D. (2019). Understanding Puberty and Its Measurement: Ideas for Research in a New Generation. Journal of Research on Adolescence, 29(1), 82-95.
Reid, R. J., Peterson, N. A., Hughey, J., & Garcia-Reid, P. (2006). School climate and adolescent drug use: Mediating effects of violence victimization in the urban high school context. Journal of Primary Prevention, 27(3), 281-292.
Ruiz-Hernández, J. A., Moral-Zafra, E., Llor-Esteban, B., & Jiménez-Barbero, J. A. (2019). Influence of parental styles and other psychosocial variables on the development of externalizing behaviors in adolescents: a sytematic review. The European Journal of Psychology Applied to Legal Context.
Saltmarsh, S., Robinson, K., & Davies, C. (Eds.). (2012). Rethinking school violence: Theory, gender, context. Palgrave Macmillan.
Sherer, P. P., & Sherer, M. (2011). Violence among high school students in Thailand: Cultural perspectives. International Journal of Intercultural Relations, 35(6), 867-880.
Siegel, L. J. (2018). Criminology: Theories, Patterns and Typologies, Cengage Learning, 13Th edition.
Ssewanyana, D., Van Baar, A., Mwangala, P. N., Newton, C. R., & Abubakar, A. (2019). Inter-relatedness of underlying factors for injury and violence among adolescents in rural coastal Kenya: A qualitative study. Health psychology open, 6(1), 2055102919849399.
Tobin, A. N. (2016). A study of the impact of crime shows on contemporary criminal investigations (Doctoral dissertation, The George Washington University).
Varela, J. J., Zimmerman, M. A., Ryan, A. M., Stoddard, S. A., & Heinze, J. E. (2021). School attachment and violent attitudes preventing future violent behavior among youth. Journal of interpersonal violence, 36(9-10), NP5407-NP5426.
Vowell, Paul R. 2007. " A Partial Test of an Integrative Control Model: Neighborhood Contexts, Social Control, Self Control, and Youth Violent Behavior " Western Criminology Review, 8 (2): 1 - 15.