مطالعۀ تطبیقی انسجام اجتماعی بین دو قومیت آذری و کُرد (مورد مطالعه: شهرهای سنندج و تبریز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه یزد

2 دانشیار دانشگاه یزد

3 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه یزد

چکیده

در مقالۀ حاضر تلاش کرده­ایم میزان انسجام اجتماعی دو قوم آذری و کُرد را بررسی و تبیین کنیم. چارچوب نظری تحقیق مبتنی بر نظریۀ پارسونز، بلاو و کارل­دوویچ؛ روش تحقیق پیمایش و ابزار گردآوری داده­ها، پرسشنامۀ محقق­ساخته است. جامعۀ آماری را زنان و مردان ۲۰ تا ۶۴ سالۀ شهرهای تبریز و سنندج تشکیل می­دهند. داده­های تحقیق با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله‌ای از 768 نفر جمع­آوری شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد بین انسجام اجتماعی به ‌عنوان متغیر وابسته و عدالت اجتماعی، وسایل ارتباط ‌جمعی، تحصیلات، شغل، درآمد و سن رابطۀ معنادار وجود دارد. نتایج آزمون تی مستقل نیز مؤید آن است که قوم آذری در مقایسه با قوم کرد، میزان انسجام اجتماعی بیشتری دارد. تحلیل چند­متغیره نیز نشان می‌دهد که متغیرهای عدالت اجتماعی، رسانۀ خارجی، رسانۀ داخلی و سن توانسته‌اند ۲۲ درصد از تغییرات متغیر میزان انسجام اجتماعی بین دو قوم را تبیین کنند.

کلیدواژه‌ها


احمدی، حمید (1376). " قومیت و قوم‌گرایی در ایران؛ افسانه یا واقعیت؟"، فصلنامۀ اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، سال یازدهم، شمارۀ ١١٥ و ١١٦.
ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا (۱۳۸۰). "بررسی رابطۀ بین انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی سازمان‌یافته روستاییان در نواحی روستایی شهرستان کاشان "، اقتصاد کاشان کشاورزی و توسعه، سال ۹، شمارۀ ۳۶، صص 205-175.
ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا (1383). "بررسی رابطۀ بین انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی سازمان‌یافته روستاییان در نواحی روستایی شهرستان کاشان " فصلنامۀ اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال نهم، شمارۀ 36. صص 205-175.
امام‌جمعه­زاده، سید جواد،­ نقد علی زهرا صادقی، رهبر قاضی محمود رضا، نوعی باغبان (1392). "بررسی رابطۀ مصرف رسانه­ای و انسجام اجتماعی (مطالعۀ موردی جوانان شهر تبریز)"، فصلنامۀ­ مطالعات توسعه­ی اجتماعی-فرهنگی، دورۀ اول، شمارۀ‌ 4، بهار 92، صص 31-9.
افه، کلاس (1384). "چگونه می‌توان به شهروندان اعتماد داشت "، مجموعه مقالات سرمایۀ اجتماعی، اعتماد، دموکراسی، صفحات: 274-201، تهران، نشر شیرازه.
پورسعید، فرزاد (1386). "گوناگونی و انسجام ملی در جامعۀ ایرانی "، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، سال دهم، شمارة اول، صص 60-33.
تقوایی، مسعود، قنبری، سیروس (1385). "عدالت، اشتغال و امنیت اجتماعی "، ماهنامۀ اطلاعات سیاسی و اقتصادی، سال بیست و یکم، شمارۀ سوم و چهارم، 105-94.
تنهایی، حسین ابوالحسن (1379). درآمدی بر مکاتب و نظریه­های جامعه‌شناسی. مشهد: نشر مرندیز.
حاجیانی ابراهیم، (1380) "الگوی سیاست قومی در ایران "، فصلنامۀ راهبردی، شمارۀ 11 و 12، صص 138-119.
چلبی، مسعود (1375). جامعه‌شناسی نظم؛ تحلیل و تشریح نظری نظم اجتماعی، نشر نی، تهران، چاپ اول.
چلبی، مسعود (1385). تحلیل اجتماعی در فضای کنش، چاپ اول، تهران، نشر نی.
چلبی، مسعود، مهدی امیر کافی (1384). "تحلیل چندسطحی انزوای اجتماعی "، مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، دورۀ پنجم، شمارۀ 2، صص 31-3.
دادگران، سید محمد (1384). مبانی ارتباط‌ جمعی، چاپ هشتم، تهران، نشر مروارید و فیروزه.
رجب نسب، حمید (1380). "بررسی تئوریک توسعه، گوناگونی قومی و همبستگی ملی "، فصلنامۀ مطالعات ملی، سال سوم، شمارۀ 9، صص 130-52.
روان‌بخش، محمدحسین (1386). "بررسی تطبیقی میزان انسجام اجتماعی اقشار اجتماعی شمال وجوب شهر تبریز "، مجلۀ پژوهشی دانشگاه اصفهان، جلد 22، شمارۀ 2. صص 46-35.
ریتزر، جورج (1384). "نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر "، ترجمۀ محسن ثلاثی. چاپ نهم، تهران: انتشارات علمی.
ریتزر، جورج (1392). "مبانی نظریۀ جامعه­شناختی معاصر و ریشه­های کلاسیک آن "، ترجمۀ شهناز مسمی پرست، چاپ دوم، تهران، نشر ثالث.
شیخ حسنی، غلامحسین، مهمان‌دوست، فهیمه (1389). "نقش مشارکت اجتماعی و اقتصادی روستاییان در طرح­های عمران روستایی، مطالعه موردی: دهستان نساء "، فصلنامۀ جغرافیای سرزمین علمی– پژوهشی، سال هفتم، شمارۀ 28، صص 124-109.
صالحی­امیری، سید رضا (1388). انسجام ملی و تنوع فرهنگی، تهران، مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک.
علمی، محمود، آوریده، سولماز (1389). "بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی و فرهنگی دانشجویان دختر دانشگاه پیام نور بررسی موردی پیام نور مرکز رشت "، فصلنامۀ زن و مطالعات خانواده، سال سوم- شمارۀ 9- پاییز 1389، صص 52-35.
عبدالله­خانی، علی (1383). نظریه­های امنیت، تهران: مؤسسۀ فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
عظیمی هاشمی، مژگان (1380). "بررسی رابطۀ اعتماد اجتماعی و سوگیری عام­گرایانه در تعاملات اجتماعی "، فصلنامۀ فرهنگ عمومی، شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی، شمارۀ 18، صص 43-12.
کوثری، مسعود (1375). "بررسی تأثیر انسجام اجتماعی بر میزان مشارکت روستاییان استان خراسان در فعالیت‌های عمران "، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
کمربیگی، خلیل و نقدی، اسدالله (1390). "مطالعۀ وفاق اجتماع عام در جوامع شعری و روستایی و عشایری ایلام "، نشریۀ مطالعات اجتماعی ایران، شمارۀ 10، صص 162-142.
کوزر، لوئیس (1383). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی.
محسنی تبریزی، علیرضا (1380). "شهر، خانواده و انحراف بررسی آثار پاتولوژیکال شهرگرایی در شکل تمایل به وندالیسم در نوجوانان متعلق به خانواده­های مهاجر شهری "، همایش موازین توسعۀ فرهنگ و ضد فرهنگ شهر تهران، معاونت هنری و فرهنگی شهرداری.
مطلبی، مسعود (1387). اتحاد ملی و انسجام اسلامی در پایان‌نامه‌های دانشجویی، نشریۀ دانشگاه تمدن­ساز، وزارت علوم و تحقیقات، فناوری.
مشیرزاده، حمیرا (1385) تحول در نظریۀ روابط بین‌المللی، چاپ دوم، تهران، سمت.
محرابی، علیرضا (1388). بررسی و تبیین مبانی و مؤلفه‌های انسجام ملی، تهران پژوهشکدۀ تحقیقات استراتژیک.
نوابخش، مهرداد، نظری، جواد و ایدر، نبی­الله (1388). "تبیین جامعه­شناختی عوامل مؤثر بر انسجام اجتماعی در بین روستاییان ". فصلنامۀ تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد شوشتر، سال سوم، پیش‌شمارۀ هفتم، زمستان، 1388، صص 20-1.
نیازی، محسن (1390). "تبیین رابطۀ سطح تحصیلات و میزان انسجام ملی و اجتماعی شهروندان "، فصلنامۀ مطالعات ملی، سال چهارم، شمارۀ 12، صص 50-30.
Chaima, G. (2003). Social capial, Reviewing the concept and Its policy Implications, Melbourne: prodactirity commission
Cope, B. (1995). Immigration, Ethnic Conflicts and Social Cohesion, Sydney, AU NLLIA Centre for Workplace Communication and Culture.
Hofestter CR and Gianos CL. (1997); "Political Talk Radio: Action Speak louder than words", Journal of Broadcasting and Electronic Media, Broad Cast EDUC, Washington, YG946. FAL,vol 41, PP 501-515.
Rajulton F. ravanera ZR. and beaujot R. (2007). "Measuring social cohesion": Anexperiment using the Canadian National Survey of Giving, Volunteering,and Participating. Social Indicators and Research 80: 461–492.
Ritzer, George (2011). "Sociological Teory". Eighth Edition New- Yoek Me Graw Hill.
Nor th. D. C. Joseph, J.W. & Barry, R. (2009). Violence and Social Orders: A Conceptual Framework for Interpreting Recorded Human History. Cambridge University Press.
Vergolini, L. (2011). "Social cohesion in Europe: How do the differentdimensions of inequality affect social cohesion"? International Journal ofComparative Sociology 52(3) 52(3) 197–214.
Dicks, P. Valentova, M. & Borsenberger, M. (2011). "A Multi Dimensional Assessment of Social Cohesion in 47 European Countries". CPES Instead Working Paper, 07.
Sen, A. (1985). "Commodities and Capabilities". Amsterdam: North Holland. (1999). Development as Freedom. Oxford: Oxford University Press.