نسل و جدی انگاری جرم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه الزهرا (س)،

2 کارشناس ارشد رشتۀ پژوهشگری علوم اجتماعی، دانشگاه الزهرا (س)

چکیده

آگاهی از نگرش مردم جامعه دربارۀ جرم، از دیرباز در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف، مورد توجه فلاسفۀ حقوق کیفری، فلاسفۀ اجتماعی و محققان اجتماعی بوده‌ است. از آنجا که معمولاً درک اجتماعی یکسان از میزان اهمیت، جدیت و شدت رفتارهای مختلف مجرمانه در یک جامعه وجود ندارد، نوع و میزان واکنش‌های اجتماعی در برابر جرایم نیز متفاوت می­شود. ریشه‌‌یابی این تفاوت‌ها، مسئله‌ای قابل تأمل است. پژوهش حاضر پیمایشی مقطعی در زمینۀ ‌جدی‌انگاری جرم در دو نسل جوان و بزرگسال است که در جامعۀ پرتحول ایران انجام شده است. سنجش ارتباط جدی‌انگاری جرم با جهت‌گیری‌های ارزشی نسل‌ها، به‌ عنوان مهم‌ترین عامل مرتبط با واکنش جمعی نسبت به نقض قوانین اجتماعی، از اهداف مهم این تحقیق بوده است. نمونۀ تحقیق 246 نفر از دو گروه بزرگسال (101 نفر) و نسل جوان (145 نفر) ساکن شهر تهران در سال 1392 است که با روش خوشه‌ای چند­مرحله‌ای انتخاب و با ابزار پرسشنامۀ ساخت‌یافته، اطلاعات مورد ‌نیاز گرد‌آوری شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد هرچند میزان جدی‌انگاری جرم میان دو نسل بزرگسال و جوان، تفاوت فاحشی با هم ندارد، اختلاف مشاهده­شده به لحاظ آماری معنادار است و دو گروه نسلی، نادرستی و زیانباری جرایم مختلف را یکسان ارزیابی نکرده‌اند. همچنین تحلیل چندمتغیری نشان می‌دهد رابطۀ جهت‌گیری‌های ارزشی (متغیر واسط) نسل‌ها و جدی‌انگاری جرم معنادار است؛ به طوری که ظهور و غلبۀ ارزش‌های فرامادی در نسل جوان‌تر می‌تواند دلیلی بر کاهش جدی‌انگاری جرم از سوی آنان نسبت به نسل قبل باشد. یافته‌های تحقیق حاضر در چارچوب دلالت‌های نظریۀ نسل تاریخی مانهایم و اینگلهارت تبیین شده‌است.

کلیدواژه‌ها


. اینگلهارت، رونالد (1373). «تحول فرهنگی در جامعه پیشرفتۀ صنعتی»، ترجمۀ مریم وتر، چاپ اول، تهران: انتشارات کویر.
2. اینگلهارت رونالد و پل آر آبرامسون (1378). «امنیت اقتصادی و دگرگونی ارزشی»، شهناز شفیع خانی، نامه پژوهش شمارۀ 15- 14.
3. آزاد­ارمکی، تقی، غلامرضا غفاری (1383). جامعه‌شناسی نسلی در ایران، ناشر پژوهشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
4. پوراحمد، احمد و محسن کلانتری (1381). «نقش مهاجرین در نوع و میزان جرایم ارتکابی شهر تهران»، نامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 20.
5. جعفری، احمد (1389). «بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با جدی انگاری جرم در بین دانشجویان دانشگاه تربیت‌معلم»، رسالۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی کرج.
6. دورکیم، امیل (1384). دربارۀ تقسیم کار اجتماعی، ترجمۀ باقر پرهام، چاپ دوم، تهران: نشر مرکز.
7. دورکیم، امیل (1373). «تقسیم کار اجتماعی»، ترجمۀ باقر پرهام، تهران: نشر مرکز.
8. ذکایی، محمد سعید (1389). جامعه‌شناسی جوانان ایران، چاپ سوم، تهران: نشر آگه.
9. غلامرضا کاشی، محمدجواد و محسن گودرزی (1384). نقش شکاف‌انداز تجربیات نسلی در ایران، تهران: فصلنامۀ علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال چهارم، شمارۀ 16.
10. کوزر، لیوئیس (1386). «زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی»، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
11. گیدنز، آنتونی، (1385). «جامعه‌شناسی»، ترجمۀ منوچهر صبوری، چاپ هجدهم، تهران: نشر نی.
12. قاضی‌نژاد، مریم (1383). «نسل‌ها و ارزش‌ها: بررسی و تحلیل جامعه‌شناختی تفاوت گرایش‌ها ارزشی نسل جوان و بزرگسال»، رسالۀ دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران.
 
13. Evans, S.S.and Scott, J.E. (1984) “The Seriousness of Crime Cross-Culturally”, Criminology22(1) 39-59.
 
14. Kwan, P. and et al. (2002) “ Perceived crime seriousness Cinsensus and disparity”, Journal of Criminal Justice, Vol. 30: 623-632.
 
15. Rosenmerkel, S, P. (2001) “Wrongfulness and harmfulness as components of seriousness of white-collar offenses”, Journal of contemporary criminal justice, Vol. 17 No 4: 308-327.
 
16. Serajzadeh, S.H. (2008) “Social Determinants of the Seriousness of Crime: An Examination of a Muslim Saple”, The journal of Social Compass, Vol. 55, No. 4, 541- 560.
17. Tarling, Roger. and Morris, Katie.(2010) “Reporting Crime to the Police”, Britesh Journal of Criminolojy, 50(3):474-490.
 
18. Warr, M. (1989) “What Is the Perceived Seriousness of Crime? a mail servey of Dallas residents”, Sociology 46b—Assignment 1. Crimonology: An Interdisciplinary Jouranal. Vil. 27, No. 4: 795-821.