بیان مدلی داده‌بنیاد برای بررسی جامعه‌شناختی آزار جنسی و احساس ناامنی زنان در بیمارستان‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان

2 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان

3 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف پژوهش حاضر مطالعۀ احساس ناامنی زنان در محیط ‌کار با استفاده از رهیافت کیفی (تفسیرگرایی اجتماعی) است، به این منظور با 37 نفر از زنان شاغل (پرستاران، بهیاران و کمک­بهیاران) در بیمارستان‌های خصوصی و دولتی شهر اصفهان مصاحبه به عمل آمد. روش پژوهش، کیفی است و تکنیک­ها عبارتند از مصاحبۀ عمیق و نیمه­‌ساخت‌یافته، مشاهده و مشاهدۀ مشارکتی. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از تکنیک‌های نظریۀ داده‌بنیاد استفاده شده است. این روش شامل پنج رویه است و در نهایت با استفاده از مقوله‌های حاصل از سه مرحلۀ کدگذاری (باز، محوری و گزینشی) الگوی پارادایمی شکل گرفته است. یافته‌های به­دست‌آمده در قالب شرایط علّی، استراتژی‌ها و پیامدها بیان شده­اند. چرخۀ معیوب اجتماعی­شدن، منش اجتماعی، دست‌های ناتوان قانون و ویژگی‌های حاکم بر کادر درمانی از مهم‌ترین دلایل و شرایط علّی احساس ناامنی زنانند. ویژگی‌های محیطی- فردی و بن‌بست‌های اجتماعی، به ترتیب به عنوان شرایط مداخله‌گر و شرایط زمینه‌ای محسوب می­شوند. شگردهای مواجهه و فرسایش (روانی، اجتماعی، شغلی، اعتقادی و خانوادگی) نیز در قالب استراتژی‌ها و پیامدهای چنین مسئله‌ای کشف شده­اند. به این ترتیب با تحلیل‌ مصاحبه‌های 37 نفر از زنان شاغل در بیمارستان‌ها، خط داستان احساس ناامنی زنان در بیمارستان با استفاده از نظریۀ داده­بنیاد و با در نظر­گرفتن مفاهیم اولیه و مقولات محوری، در قالب هستۀ مرکزیِ ضعف بسترهای اجتماعی، قانونی و سازمانی کشف شد.

کلیدواژه‌ها


اباذری، یوسف، سهیلا صادق فسایی و نفیسه حمیدی (1387). احساس ناامنی از تجربۀ زنانه از زندگی روزمره، پژوهش زنان، دورۀ 6، شمارۀ 1، صص 103-75.
آبوت، پاملا و کلر والاس (1380). جامعه­شناسی زنان. ترجمۀ منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
 
استربرگ، کریستین جی (1384). روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی. ترجمۀ احمد پور احمد و علی شماعی، یزد: دانشگاه یزد.
اشتراوس، انسلم و جولیت کوربین (1390). مبانی پژوهش­های کیفی؛ فنون ­و­ مراحل تولید نظریه زمینه­ای. ترجمۀ ابراهیم افشار، تهران: نشر نی.
اعزازی، شهلا (1381). ساختار جامعه و خشونت علیه زنان. فصلنامۀ علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، شمارۀ 14، صص 84.47.
 
بهزادفر، فاطمه (1390). بررسی عوامل فردی- اجتماعی در میزان بروز آزار جنسی زنان شاغل شهر تهران. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
پشندی، نازی (1389). تبیین زمینه­های پیشگیری از آزار جنسی در محیط کار. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، گروه مدیریت، دانشگاه شهید بهشتی.
تانگ، رزمری (1387). نقد و نظر، درآمدی بر نظریه­های فمینیستی. ترجمۀ منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
خسروی، زهره (1382). مبانی روانشناختی جنسیت. تهران: دفتر برنامه­ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی.
 
دانایی­فرد، حسن (1390). کاربرد استراتژی پژوهشی نظریۀ داده بنیاد در عمل: ساخت نظریه بی­تفاوتی سازمانی. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
دوبوار، سیمون (1380). جنس دوم. ترجمۀ قاسم صنعوی. جلد اول و دوم. تهران: نشر توس.
 
دوستی، علی و معصومه صیادی­فر (1385). آزار جنسی در محیط کار؛ یک واقعیت سیاه. روزنامه اعتماد.
رضوان، علی، منصور فتحی (1391). بررسی عوامل مرتبط با احساس ناامنی در محلات شهری در ناحیۀ 3 منطقۀ 17 شهرداری تهران. فصلنامۀ علمی پژوهشی رفاه اجتماعی. سال 12، شمارۀ 45: 410-387.
 
ریتزر، جورج (1389). نظریۀ جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی، چاپ پانزدهم.
 
سلیمی، علی و داوری، محمد (1385). جامعه‌شناسی کجروی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ دوم.
شویره، کریستین و اولویه فونتن (1385). واژگان بوردیو. مرتضی کتبی، تهران: نشر نی.
صادق فسایی، سهیلا و مهسا رجب لاریجانی (1389). مطالعۀ جامعه‌شناختی آزار جنسی زنان در محیط کار. زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان) دورۀ 8، شمارۀ 3، صص 134.111
 
فی­ وش، رابین و سوزان گولومبوک (1384). رشد جنسیت. ترجمۀ مهرناز شهر آرای. تهران: نشر ققنوس.
 
گیدنز، آنتونی (1385). مبانی جامعه­شناسی. ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
 
گیدنز، آنتونی (1388). چشم­اندازهای جهانی‌شدن. ترجمۀ محمدرضا جلایی­پور، تهران: طرح نو.
گروسی، سعید و جلال میرزایی (1386). بررسی رابطه اعتماد اجتماعی و احساس امنیت (مطالعۀ موردی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد جیرفت). فصلنامۀ دانش انتظامی، سال نهم، شمارۀ دوم، صص: 35-29.
 
محمود مولایی کرمانی، بتول (1389). احساس ناامنی از زندگی روزمره. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه اصفهان.
مطهری، مرتضی (1388). مسئلۀ حجاب. تهران: انتشارات صدرا، چاپ هشتادوچهارم.
معین، محمد (1381). فرهنگ دو جلدی. انتشارات آدنا.
هام مگی و سارا گمبل (1382)، فرهنگ نظریه­های فمینیستی. ترجمۀ نوشین احمدی، فیروزه مهاجر، فرخ قره داغی. تهران: توسعه.
منابع خارجی
Alcoff, L (1995). Cultural feminism versus post structuralism, west view press, Inc, London.
 
Anderson, M (1998). Thinking about Women, Sociological Perspective on Sex and Gender, Allyn and Bacon.
Barnett,F.F. C (1932). Remembering, A Study in Experimental and Social Psychology. Cambridge: Cambridge University press.
Brown Miller,S. (1975). Against Our Will: Men, Women and Rape. London: Secker and Warburg.
Bem,S.L. Gender Schema Theory: Cognitive Account of Sex Typing. American Psychological Review. 88 (1981): 354-364
Chan, Darius K.S. Tang C. So. k, & Chan, W. (1999). Sexual Harassment: A Preliminary Analysis of Its Effects on Hong Kong Chinese Women in the Workplace and Academia. Pcychology of Women Quarterly, United Stated of America. 23 (1999):661-672.
Chapman. Bilingsley. S, (2009). Inmate-Perpetrated Harassment: Exploring the Gender- Specific Experience of Female Correction Officer. A dissertation Graduate Faculty in Criminal Justice. University of New York.
Chaudhuri, P. (2007). Experiences of Sexual Harassment of Women HealthWorkers in Four Hospitals in Kolkata. India, Reproductive Health Matter 2007;1 (30):229-221.
Cleveland,J. & Kerst,M. (1993). Sexual Harassment and Perceptions of Power: An Under-articulated Relaionship. Journal of Vocational Belavior. Vol 42: 67-49.
 
Denise Wilborne, H. (2000). Sexual Assault, Coercion, and Harassment: Implication For Subjective Well-being and Relationship Satisfaction. A Dissertation in Psychology. Texas Tech University
 
Einarsen, S. Hoel, H. Zapf, D. & Cooper, C. L. (2003). The concept of bullying at work: The European tradition. In S. Einarsen, H. Hoel, D. Zapf, & C. Cooper (Eds.), Bullying and emotional abuse in the workplace: International perspectives on research and practice (pp. 3–30). London, UK: Taylor Francis.
 
Fitzgerald, L. F. Swan, S. & Magley, V. J. (1997). But Was It Really Sexual Harassment?Legal, Behavioral, and Psychological Definitions of the Workplace of women. In W. O’Donohue (Ed.), Sexual Harassment: Theory, Research and Therapy 5- 28. Boston: Allyn & Bacon.
 
Flax, J. (2000). Thinking fragments: psychoanalysis, feminism & postmodernism in the contemporary west. Berkley.University of CA press. New York.
 
 
Grandman,E.O, O Donohue,W & Peterson, S.H.(1997). The Prevention of Sexual Harassment. In W. O Donohue(Ed), Sexual Harassment: Theory, Research, and
Treatment:175-184. Boston: Allyn & Bacon.
 
Gruber, J. E. & Bjorn, L. (1986). Women’s Responses to Sexual Harassment: An Analysis of Sociocultural, Organizational, and Personal Resource Models. Social ScienceQuarterly, 67, 814–826.
 
Gutek, B. A. & Morash, B. (1982). Sex-Ratios, Sex Role Spillover, and Sexual Harassment of Women at Work. Journal of Social Issues, 38, 55–74.
 
Haslett, B. Geis, F. H. & Carter, M. R. (1992). The organizational woman: Power and paradox. Norwood, NJ: Ablex.
 
Heather, Mc.L, Uggen, Ch. and Blackstone, A.(2012). Sexual Harassment, Workplace Authority, and the Paradox of Power. American Sociological Review 77(4) 625 –647.
 
Hoffman,M. (1991). Sexual Harassment: Case Studies on Campus. Thesis in Social Science Ball State University.
 
Hunter,W.J,, Fitzgerald, L.F. & Drasgow, F. (1999). The Effects of Oraganisational Pracices on Sexual Harassment and Individual Outcomes in The Military. Military Psychology. Vol 11:314
 
Kumar MP. No End to Harassment. Women’s Feature Service. Ref. IND C 505. At: www.wfsnews.org N. Accessed 31 July 2007.
 
Lenhart, Sh. A. (2004).Clinical Aspects of Sexual Harassment and GenderDiscrimination. New York & Hove: Brunner-Routledge.
Lewis, S. (2011) How do Obese Individuals Perceive and Respond to the Different Types of Obesity Stigma that They Encounter in Their Daily Lives? A Qualitative Study. Journal of Social Science & Medicine,73:1349-1356.
 
Elkin, F. G. Handel (1972). The Child and Society: The Process of Socialization. New York: Random House.
 
Myers, L.(2004). Study Shows Link Between Drinking and Gender Harassmen in Workplace. Cronell News. Retrived October 7, 2004.
 
Noah,Y. (2008). Experience of Sexual Harassment at Work by Female Employee in Nigerian Work Environment. University of llorin, publisher: international NGO journal,vol.3 (7):127-122.
Rettner, R. (2011). 6 Ways Sexual Harassment Damages Women's Health. Science Newsletter.
Saal,F.J. & Weber, N.(1989). Friendly or Sexy? It Depends on Whom You Ask. Psychology of Women Quarterly. Vol 13.
Samuels, Harriet. (2003). SexualHarassmentin the Work Placement: A Feminist Analysis of RecentDevelopments in the UK, Women’s Studies International Forum, Vol. 26, No. 5.
Sanhita) 2001) . Politics of Silence. Kolkata: Sanhita.
Shannon,C. Rospenda, K M. Richman, J.A (2006). Workplace harassment patterning, gender, and utilization of professional services: Findings from a US national study. Social Science & Medicine 64 (2007) 1178–1191.
Silverman,D. (2005). DoingQualitative Research, London: Sage Publications.
 
Terpstra, D. E. & Baker, D. D. (1991). Sexual Harassment at Work: The psychosocial Issues. In M. J. Davidson & J. Earnshaw (Eds.), Vulnerable workers: Psychosocial and legal issues:179–201. New York: John Wiley & Sons.
 
Whitaker, L. (1999). Women in Politics, Outsiders or Insiders? Washington DC: Prentice Hall.