پیش‌بینی عمومیت ازدواج زنان ایران (برپایه تحلیل الگوهای همسرگزینی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکترای جمعیت شناسی دانشگاه تهران

چکیده

مطالعات موجود که در مورد وضعیت و تغییرات زمان­بندی و عمومیت ازدواج زنان ایرانی انجام شده است، رویکرد و تحلیلی تک­جنسی و مبتنی بر فراوانی ازدواج زنان داشته­­اند، این در حالی است که فراوانی ازدواج زنان تابع تقاضای جنس مخالف است و تمایل مردان به ازدواج، تعیین­کنندۀ تقاضای ازدواج آنان است. این مقاله با اتخاذ چنین رویکردی و با استفاده از داده­های ماتریس همسرگزینی سنی زوج و زوجه و جدول عمر زناشویی دوجنسی، ابتدا تقاضای ازدواج مردان را با استفاده از جدول عمر زناشویی مردان برآورد کرده و با محاسبه احتمال ازدواج زنان برای هر دامنۀ سنی، شمار بازماندگان در هر سن درست را با نگاهی نسلی پیش­بینی می­کند. یافته­ها نشان می­دهد در دو دهۀ گذشته و متأثر از افزایش سن ازدواج مردان، به تعویق افتادن ازدواج زنان از دهۀ 20 به دهۀ 30 عمر، در کل شمار بازماندگان مجرد در سنین 30 سالگی و بالاتر را افزایش و عمومیت ازدواج آنان را کاهش داده است. بر اساس پیش­بینی نسلی این مقاله، تجرد قطعی (نسبت افراد هرگز ازدواج نکرده تا 50 سالگی) زنان از کمتر از 5 درصد برای نسلی که در سال 1395 به 50 سالگی رسیده تا بیش از 20 درصد برای نسلی که در سال 1435 به این سن می­رسد، افزایش خواهد یافت. بر اساس برآوردهای این مقاله، برای نسلی که در سال 1395 به 10 سالگی می­رسد، چنانچه زنان تنها یک بار ازدواج کنند، حدود یک چهارم و اگر تقاضایی از طرف مردان طلاق­گرفته داشته باشند، حدود یک­پنجم از آنان تا 50 سالگی، هرگز ازدواج نخواهند کرد.

کلیدواژه‌ها


  • احمدی، وکیل و همتی، رضا (۱۳۸۷). بررسی وضعیت مضیقه ازدواج در ایران، مجله مطالعات راهبردی زنان، شماره ۴۱، صص: ۶۴-۴۳.
  • ترابی، فاطمه؛ کوچانی اصفهانی، مسعود؛ شکفته گوهری، محمد (۱۳۹۳). بررسی مضیقه ازدواج در ایران، مجله‌ نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، شماره ۱۸، صص ۹۳-۷۳.
  • جعفری مژدهی، افشین (۱۳۸۲). عدم تعادل در وضعیت ازدواج در ایران. مجله زن در توسعه و سیاست. شماره ۵.
  • خلج­ آبادی فراهانی، فریده؛ کاظمی پور، شهلا؛ رحیمی، علی (۱۳۹۲). بررسی تاثیر معاشرت با جنس مخالف قبل از ازدواج و تمایل به ازدواج در بین دانشجویان دانشگاه­های تهران. مجله خانواده پژوهی، سال ۹، شماره ۳.
  • درودی آهی، ناهید (۱۳۸۱). عدم توازن نسبت های جنسی در ایران، مجله فصلنامه جمعیت، شماره ۴۱، صص: ۲۲-۱.
  • ربانی، رسول؛ قاسمی، وحید؛ احمدی، وکیل (۱۳۸۹). بررسی مضیقه ازدواج در استان­های شمالی کشور (بر اساس سرشماری ۱۳۸۵). مجله مطالعات اجتماعی ایران. سال ۴، شماره۳.
  • سرائی، حسن (۱۳۹۱). روش­های مقدماتی تحلیل جمعیت. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • فرهادی، یدالله و امیرخسروی، ارژنگ (1372). عدم تعادل در عرضه و تقاضای ازدواج، مجله فصلنامه جمعیت، دوره 2، شماره 5، 126-93.
  • قربانی، زهرا و کوششی، مجید (۱۳۹۱). مطالعه جمعیت شناختی تاثیر جوان­همسری بر ازدواج دختران، مجله مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان. شماره ۲، صص: ۱۳۴-۱۰۹.
  • کشاورز حداد، غلام­رضا و قدسی قاراب، (۱۳۹۳). نابرابری دستمزد مردان و تمایل به ازدواج زنان در ایران. مجله پژوهش­های اقتصادی ایران، سال ۱۹، شماره ۵۹. صص: ۱۱۶-۷۳
  • کمالی، افسانه ( ۱۳۸۶). بررسی تنگنای ازدواج در ایران. مجله مطالعات راهبردی ورزش و جوانان. شماره ۱۰ و ۱۱.
  • کمالی، افسانه و کوششی، مجید (۱۳۸۳). تحلیل وضعیت ازدواج زنان در ایران، مجله شورای عالی انقلاب فرهنگی.
  • محمودیان، حسین (۱۳۸۳). سن ازدواج در حال افزایش: بررسی عوامل پشتیبان. مجله مطالعات جامعه شناختی، شماره ۲۴.
  • نقدی، اسدالله و بلالی، اسماعیل (۱۳۸۹). مساله اجتماعی خاموش و نامرئی: کاهش شانس ازدواج برای دختران روستایی (با تاکید بر یافته­های از نقاط روستایی همدان). مجله توسعه محلی‌ ( روستایی-شهری). سال ۲، شماره ۲.
  • هاشمی، سید ضیا؛ فولادیان، مجید؛ فاطمی امین، زینب (۱۳۹۳). بررسی تجربی دو نظریه رقیب همسرگزینی در ایران، مجله تحقیقات فرهنگی ایران، شماره ۴، صص: ۱۸۷-۱۵۷.
  • مرکز آمار ایران. amar.org
  • سازمان ثبت احوال کشور. sabteahval.ir
  • Bozon, M. (1991). Women and the age gap between spouses: an accepted domination?. Population an English Selection, 113-148.
  • Lampard, R. (2013). Age at marriage and the risk of divorce in England and Wales. Demographic Research29, 167-202.
  • Saroukhani, B. (1981). Age Gap in Marriage: A Study in Contemporary Iran. International Journal of Sociology of the Family, 87-98.