ادراک تجربه حبس در میان زنان مجرم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دپارتمان علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی توصیفی و با تکنیک مصاحبه عمیق، به انعکاس تجربۀ زیستۀ 25 نفر از زنانی پرداخته است که تجربۀ گذراندن حبس در یکی از زندان‌های زنان را داشته‌اند. بر این اساس، نمونه‌گیری هدفمند با حداکثر تنوع است. سؤالات اصلی پژوهش در ارتباط با ادراک تجربۀ فرایندهای دوران حبس از نگاه زنان زندانی و ملاحظات جنسیتی بر اساس تجربیات زیستۀ این افراد بوده است. این یافته‌های کیفی با پشتوانۀ رویکردهای فایده‌گرایی، جرم‌شناسی فمینیستی و پاسخ به نیازهای جنسیتی زنان تحلیل شده است. ادراک تجربۀ مشارکت‌کنندگان در حوزه‌های پاسخ به جلوگیری از انفصال زندانی با خانواده در بخش نزدیکی به محل سکونت، تسهیل سازگاری زندانیان در بخش قرنطینه، تحکیم پیوند با خانواده در بخش تعاملات، حفاظت از زندانیان بدون سابقه و مادران زندانی در بخش طبقه‌بندی زندانیان، توجه به وضعیت جسمانی و روحی زنان در بخش خدمات، آگاهی‌بخشی و عزتِ‌نفس در حوزۀ برنامه‌های زندان تفسیر کرده‌اند. یافته‌های پژوهش، تجربۀ زیستۀ زنان از ملاحظات جنسیتی را شامل حفظ و بازسازی پیوندهای خانوادگی، حفظ و بازسازی زنانگی در زندان، توجه به توانمندسازی جنسیت‌محور و سرگرمی و اوقات فراغت زنانه بیان می‌کند که بر اثر پرتکرارترین مقوله‌ها و در جهت پاسخگویی به نیازهای جنسیتی زنان تفسیر شده است.

کلیدواژه‌ها


  • ابراهیمی قوام، صغری (1388) مطالعه موردی ویژگی‌های زنان بزهکار از روزنامه ایران در سال 1387، فصلنامه پلیس زن، سال 2، شماره 11-12
  • اسفندیاری، محمد صالح (1393) تحلیل جامعه‌شناسانه زندان، (تولد و استمرار زندان از نگاه دورکهایم، فوکو، وبر و الیاس)، تهران، مجد
  • حسینجاری، مسعود (1394) پیامدهای زندان بر سلامت عمومی زنان زندانی بر مبنای روانشناسی مثبت‌نگر، زندان‌های استان کرمان و یزد، طرح پژوهشی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور
  • رشیدی، احمد و براتی، مریم (1395) بررسی وضعیت زنان زندانی و روش‌های بازپروری آن‌ها مطالعه موردی زندانیان اراک در سال 1394، پژوهشنامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هفتم، شماره سوم، پاییز، 65-88
  • طغرانکار، حسن (1386) جایگزین‌های حبس در قلمرو نظام عدالت کیفری زنان، در کتاب مجموعه مقالات همایش بین‌المللی کاهش استفاده از مجازات زندان، انتشارات راه تربیت
  • سلیمی، علی و داوری، محمد (1387) جامعه‌شناسی کج‌روی، قم، انتشارات حوزه و دانشگاه
  • سیگل، لاری جی (1385) جرم‌شناسی، ترجمه یاشار سیف‌الهی، تهران، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، معاونت آگاهی، دفتر تحقیقات کاربردی
  • شمس، علی (1394) آسیب‌شناسی زندان، تهران، جامعه شناسان
  • صادقی، سهیلا، میرحسینی، زهرا (1393). تحلیل جامعه‌شناختی روایت زنان از زندان، پس از آزادی، فصلنامه زن در توسعه و سیاست، دوره 12، شماره 3، پاییز 93، 345-362
  • عارفی، مرضیه (1389) مقایسه امکان کنترل، عزتِ‌نفس و اختلال شخصیتی میان زنان زندانی (با تأکید بر زنان با مجرمیت منکرات و زنان عادی. فصلنامه مطالعات روان‌شناختی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا، دوره 6، شماره 4، ص 145-125
  • عبدی، عباس و همکاران (1387) تأثیر زندان بر زندانی، آسیب‌شناسی اجتماعی، موسسه تحقیقاتی انتشاراتی نور، چاپ سوم
  • عزیزی، مژگان (1396) مدیریت زندان زنان با ارجاع به قواعد سازمان ملل متحد در خصوص نحوه رفتار با زنان زندانی و اقدامات غیر تنبیهی برای زنان مجرم، فصلنامه هدایت و بازپروری، دوره 1، شماره 3، بهار، صص 169-123
  • عزیزی، نعمت‌الله؛ ملکی، حاتم؛ جعفری، محمد؛ فلاحی، حمید. (1397) ارزیابی اثربخشی آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای در بهبود وضعیت زندگی و کاهش تکرار جرم در میان زندانیان. فصلنامه مهارت‌آموزی. ۷ (۲۶) :۲۹-۴۴
  • -فرنیا، مرضیه (1395) بزهکاری زنان و تبعات زندانی شدن برای آنان، فصلنامه پیشگیری از جرم، دوره1، شماره 2، تابستان 95، صص 58-11
  • کثیری, مژگان, گلدوزیان, ایرج, کرمی, داود. (1398). تأثیر مجازات زندان بر پیشگیری از تکرار جرم با تأکید بر آموزه‌های قرآنی. فصلنامه مطالعات قرآنی10 (40) 39-58
  • کرد میرزا، عزت اله (1392) بررسی تبعات زندان برای زنان زندانی، طرح پژوهشی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور،
  • محمدی، عطاءاله (1386) تأثیر زندان بر سلامت روان، در کتاب مجموعه مقالات همایش بین‌المللی کاهش استفاده از مجازات زندان، انتشارات راه تربیت
  • موذن‌زادگان، حسنعلی؛ تدین، حسن (1393) زن در آیین دادرسی کیفری ایران و فرانسه، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، شماره شش، بهار 93، صص 67-39
  • نژاد سبزی، پروانه (1392) " بررسی تبعات زندان برای زنان زندانی در استان لرستان، مجری اداره کل زندان‌های استان لرستان، طرح پژوهشی سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور
  • وایت راب و هانیس فیونا (1382) درآمدی بر جرم و جرم‌شناسی، ترجمه علی سلیمی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اول
  • ولی‌زاده، شاهرخ؛ مکوندی، بهنام؛ بختیارپور، سعید؛ حافظی، فریبا (1399) اثربخشی«درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد» بر تاب‌آوری و انعطاف‌پذیری شناختی در زندانیان. فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت, 9 (4), 78-89
  • Anderson, M. L. (2008). Multiple inference and gender differences in the effects of early intervention: A re-evaluation of the Abecedarian, Perry Preschool, and Early Training Projects. Journal of the American Statistical Association, 103 (484), 1481–1495. https:/doi. org/10. 1198/016214508000000841
  • -Boonin, David (2008) The problem of Punishment. New york, Cambridge University Press
  • Covington, S. & Bloom, B. (2008). Gender Responsive Treatment and Services in Correctional Settings. Women & Therapy, 29 (3-4), 9-33.
  • Covington, S. & Fedock, G. (2017). Correctional Programming and Gender. In Oxford Encyclopedia of Criminology. New York: Oxford University Press.
  • Gueta, K. , & Chen, G. (2016). “I wanted to rebel, but there they hit me even harder”: Discourse analysis of Israeli women offenders’ accounts of their pathways to substance abuse and crime. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 60 (7), 787–807. https://doi. org/10. 1177/0306624x15595421
  • Holtfreter, K. , & Wattanaporn, K. A. (2014). The Transition from Prison to Community Initiative: An evaluation of gender responsiveness for female offender reentry. Criminal Justice and Behavior, 41, 41-57
  • Heilbrun, K. , Dematteo, D. , Fretz, R. , Erickson, J. , Yasuhara, K. , & Anuba, N. (2008). How “specific” are gender-specific rehabilitation needs? An empirical analysis. Criminal Justice and Behavior, 35,1382-1397.
  • Lyons, E. , & Coyle, A. (Eds.). (2016). Analysing Qualitative Data in Psychology. SAGE.
  • McDaniels-Wilson, C. , & Belknap, J. (2008). The extensive sexual violation and sexual abuse histories of incarcerated women. Violence Against Women, 14, 1090-1127.
  • Morani,N, Wikoff,N,L INHORST,M and Barttons (2011) A Description Of The Self-Identified Needs,Service Expenditures,And Social Outcomes Of Participants Of A Prisoner- Reentry Program, The Prison Journal, 91 (3) 347-365, Sage Publications
  • Parry, B. R. (2020). Pathways and penalties: Exploring experiences of agency among incarcerated women in South Africa. Feminism & Psychology, 0959353520945857.
  • Reisig, M. D. , Holtfreter, K. , & Morash, M. (2006). Assessing recidivism risk across female pathways to crime. Justice Quarterly, 23, 384-405
  • Van Gundy, A. (2014). Feminist Theory, Crime and Social Justice. Waltham, Massachusetts: Elsevier. Print.
  • Van Voorhis, Patricia, Emily M. Wright, Emily Salisbury, and Ashley Bauman. (2010). Women’s risk factors and their contributions to existing risk/needs assessment: The current status of gender responsive assessment. Criminal Justice and Behavior, 34: 261–288.
  • Visher, C. A. (2011). Incarcerated fathers: Pathways from prison to home. Criminal Justice Policy Review, 24 (1), 9-26. doi:10. 1177/0887403411418105
  • Ward, Alicia (2020) Finding a Reason to Run: Examining Women's Experiences with a Running Program at Coffee Creek Correctional Facility, An ESSAY submitted to Oregon State University, for the degree of Master of Public Policy
  • Wattanaporn, K. A. & Holtfreter, K. (2014). The Impact of Feminist Pathways Research on Gender-Responsive Policy and Practice. Feminist Criminology, 9 (3), 191-207
  • Wesley, J. K. & Dewey, S. C. (2018). Confronting Gendered Pathways to Incarceration: Considerations for Reentry Programming. Social Justice, 45 (1), 57-82.
  • Wright, E , Van Voorhis, Salisbury Bauman,A (2012) Gender- Responsive Lessons Learned ,And Policy Implications For Women In Prison, Criminal Justice And Behavior, Sage Publication