چگونگی دگردیسی ارزش‌های خانواده‌ در بین زوجین دو نسل شهر ایلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری جامعه‌شناسی گروه‌های اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران

2 استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار

3 استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه ایلام

4 دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن

چکیده

تحلیل جوامع امروزی بدون لحاظ کردن مدرنیته ناممکن است. زیست‌جهان‌های انسانی در عرصه‌های گوناگون هنوز کمابیش در حال تجربة مدرنیته هستند. یکی از نهادهایی که از مدرنیته متأثر شده خانواده است. هدف این پژوهش مطالعۀ چگونگی تکوین ارزش‌های خانواده در شهر ایلام است. رویکرد مطالعۀ حاضر کیفی و مبتنی بر نظریه زمینه­ای است. برای نیل به این هدف با 32 نفر از زوجین دو دهه (1365-1375 و 1385-1395) ساکن شهر ایلام بر اساس روش نمونه‌گیری هدفمند و نظری، مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافته به عمل آمد، داده‌های موردِ نظر جمع‌آوری و سپس با استفاده از فرایند کدگذاری سه‌مرحله‌ای (باز، محوری و گزینشی)، 110 مفهوم، 23 مقوله جزء و 27 مقولۀ عمده و در نهایت دو مقولۀ هسته‌ای استخراج شد. یافته‌های پژوهش نشان داد تفاوت در ارزش‌های خانواده میان دو نسل در شیوۀ همسرگزینی، سبک زندگی، تغییر در سنت‌های خانوادگی، فرزندمحوری و ... است. خانواده، به‌سمت خانوادۀ مدرن و شکننده در حرکت است. درنتیجه تغییر ارزش‌ها در خانواده وجود دارد که در چند دهۀ اخیر در ایلام تحت تأثیر فرایند مدرنیته و پیامدهای آن قرار گرفته است. در این فرایند دگردیسی ارزش‌ها با محوریت کمرنگ­شدن سنت‌ها اتفاق افتاده است. ارزش‌های سنتی (نسل گذشته) به حاشیه رفته و به‌جای آن‌ها ارزش‌های مدرن در خانواده‌ها جایگزین شده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • آزادارمکی، تقی و مصطفی هیری نیا (1389)؛ «بررسی سنخ‌های ارزشی و تغییرات فرهنگی در خانواده»، فصلنامة خانواده‌پژوهی، سال ششم، پاییز.
  • آزادارمکی، تقی و حسن خادمی (1382)؛ «ترجیحات ارزشی دانش‌آموزان تهرانی، نامه پژوهش فرهنگی، سال هشتم، ش8.
  • اینگلهارت، رونالد (1385)؛ «مدرن‌سازی، تغییر اجتماعی و استمرار ارزش‌های سنتی»؛ ترجمة حامد حاجی‌حیدری، نشریة راهبرد یاس.
  • استراس، آنسلم و کوربین، جولیت (1392)؛ اصول روش کیفی: نظریة مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها، ترجمة بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  • اسلوین، جان (1380)؛ «اینترنت و جامعه»، ترجمه عباس گلیگوری، تهران: کتابدار.
  • احمدی، وکیل (1393)؛ «بررسی وضعیت ازدواج و مضیقة آن در استان ایلام»، مجله فرهنگ ایلام، شماره42 و 43، تابستان.
  • بالس، کرسیتوفر (1380)؛ «ذهنیت نسلی: دیدگاهی روانکاوانه دربارة اختلاف نسل»، ترجمة حسین پاینده، ارغنون، شمارة19.
  • بوربور حسین‌بیگی، مریم (1383). «بررسی رابطة اینترنت و شکاف ارزش‌ها در بین دو نسل (مطالعة موردی کلیه دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه تهران و والدین آن‌ها)». پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
  • تافلر، الوین (1384)؛ «موج سوم»، بازنمایی روابط نسلی در تلویزیون»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات جهاددانشگاهی.
  • توکلی، مهناز (1378). ارزش‌ها، مفاهیم و ابزارهای سنجش، نامه پژوهش شماره 15 و 14 سال 1378
  • زاهدی، محمدجواد و عمرخضرنژاد (1392)؛«نوسازی و فرایند تحول ارزش‌ها در حوزه خانواده –شهر بوکان»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره چهاردهم، شماره 1.
  • خدامرادی، طاهره (1392)؛«بررسی میزان تأثر استفاده از فضای مجازی بر ارزش‌های خانواده»، مجله فرهنگ ایلام، شماره 44و45، پاییز و زمستان.
  • غلامرضا، غفاری (1395)؛ «پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌ها موج سوم»، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی-پاییز.
  • کفاشی، مجید (1388)؛ «بررسی تأثیر اینترنت بر ارزش‌های خانواده»، فصلنامه پژوهش اجتماعی، سال دوم، شماره سوم.
  • گیدنز، آنتونی (1392)؛ «تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید»، ترجمة ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
  • گیدنز، آنتونی (1385)؛ پیامدهای مدرنیته، تهران: نشر مرکز.
  • محمدپور، احمد (1392)؛ «ضدروش: مراحل و رویه‌های علمی در روش‌شناسی کیفی، جلد دوم، تهران: جامعه شناسان.
  • محمدپور، احمد (1386)؛ «بازسازی معنایی توسعه و تغییرات اجتماعی در منطقه اورامان، پایان‌نامه دکتری جامعه‌شناسی توسعه و تغییرات اجتماعی، دانشگاه شیراز.
  • Inglehart, Ronald (2000) Modernization and Postmodernization: Cultural,Economic and Political Change in 43 Societies. Princeton: Princeton University Press.
  • Vitali‚ Agnese & et al. (2008)“Preference Theory and Low Fertility: A Comparative Perspective″ Euopean Demographic Research papers.
  • Good‚ william (1963). World Revolution and family patterns‚ London: Glencoe.
  • Strauss and Corbin (1998) Basic of Qualitative Research‚ London: Sage Publication
  • Neuman‚ lobert (2006) Social Research Methods: Quantitative and Qualitative Approaches‚ Thierd Edition. London: Alln and Bacon.
بررسی مسائل اجتماعی ایران
دوره 11، شماره 2
بهمن 1399
صفحه 141-165

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار