هدف پژوهش، بررسی جامعهشناختی مشاغل غیر رسمی محلات محروم شهر کرمانشاه بوده است. برای بررسی مشاغل غیر رسمی پیمایشی با نمونه 2084 نفری از محلات محروم انجام شده و برای بررسی علل شکلگیری و پیامدهای مثبت و منفی مشاغل غیر رسمی با فعالان مشاغل غیر رسمی مصاحبه بعمل است. نتایج نشان داد درصد مشاغل غیر رسمی در محلات محرومِ چمن (8/80 درصد) ، دره‌دراز (2/72 درصد) باغ ابریشم (6/69 درصد) و جعفرآباد (5/62 درصد) نسبت به بقیۀ محلات، زیاد بوده است. فراوانی مشاغل غیر رسمی کارگر ساختمانی، مسافرکشی و دست‌فروشی بیشتر از بقیه مشاغل بوده است. فعالان مشاغل غیر رسمی، ویژگیهای فردی، اجتماعی و اقتصادی متفاوتی از فعالان مشاغل رسمی دارند و نابرابری اجتماعی، قومی و مذهبی بر شکاف اقتصادی در محلات محروم منطبق شده است. پیامدهای مثبت (فردی، خانوادگی و اجتماعی) مشاغل خانگی زنان، کارگر کشاورزی، کارگر ساده، کارگر ساختمانی و ماهر ساختمانی نسبت به مشاغل ضایعاتی، دست‌فروشی و دامداری بیشتر است.
بنابراین مشاغل ضایعاتی در محلۀ جعفرآباد، دامداری در محلۀ دره‌دراز و دست‌فروشی در محلۀ شاطرآباد با توجه به آسیبهای اجتماعی و اقتصادی برای شاغلان و محلات، نیازمند توجه سیاستگذاران شهری کرمانشاه است. برآیند تحلیل کمّی و کیفی نشان داد که سرریز جمعیتی که در محلات محروم سکنی گزیدهاند از اقتصاد غیر رسمی شهر نهایت استفاده کرده و با خوداشتغالی از درون آسیبهای اقتصادی و اجتماعی تأمین معیشت کرده است. بنابراین اقتصاد غیر رسمی بار عمده تأمین معیشت حداقلی افراد محلات محروم را بر دوش گرفته و نتیجۀ چنین ساختار اقتصادی، پیامدهای ناخواسته اجتماعی و اقتصادی برای فرد، خانواده و جامعه است.
ابوانوری، اسمعیل، نیکپور، عبدالحامد (1393) . اثر شاخصهای بار مالیاتی بر حجم اقتصاد پنهان در ایران. فصلنامه پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی ایران، سال پنجم (17) : 90-75.
احمدی، اکبر (1381) . برآوردی از اقتصاد سیاه در ایران با استفاده از منطق فازی. پژوهشهای اقتصادی ایران، شماره 10: 146-125.
اسفندیاری، علی‌اصغر و جمال‌منش، آرش (1381) . اقتصاد زیرزمینی و تأثیر آن بر اقتصاد ملی. فصلنامه برنامه‌وبودجه، سال هفتم (77) : 118-81.
اسفندیاری، علی‌اصغر و مهربانی، فاطمه (1385) . بررسی اقتصاد زیرزمینی از دو روش شکاف درآمد- هزینه خانوار و نسبت نقد. پژوهشنامه اقتصادی، شماره 4.
باباحیدر، ساغر (1380) . بررسی و اندازهگیری عوامل مؤثر بر اشتغال در بخش غیر رسمی. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، گروه اقتصاد.
بختیاری، صادق و خوب‌خواهی، خجسته (1390) . اشتغال در بازار کار غیر رسمی و عوامل مؤثر بر آن در ایران. فصلنامه جستارهای اقتصادی، سال هشتم (15) .
توماس، جی‌جی، ریسکاویج، رائول و سیستو، وینچنزو (1376) . اقتصاد غیر رسمی، ترجمه: منوچهر نوربخش و کامران سپهری، تهران: انتشارات مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی.
جهاد دانشگاهی استان کرمانشاه (1382) . ارزیابی اجتماعی و اثربخشی برنامه بهسازی شهری شهر کرمانشاه، طرح پژوهشی جهاد دانشگاهی کرمانشاه.
خلعتبری، فیروزه (1369) . اقتصاد زیرزمینی. مجله رونق، سال اول (1) :11-5
دل انگیران، سهراب (1389) . تحلیل وضعیت عمومی، جمعیتی، اشتغال و بیکاری، مورد کاوی سکونتگاههای غیر رسمی جعفرآباد، دولت‌آباد، شاطرآباد و کولی‌آباد. گزارش طرح پژوهشی، طرح بهسازی شهری و اصلاحات بخش مسکن.
رنانی، محسن و همکاران (1384) . ساختار اشتغال در بخش غیر رسمی. مجله اقتصادی، شماره 49 و 50: 37-21.
سازمان بینالمللی کار (2002) . کار شایسته و اقتصاد غیر رسمی، مترجم: محمد ضیایی بیگدلی، تهران: انتشارات پژوهشکده امور اقتصادی.
سلیمیفر، مصطفی، کیوانفر، محمد (1389) . اقتصاد غیر رسمی در ایران و اثر تورم بر آن. مجله دانش و توسعه، سال 18 (33) : 26-1.
صامتی، مجید، صامتی، مرتضی و دلائی، علی (1388) . برآورد اقتصاد زیرزمینی در ایران به روش MIMIC. مجله مطالعات اقتصاد بینالملل، شماره 35: 114-89.
صرامی، حسین (1372) . مشاغل غیر رسمی، بیکاری، نهکاری، ناکاری، اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان.
عرب مازار یزدی، علی (1384) . اقتصاد سیاه در ایران. تهران: انتشارات مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی ایران.
غازی، ایران و همکاران (1392) . تأملی بر اقتصاد غیر رسمی در شهر زابل. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 82.
قلی‌پور، آذر (1389) . تجزیه‌وتحلیل و برآورد اشتغال غیر رسمی شهر خرم‌آباد. پایاننامه کارشناسی ارشد. گروه اقتصاد. دانشگاه رازی.
مرکز آمار ایران (1395) . نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن کل کشور.
مهندسان مشاور تدبیر شهر. (1382) . مطالعات امکان‌سنجی بهسازی شهرنگر و توانمندسازی اجتماعی شهر کرمانشاه. وزارت مسکن و شهرسازی.
نایب، سعید (1378) . بررسی ساختار بازار کار غیر رسمی شهری ایران. مجموعه مقالات اولین همایش دوسالانه اقتصاد ایران، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
نیازی (1378) . توانمندسازی سکونتگاههای غیر رسمی؛ مطالعه موردی محله جعفرآباد. طرح پژوهشی.
Aeroe, A. (1992) . Rethinking Industrialization - From a National to a Local Perspective: A Case Study of the Industrialization Process in Tanzania with Particular Emphasis on the Construction Industry. Project Paper 92. 3, Centre for Development Research, Copenhagen.
Bouev, M (2002) . Official regulations and the shadow economy: A labour market approach, William Davidson institue working paper. No. 524.
Capecchi, V. (1989) . The Informal Economy and the Development of Flexible Specialization in Emilia Romagna, in A. Portes et al. (Eds) the Informal Economy, pp. 189-215. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Castells, M. and A. Portes (1989) . World Underneath: the Origins, Dynamics, and Effects of the Informal Economy’, in A. Portes et al. (Eds) the Informal Economy, pp. 11-37. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Chugh, R. L. & Uppal, J. S. (1986) . Black economy in India, New Dehli: Tata McGraw-Hill Pub. Co.
De Soto, (1989) . The other path: The informal revolution. New York: Harper and Row.
Feige, E. L. (1990) . Defining and estimating underground and informal economies: the new institutional economics approach. World development. 18 (7) : 989-1002.
Granovetter, M. (1985) . Economic action and social structure: The problem of American Journal of Sociology. 91, 481–510.
Hart, K. (1973) . Informal Income Opportunities and Urban Employment in Ghana. Journal of Modern African Studies. 11 (1) 62-89.
Kaufman, D. Johnson, s. and Zoido- Lobaton, P. (1998) . Regulatory Discretionan the unofficial economy, American Economic Review. 88:387-392.
Maloney, W. F. (2004) . Informality Revisited. World Development. 32 (7) 1159-78.
Moser, C. (1978) . Informal sector or petty commodity production: Dualism or dependence in urban development? World Development 6 (September-October) : 1041-1064.
Polanyi, K. ([1944]2001) . The great Boston: Beacon Press.
Rakowski, C. A. (1994) . Convergence & divergence in the informal sector debate: A focus on Latin America. World Development. 22 (4) : 501-516.
Schneider, F. and Enste, D. (2000) . Shadow economics: size, causes and consequences. Journal of economic literature. 38 (1) . 77-114.
Sherifat Olabisi, Yusuff (2011) . A Theoretical Analysis of the Concept of Informal Economy and Informality in Developing Countries. European Journal of Social Sciences. 20 (4) . 624-636.
Smelser, N. , & Swedberg, (2005) . The hand book of economic sociology (2nd Ed. ) . Princeton: Princeton University Press.
Standing, G. and V. Tokman. (1991) . toward social adjustment: Labour market issues in structural adjustment. Geneva: ILO.
Tokman, V. (1978) . Informal – Formal Sector Relationships. CEPAL Review. First half of 1978. 99-134
احمدی, وکیل, & حامد, بیتا. (1399). مطالعۀ جامعهشناختی مشاغل غیر رسمی در مناطق محروم شهر کرمانشاه. بررسی مسائل اجتماعی ایران, 11(2), 167-199. doi: 10.22059/ijsp.2021.82683
MLA
وکیل احمدی; بیتا حامد. "مطالعۀ جامعهشناختی مشاغل غیر رسمی در مناطق محروم شهر کرمانشاه", بررسی مسائل اجتماعی ایران, 11, 2, 1399, 167-199. doi: 10.22059/ijsp.2021.82683
HARVARD
احمدی, وکیل, حامد, بیتا. (1399). 'مطالعۀ جامعهشناختی مشاغل غیر رسمی در مناطق محروم شهر کرمانشاه', بررسی مسائل اجتماعی ایران, 11(2), pp. 167-199. doi: 10.22059/ijsp.2021.82683
VANCOUVER
احمدی, وکیل, حامد, بیتا. مطالعۀ جامعهشناختی مشاغل غیر رسمی در مناطق محروم شهر کرمانشاه. بررسی مسائل اجتماعی ایران, 1399; 11(2): 167-199. doi: 10.22059/ijsp.2021.82683
)