فقر روستایی و تاثیر آن بر تخریب منابع طبیعی یکی از چالشهای عمده توسعۀ پایدار است. هدف از انجام تحقیق حاضر، تحلیل رابطۀ فقر روستایی و تخریب منابع طبیعی در جوامع روستایی استان کردستان است. جامعۀ آماری 2726 خانوار روستایی شهرستان بیجار است که بر اساس فرمول کوکران و تطبیق با جدول کرجسی و مورگان، 336 خانوار به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامۀ محققساخته است که پس از تأیید روایی با نظر متخصصان و تایید پایایی با ضریب آلفای کرونباخ (78/0)، مورد استفاده قرار گرفت. مصادیق تخریب منابع طبیعی از دیدگاه ساکنان روستایی در سه بخش عوامل مربوط به دام و دامداری، قطع و برداشت و تغییر کاربری ارزیابی شد. به منظور تفکیک افراد فقیر و غیر فقیر، از خط فقر نسبی و برای محاسبه آن، از روش 66 درصد میانگین کل هزینۀ ماهانۀ خانوار استفاده شد. دادهها با استفاده از آزمونهای کای اسکوئر و t جفتی تحلیل شدند. بر اساس نتایج، خط فقر نسبی سرانه در منطقه مورد مطالعه در سال 1398، مبلغ 2.465.460 ریال محاسبه شد که بر اساس آن، 9/33 درصد روستاییان مشارکت‌کننده در پژوهش، از لحاظ مالی فقیر بودند. با توجه به نتایج، بین فقر ساکنان روستایی و متغیرهای سن، سطح تحصیلات، شغل، بعد و درآمد خانوارها ارتباط آماری معناداری یافت شد. تخریب منابع طبیعی به توسط افراد فقیر به طور معناداری بیشتر از افراد غیر فقیر بود. بنابراین به منظور کاهش تخریب در منطقه مورد مطالعه، بهبود وضعیت اقتصادی ساکنان ضروری به نظر میرسد.
ابوالفتحی قمی، ابوالفضل (1371). درآمدی بر شناخت شداخص هدای نابرابری درآمدی و فقر، تهران: مرکز آمار ایران.
ارضرومچیلر ، نسرین (1384). ابعاد گوناگون فقر در ایران، مجموعه پژوهشهای اقتصادی. گزارش اداره بررسی ها و سیاستهای اقتصادی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
اسلامی، ایمان، ابراهیم زاده آسمین، حسین و اشتری مهرجردی، اباذر (1398). تحلیل شبکه اجتماعی از مدیریت مشارکتی و سرمایه اجتماعی در میان بهرهبرداران دام در استان یزد. توسعه محلی، 12(2):483-500.
افتخاری، سیدفرخ و کرمی، آیتالله (1393). بررسی عوامل موثر بر فقر در مناطق روستایی کهگیلویه و بویراحمد. اقتصاد کشاورزی، 8(1): 139-156.
افتخاری، سیدفرخ(1390). بررسی عوامل موثر بر فقر روستایی در استان کهگلویه و بویراحمد، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یاسوج، دانشکده کشاورزی.
امیریلمر، مسعود و مرادمندجلالی، عقیل (1393). بررسی عوامل مؤثر در تخریب منابع طبیعی (مطالعه موردی: حوضه 9 شفارود). نشریه توسعۀ پایدار جنگل، 1(4): 309-320.
انصاری، ناصر؛ سیداخلاقی، سیدجعفر و قاسمی، محمدحسن (1387). عوامل اجتماعی- اقتصادی موثر در تخریب منابع طبیعی کشور و سهم آنها در تخریب. تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 15(4): 508-524.
البرز، مسعود، افتخاری، سمانه و گنجعلی، مجتبی (1386). عوامل تعیین‌کننده احتمال فقر افراد با استفاده از مدل لوژستیک تجمعی ترتیبی. رفاه اجتماعی، ۶ (۲۴) :۱۲۵-۱۴۰
پورطاهری، مهدی؛ طالبی، حسین و رکن‌الدینافتخاری علیرضا (1390). تحلیل عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر کاهش فقر روستایی با تأکید بر فقر غذایی: بخش خلجستان استان قم. برنامهریزی و آمایش فضا، 15(2): 80-61.
داودیفارسانی، الهه و نوریپور، مهدی (1395). بررسی رابطة فقر روستایی و تخریب مراتع بخش مرکزی شهرستان فارسان. پژوهشهای راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، 5(4): 69-78.
رحیمی، مجید و محمدی، حمید (1386). شاخص‌‌های فقر و تغییرات رفاهی خانوارهای روستایی. رفاه اجتماعی، ۶ (۲۴) :۱۰۵-۱۲۴
رحیمیسوره، صمد و رضوی، سیدحسن (1375). نگرشی برجایگاه روستا و روستاییان دربرنامههای فقرزدایی. مجموعه مقالات گردهمایی بررسی مساله فقر و فقرزدایی، 29 تا 31 اردیبهشت 1375، جلد 1، انتشارات سازمان برنامه وبودجه.
رودگرمی، پژمان؛ انصاری، ناصر و فراهانی ابراهیم (1390). بررسی عوامل اجتماعی-اقتصادی موثر در تخریب منابع طبیعی استان تهران. تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 18(1): 151-171.
زاهدی مازندرانی، محمدجواد (1384). فقر روستایی، روند و اندازهگیری آن در ایران (تبیین روشها و نقد رویکردها). رفاه اجتماعی، 4(17): 1-41.
سروی صدرآباد، حسین و اسلامی، ایمان (1398). تحلیل شبکه و سرمایه اجتماعی درون گروهی در مدیریت مشارکتی منابع آب (مطالعه موردی: روستای صدرآباد، حوزۀ آبخیز ندوشن یزد). مجله منابع طبیعی ایران، مرتع و آبخیزداری، 72 (3): 739-753.
شریفینیا، زهرا و مهدویحاجیلویی، مسعود (1390). نقش فقر اجتماعی و اقتصاد روستایی بر تخریب محیط زیست (مطالعه موردی: مرتع ممیزی شدۀ شوررود، بخش شیب آب شهرستان زابل). پژوهش های جغرافیای انسانی، 76: 67-84.
صلاحیاصفهانی، گیتی؛ ایرانشاهی، علی؛ غفاری، علی و تالشی، سیدرامین (1397). تحلیل فضایی فقر روستایی در سکونتگاههای روستایی شهرستان پاکدشت با استفاده از روشهای خودهمبستگی فضایی. مدیریت شهری، 51: 107-128.
عمرانی، محمد؛ فرجزاده، زکریا و دهمرده، مجید (1388). عاملهای تعیین کننده فقر و تغییرات رفاهی خانوارهای روستایی منطقه سیستان. مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 1(2): 21- 42.
غلامپور، خدیجه؛ محمودی، جلال؛ احمدی، کریم و براتی، مرتضی (1391). بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر تخریب مراتع منطقه اشتهارد شهرستان کرج. اکوسیستمهای طبیعی ایران، 3(1): 75-84.
فرج اللهی، اصغر و اسلامی، ایمان (1399). تحلیل اثر اکوتوریسم بر سرمایههای معیشت روستایی در چارچوب پایداری (مورد مطالعه: روستای پالنگان کردستان). مجله منابع طبیعی ایران، مرتع و آبخیزداری، 73 (4): 832-842.
کرمیموفق، سمانه (1395). بررسی رابطۀ بین فقر، نابرابری درآمد و تخریب محیط‌زیست در ایران، پایاننامه کارشناسی ارشد در رشته توسعه اقتصادی و برنامهریزی، دانشگاه بوعلی سینا.
Agudelo, C., Rivera, B., Tabasco, J. and Estrada, R. (2003). Designing Policies to Reduce Rural Poverty and Environmental Degradation in a Hillside Zone of the Colombian Andes, World development, 31(11), p. 1924.
Agudelo, C., Rivera, B., Tapasco, J., & Estrada, R. (2003). Designing policies to reduce rural poverty and environmental degradation in a hillside zone of the Colombian Andes. World development, 31(11), 1921-1931.
Ahmad, M.F. (2012). India's Economic Development: Nexus between poverty and environmental degradation. International Journal of Scientific & Technology Research, 1(5): 61-66.
Dzeidzic, N. (2007). World poverty; Thomson Gale Publication, Texas, USA.
Fisher, J.A., Patenaude, G., Girl, K., Lewis, k., Meir, P., Pinho, P., Rounsevell, M. & Williams, M. (2014). Understanding the relationships between ecosystem services and poverty alleviation: A conceptual framework. Ecosystem Services, 7: 34-45.
Heydari Sareban, V. (2006). Organizing Rural Cooperatives, An Essential Step in Achieving To Sustainable Environmental Development, Jahad Scientific- Social periodical, Currency Assistance and Exploiting System of Agricultural Department Publications, No. 275, 26 The Year.
Khan, I., Saqib, M. & Hafidi, H. (2019). Poverty and environmental nexus in rural Pakistan: a multidimensional approach. GeoJournal, https://doi.org/10.1007/s10708-019-10090-6
Murty, M.N. (2009). Environment, Sustainable Development and Well-being, Oxford, p. 3.
Newman, M.E., McLaren, K.P, & Wilson, B.S. (2014). Long-term socio-economic and spatial pattern drivers of land cover change in a Caribbean tropical moist forest, the Cockpit Country, Jamaica. Agriculture, Ecosystems and Environment, 186: 185–200.
Papoli Yazdi, M.H., Rajabi Sanajerdi, H. (2008). The Theory of Urban and Surrounding, Samt Publications.
Rahimi, H., 2001, Studying the Effect of Poverty on Environment, Promotional Scientific Journal for Politico-economic Information (Monthly), Etela’at Institution Publications, Sixteenth Year, Nos. 1&2, p.214.
Scherr, S.J. (2000). A downward spiral? Research evidence on the relationship between poverty and natural resource degradation. Food policy, 25(4), 479-498.
Swinton, M., Escobar, S. & Reardon, T. (2003). Poverty and environment in Latin America: concepts, evidence and policy implications. World Development, 31 (11): 1865- 1872.
Van Noordwijk, M. (2019). Integrated natural resource management as pathway to poverty reduction: Innovating practices, institutions and policies. Agricultural Systems, 172, 60-71.
Warf, B. (2006). Encyclopedia of human geography; Sage Publication, USA.
Zeller, M., Manohar, Sh., Carla, H. & Cecile, L. (2006). An Operational Method for Assessing the Poverty Outreach Performance of Development Policies and Projects: Results of Case Studies in Africa. World Development, 34(3): 446-464.
فرج اللهی, اصغر, اسلامی, ایمان, & اشتری مهرجردی, اباذر. (1399). تحلیل رابطۀ فقر اقتصادی و تخریب منابع طبیعی. بررسی مسائل اجتماعی ایران, 11(2), 341-361. doi: 10.22059/ijsp.2021.82689
MLA
اصغر فرج اللهی; ایمان اسلامی; اباذر اشتری مهرجردی. "تحلیل رابطۀ فقر اقتصادی و تخریب منابع طبیعی", بررسی مسائل اجتماعی ایران, 11, 2, 1399, 341-361. doi: 10.22059/ijsp.2021.82689
HARVARD
فرج اللهی, اصغر, اسلامی, ایمان, اشتری مهرجردی, اباذر. (1399). 'تحلیل رابطۀ فقر اقتصادی و تخریب منابع طبیعی', بررسی مسائل اجتماعی ایران, 11(2), pp. 341-361. doi: 10.22059/ijsp.2021.82689
VANCOUVER
فرج اللهی, اصغر, اسلامی, ایمان, اشتری مهرجردی, اباذر. تحلیل رابطۀ فقر اقتصادی و تخریب منابع طبیعی. بررسی مسائل اجتماعی ایران, 1399; 11(2): 341-361. doi: 10.22059/ijsp.2021.82689
)