زبان رنج: تحلیل چارچوب مسأله فقر و فقرا در رسانه‌های برخط ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه ارتباطات علم و فناوری، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

10.22059/ijsp.2022.90396

چکیده

پژوهش حاضر به تحلیل نحوه چارچوب­بندی فقر در دو دسته رسانه­های اختصاصی شامل رهبری، دولت، میزان، ایکانا؛ و عمومی شامل فارس، باشگاه خبرنگاران جوان و موج طی سال­های 1396، 1397 و 1398 می­پردازد تا نقش و اثر خروج آمریکا از برجام در سال 1397 را در تحول و تغییر چارچوب­بندی فقر در این رسانه­ها مشخص سازد. برای این منظور از چارچوب بندی به­عنوان نظریه و از تحلیل چارچوب با روش پان و کوسیسکی به عنوان روش تحقیق استفاده می­کند. یافته­ها در چهار دسته ساختار نمایشی، ساختار مضمونی، ساختار نحوی و ساختار بلاغی دسته بندی شده­اند. برای این منظور، از بین 42302 خبر و گزارش که جامعه تحقیق را تشکیل می­دهند تعداد 275 مورد به عنوان نمونه شناسایی و در نرم افزار مکس­کیودا ثبت و تحلیل شده­اند. نتایج نشان می­دهند که به جز باشگاه خبرنگاران جوان، نحوه چارچوب­بندی فقر پس از اعمال تحریم­ها در همه خبرگزاری­های و پایگاه­های خبری دچار تغییر شده است و تحریم به­عنوان یکی از عوامل اصلی موجد فقر در چارچوب­بندی قرار گرفته است. از نظر برجسته­سازی، میزان پوشش اخبار و گزارش­های فقر کمتر از 10 درصد است؛ و به­جز وب­سایت­های رهبری و موج، پوشش اخبار فقر روند کاهشی طی سه سال مورد مطالعه داشته است. باشگاه خبرنگاران جوان کمترین میزان (کمتر از 1%) از اخبار و گزارش­های خود را به این موضوع اختصاص داده است. این میزان برجسته­سازی می­تواند موجب به حاشیه راندن مساله فقر در اذهان عمومی شود. شیوه چارچوب­بندی فقر با تاکید بر تحریم به­عنوان عامل ایجاد فقر، به گذار و مقطعی نشان دادن آن و خاموش کردن صدای فقرا راغب است و ظهور ریخت اجتماعی جدیدی در جامعه ایران را به تصویر می­کشد.

کلیدواژه‌ها


  • ابراهیمی، مهدی. (1393). فقر درآمدی، فقر قابلیتی و طرد اجتماعی: روندناسی تحول مفاهیم در بررسی فقر و محرومیت. فصلنامه تامین اجتماعی, 12(4), 37–59.
  • اتابکی, تورج. (1396). دولت و فرودستان: فراز و فرود تجدد آمرانه در ترکیه و ایران. نشر ققنوس.
  • اتاق بازرگانی، صنایع معادن و کشاورزی تهران. (1397). نحولات اقتصاد ایران از نگاه بانک جهانی ـ انتظار رکود تورمی طی سالهای 1397 و 1398

. http://tccim.ir/images/Docs/TCCIMirBizReport_756.pdf

  • اشرفی، سکینه؛ بهبودی، داوود؛مواعظ مهدوی، محمدرضا؛ پناهی، حسین. (1397). سه وجهی رشد، نابرابری و فقر در ایران طی برنامه های توسعه. فصلنامه رفاه اجتماعی, 18(71), 9–44.
  • اکبری, کمال. (1397). نقش رسانه های اجتماعی در ارتقای تحمل اجتماعی. سیاست متعالیه, 6(21), 147–166.
  • بیات، آصف. (1391). سیاست های خیابانی. پردیس دانش.
  • بهداد، سهراب؛ نعمانی, سپهر (1386). طبقه کارگر در ایران (یکم). نشر آگاه.
  • پرستش, نسرین. (1387). پدیده فقر و نابرابری اجتماعی. مجله اقتصادی ـ ماهنامه بررسی مسائل و سیاستهای اقتصادی, 79 & 80, 15–26.
  • راغفر، حسین؛ باباپور، میترا؛یزدانپناه،محدثه. (1394). بررسی رابطه رشد اقتصادی با فقر و نابرابری در ایران طی برنامه های اول تا چهارم توسعه. فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات اقتصادی کاربردی ایران, 4(16), 59–79.
  • کریمی،فروغ و کیاسر،امیر. (1398). تحولات رشد اقتصادی ایران طی سال 1397.
  • محمدی،محمدعلی؛ودادهیر،ابوعلی؛سیفی،علیرضا؛مشتاق،روشنک. (1391). فراتحلیل مطالعات فقر در ایران. رفاه اجتماعی, 12(45), 7–43.

http://refahj.uswr.ac.ir/browse.php?a_id=1004&sid=1&slc_lang=fa

  • مرکز آمار ایران. (1399). شاخص های عدالت اجتماعی.
  • مرکز تحقیقات و بررسی های اقتصادی(1397). اقتصاد به زبان ساده (شماره 37)، فقر. معاونت اقتصادی مرکز تحقیقات و بررسی های اقتصادی.
  • یونسکو. (2015). آموزش روزنامه نگاری برای توسعه پایدار. انتشارات سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو)

http://www.unesco.org/new/fileadmin/MULTIMEDIA/FIELD/Tehran/images/TeachingJournalismFA2.pdf

  • Aoki, Osamo. (2007). Perceptions of Poverty in Japan: Constructing an Image of Relative Poverty Contrasted Against an Image of Extreme Poverty. Journal of Poverty, 11(3), 5–14. https://doi.org/https://doi.org/10.1300/J134v11n03_02
  • Ardèvol-Abreu, Alberto. (2015). Framing theory in communication research. Revista Latina de Comunicación Social 423–450. https://doi.org/10.4185/RLCS-2015-1053en
  • Bowe, Brian J., Oshita, Tsuyoshi, Terracina-Hartman, Carol, & Chao, Wen Chi (2014). Framing of climate change in newspaper coverage of the East Anglia e-mail scandal. Public Understanding of Science, 23(2), 157–169. https://doi.org/10.1177/0963662512449949
  • Campbell, John L., Quincy, Charles, Osserman, Jordan, & Pedersen, Ove K. (2013). Coding In-depth Semistructured Interviews: Problems of Unitization and Intercoder Reliability and Agreement. Sociological Methods and Research, 42(3), 294–320. https://doi.org/10.1177/0049124113500475
  • Chauhan, Apurv & Foster, Juliet (2014). Representations of Poverty in British Newspapers: A Case of “Othering” the Threat? Journal of Community and Applied Social Psychology, 24(5), 390–405. https://doi.org/10.1002/casp.2179
  • Corbu , Nicoleta, ;Ștefăniță , Oana ;Oprea, Denisa; Udrea, G. (2015). The European Union – From Agenda Setting and Media Frames to Citizens ’ Conversations. Romanian Journal of Communication and Public Relations, 17(1), 41–57.

https://doi.org/https://doi.org/10.21018/rjcpr.2015.1.114

  • Dan, Viorela & Raupp, Juliana (2018). A systematic review of frames in news reporting of health risks: Characteristics, construct consistency vs. name diversity, and the relationship of frames to framing functions. Health, Risk and Society, 20(5–6), 203–226. https://doi.org/10.1080/13698575.2018.1522422
  • Falasca, Kajsa (2014). Framing the Financial Crisis: An unexpected interaction between the government and the press. Observatorio, 8(1), 1–21.

https://doi.org/10.15847/obsOBS812014752

  • Fischer, Andrew Martin (2018). Poverty as Ideology-Rescuing Social Justice from Global Development Agendas. Zed Books Ltd.
  • Ghys , Tuur; Hernández Paz, Abraham Alfredo; Cuevas Pérez, Verónica A. (2018). Poverty and Politics: North Mexican and International Observations. In U. A. de N. León (Ed.), The idea of poverty. https://dialnet.unirioja.es/servlet/libro?codigo=738105
  • Grisold, Andrea and Theine, Hendrik (2017). How Come We Know? The Media Coverage of Economic Inequality. International Journal of Communication, 11(November), 4265–4284. https://epub.wu.ac.at/5839/1/6669-28656-1-PB.pdf
  • Kendall, Diana (2016). Framing Class, Vicarious Living, and Conspicuous Consumption. In Class Divisions in Serial Television (pp. 21–46). Palgrave Macmillan,. https://doi.org/https://doi.org/10.1057/978-1-137-59449-5_2
  • Knowles, Sophie, Phillips, Gail, & Lidberg, Johan (2013). The framing of the Global Financial Crisis 2005-2008: A cross-country comparison of the US, UK and Australia. Australian Journalism …, 35(2), 59–72.

http://search.informit.com.au/documentSummary;dn=843647595206736;res=IELLCC

  • Krippendorff, Klaus (2017). Three concepts to retire. Annals of the International Communication Association, 41(1), 92–99.

https://doi.org/10.1080/23808985.2017.1291281

  • Lepianka, Dorota, van Oorschot, Wim, & Gelissen, John (2009). Popular explanations of poverty: A critical discussion of empirical research. Journal of Social Policy, 38(3), 421–438. https://doi.org/10.1017/S0047279409003092
  • Mckendrick, John H., Sinclair, Stephen, Irwin, Anthea, O ’donnell, Hugh, Scott, Gill, & Dobbie, Louise (2008). The media, poverty and public opinion in the UK How the media in the UK represents poverty and its effect on wider public understanding.
  • Mood, C., & Jonsson, J. O. (2016). The Social Consequences of Poverty: An Empirical Test on Longitudinal Data. Social Indicators Research, 127(2), 633–652. https://doi.org/10.1007/s11205-015-0983-9
  • O’Connor, Cliodhna & Joffe, H. Helene (2020). Intercoder Reliability in Qualitative Research: Debates and Practical Guidelines. International Journal of Qualitative Methods, 19, 1–13. https://doi.org/10.1177/1609406919899220
  • Pan, Zhongdang & Kosicki, Gerald M. (1993). Framing analysis: An approach to news discourse. Political Communication, 10(1), 55–75.

https://doi.org/10.1080/10584609.1993.9962963

  • Parkyn, Rosie (2018). Prioritising Poverty : How does media coverage of poverty impact on our ability to solve it ? Masters Communication for Development, Malmo University September, 1–50.
  • Reinhart, Hannah C (2007). Framing the Biotechnology Debate: A Textual Analysis of Editorials and Letters to the Editor in the St. Louis Post-Dispatch. Global Media Journal, 6(10), 1-19.
  • Rose, Max & Baumgartner, Frank R. (2013). Framing the Poor: Media Coverage and U.S. Poverty Policy, 1960-2008. Policy Studies Journal, 41(1), 22–53.

https://doi.org/10.1111/psj.12001

  • Spicker, Paul (2010). Definitions of Poverty: Twelve clusters of meanings. In Poverty: An international glossary (pp. 229–243). http://rszarf.ips.uw.edu.pl/welfare-state/spicker.pdf
  • The World Bank. (2021). No Title. The World Bank.

https://www.worldbank.org/en/country/iran/overview#1

  • United Nations. (2017). The Role of Media in Promoting Strategies for Poverty Eradication.
  • Walker, Robert, Chase, Elaine (2014). feature Adding to the shame of poverty : the public ,. Poverty, Polititions, and the media,148, 9–13. http://www.cpag.org.uk/content/adding-shame-poverty-public-politicians-and-media