تبیین ارتباط جامعه‌پذیری جنسیتی و طلاق (مقایسه زنان مطلقه و غیر مطلقه دارای طلاق عاطفی شهر بندر عباس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 گروه علوم اجتماعی واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 گروه علوم ارتباطات واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

10.22059/ijsp.2022.90411

چکیده

جامعه پذیری جنسیتی به عنوان یکی از پایه ای ترین انواع جامعه پذیری، حیات فردی و اجتماعی شخص، از جمله، ثبات زندگی زناشویی وی را متأثر می سازد. هدف تحقیق حاضر، تبیین رابطه جامعه پذیری جنسیتی با طلاق، بین 178 زن مطلقه و 222 زن دارای طلاق عاطفی است که به روش پیمایشی و در بندرعباس، انجام شد. این مطالعه برای تبیین جامعه پذیری جنسیتی، از تئوری های زیستی و اجتماعی و برای تبیین طلاق، از نظریه های کارکردگرایی ساختاری و مثلث عشق بهره برد. در پژوهش حاضر، نمونه گیری تصادفی ساده و طبقه ای متناسب با حجم، جهت زنان دارای طلاق عاطفی و نمونه گیری زنجیره ای جهت زنان مطلقه استفاده شد. داده های پرسشنامه با مصاحبه جمع آوری و روایی صوری از طریق مرور ادبیات و قضاوت خبرگان، روایی سازه ای با تحلیل عاملی و پایایی آن با آلفای کرونباخ تأیید گردید. نتایج بدست آمده نشان داد، جامعه پذیری جنسیتی 4/29 درصد از زنان مطلقه و 6/70 درصد از زنان دارای طلاق عاطفی، سنتی است و از سوی دیگر 2/60 درصد از زنان مطلقه و 8/39 درصد از زنان دارای طلاق عاطفی، جامعه پذیری جنسیتی مدرن داشتند. مطابق نتایج آزمون کای اسکوئر نیز، بین نوع جامعه پذیری جنسیتی زنان، ارزش های جنسیتی، نابرابری جنسیتی و روابط قدرت با نوع طلاق، رابطه معناداری وجود دارد. بر این اساس، زنان دارای طلاق عاطفی، نسبت به زنان مطلقه، دیدگاه سنتی تری دارند.

  • - احمدی، وکیل (۱۳۹۲)، تغییر نگرش نسبت به نابرابری جنسیتی در طی فرایند گذار جمعیتی. جامعه شناسی کاربردی، 24(3، پیاپی51): 34-15.

    - اسحاقی، محمد (۱۳۹۱)،  سنجش عوامل اجتماعی موثر درخواست طلاق زنان در شهر تهران. زن در توسعه و سیاست، ۱۰(۳، پیاپی 38): 124-97.

    - اعظم آزاده، منصوره؛ آرامی، سعیده (1395)، بررسی جامعه‌پذیری جنسیتی و رفتار در دو راهی - اجتماعی. مطالعات اجتماعی - روانشناختی زنان. 14(1): 39-7.

    - افراسیابی، حسین (۱۳۹۵)، زمینه‌ها و نحوه مواجهه با طلاق عاطفی میان زنان شهر یزد. زن در توسعه و سیاست، 14(2): 270-255.

    - بستان نجفی، حسین (1385)، بازنگری نظریه‌های نقش جنسیتی. پژوهش زنان، 4(1و2): 31-5.

    - پروین، ستار؛ داودی، مریم و محمدی، فریبرز (1391)، عوامل جامعه شناختی مؤثر در طلاق عاطفی در بین خانواده‌های تهرانی. مطالعات راهبردی زنان. 14(56): 154-119.

    - جاویدی کلاته جعفرآبادی، طاهره؛ معدنی، صدیقه و رضوی، بی بی زهرا (1390)، نظریه یادگیری شناختی – اجتماعی بندورا و دلالت‌های تربیتی آن. اولین همایش ملی یافته‌های علوم شناختی در تعلیم و تربیت، دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 1: 231-253.

    - چلبی، مسعود (1380)، نقش خانواده به عنوان عامل و مانع بزهکاری نوجوانان. پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی. شماره 29: 132-95.

    - حاجی زاده میمندی، مسعود؛ مداحی، جواد؛ کریمی، یزدان؛ حدث، الهه و غروری، ملینا (1395)، بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با طلاق عاطفی: متأهلین شهر شیراز. مطالعات راهبردی زنان. 18(71): 108-85.

    - حجازی، الهه؛ رضادوست، زهرا (1391)، بررسی اثر جنس و طرحواره‌های جنسیتی بر الگوی دوستی. زن و جامعه، 3 (3): 78-57.

    - خلیلی، محسن (1386)، آسیب شناسی مشارکت زنان در جامعه معاصر ایران. پژوهش زنان، 5 (2): 186-165.

    - ریاحی، محمد اسماعیل (1386)، عوامل اجتماعی موثر بر میزان پذیرش کلیشه‌های جنسیتی. پژوهش زنان، 5 (1): 136-109.

    - زارعی توپخانه، محمد؛ جان بزرگی، مسعود (۱۳۹۶)، رابطه ساختار قدرت خانواده اصلی با ساختار قدرت خانواده فعلی و عملکرد آن. روانشناسی و دین، 10(3، پیاپی 39): 136-121.

    - زاهدی، محمد جواد؛ نایبی، هوشنگ؛ دانش، پروانه و نازک تبار، حسین (1392)، تبیین جامعه شناختی تأثیر فرآیند نوسازی در ساختار خانواده: مقایسه نقاط شهری و روستایی در استان مازندران. مطالعات راهبردی زنان، 16 (61): 148-97.

    - سالنامه آماری کل کشور (1397)، آمار رویدادهای حیاتی: آمارهای ازدواج و طلاق: 84-82.

    - سالنامه آماری هرمزگان (1397-1368)، سازمان برنامه و بودجه هرمزگان، بخش آمار.

    - سفیری، خدیجه؛ ایمانیان، سارا (1388)، جامعه شناسی جنسیت؛ تهران: انتشارات جامعه شناسان.

    - سهراب زاده، مهران؛ شعاع، صدیقه؛ نیازی، محسن و مجید موحد مجد (1398)، باز اندیشی نقش‌های جنسیتی زنانه و تعیین کننده‌های فرهنگی و اجتماعی مرتبط با آن: زنان متأهل شهر شیراز، مجله فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، ش 49: 111-87.

    - طاهری بنچاری، رویا؛ آقاجانی مرساء، حسین و کندری، علیرضا (1397)، واکاوی پدیده طلاق، ریشه‌ها و پیامد‌ها در شهر تهران 1395، بررسی مسائل اجتماعی ایران،  9،(2): 164-139.

    - عابدینی، محمود؛ وحید، هیرو و سنگانی، علیرضا (1396)، هم سنجی باورهای جنسیتی و نگرش به طلاق دانشجویان کرد و فارس با توجه به جنسیت، آسیب شناسی، مشاوره و غنی سازی خانواده، 2(پیاپی 6): 60-45.

    - فریدمن، جین (1381)، فمنیسم؛ ترجمه فیروزه مهاجر، تهران: انتشارات آشیان.

    - قنبری، فائزه؛ فتحی، سروش (۱۳۹۶)، بررسی عوامل موثر بر تولید نابرابری جنسیتی در بین خانواده -‌های شهر گرمسار. پژوهش‌های انتظامی اجتماعی زنان و خانواده. 5(۱): 86-69.

    - قندهاری، پردیس (۱۳۸۲)، زن و قدرت؛ تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان میراث فرهنگی کشور، مرکز مردم شناسی.

    - کاستلز، امانوئل (۱۳۸۰)، عصر اطلاعات جامعه شبکه ای؛ ترجمه احمد علی قلیان و افشین خاکباز، تهران: انتشارات طرح نو.

    - گاتمن، جان مردخای (1385)، موفقیت یا شکست در ازدواج: چگونه ازدواجی پایدار داشته باشیم؟؛ ترجمه ارمغان جزایری، تهران: انتشارات خجسته.

    - مامی، شهرام؛ عسگری، میترا (1392)، نقش تمایزیافتگی خود و سبک‌های دلبستگی در پیش بینی طلاق عاطفی. همایش منطقه‌ای آسیب شناختی پدیده طلاق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سقز.

    - محمدی اصل، عباس (1396)، بر ساخت اجتماعی جنسیت؛ تهران: انتشارات گل آذین.

    - محمودیان، حسین؛ خدامرادی، حسام (۱۳۸۹). بررسی رابطه طلاق و توسعه اقتصادی اجتماعی در شهرستانهای کشور. مطالعات امنیت اجتماعی، جدید(23): 41-13.

    - میرزایی، علیرضا (1395)، مهمترین نظریه‌های مطرح شده در زمینه رشد هویت جنسی. پرتال تخصصی مددکاری اجتماعی ایران: دسته پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی  www.madadkar.org.

    - نجار نهاوندی، مریم (1389)، نقش فرهنگ و مقوله جنسیت در اجرای سیاست‌های آموزشی. برگ فرهنگ، جدید (21): 120-112.

    - نیک پی، امیر (۱۳۸0)، فراز و فرود جامعه شناسی دین در ایران. کتاب ماه (علوم اجتماعی)، 14(49-50): 22-9.

    - یعقوبی، علی (1393)، نظریه‌های مردانگی: با تاکید بر رویکرد جامعه شناختی؛ تهران: نشر پژواک.

    - یعقوبی، علی؛ رئوفی، لیلا ( 1397)، بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان خشونت علیه زنان: زنان متاهل شهر خلخال. مطالعات علوم اجتماعی ایران، 10(39): 140-121.

    • Johnson, Michelle (2017). The relationship between divorce during childhood or adolescence and attitudes toward marriage in adulthood, A PHD Thesis. The Faculty of California State University, Stanislaus.
    • Mukai, M. (2004). Modernization and Divorce in Japan. A MD Thesis. The Faculty of Arts in Sociology, Japan Marshall University.
    • R. Kelly & Sweeney, Megan M. (2020). Divorce, Partnering, and Stepfamilies: A Decade in Review. Journal of Marriage and Family. Vol.82: 81-99.
    • Watson, L. (2014). Gender justice for all: achieving just and equitable power relations between women and men. Landan: The Free.