اختلاف ذهنی به عنوان عامل مهم در مشکلات خانوادگی: مطالعه‌ای در چارچوب جامعه‌شناسی معرفت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

10.22059/ijsp.2022.90413

چکیده

هدف اصلی این پژوهش بررسی "اختلافات ذهنی به عنوان عاملی موثر بر مشکلات خانوادگی و طلاق" است. به عنوان اهداف فرعی،  بررسی انضمامی این مساله در قالب مطالعاتی بود که به صورت مجزا، هر کدام جنبه­ای از اختلافات ذهنی را به صورت تجربی و هدف محور در خانواده‌های ایرانی مورد بررسی قرار دادند. برای این منظور، به کمک نظریه­ی همسان­همسری ـ با اعمال دو تغییر عمده ـ به عنوان مبنای نظری، و با استفاده از تلفیقی از روشهای کیفی (با ابزار مصاحبه) و کمی (با ابزار پرسشنامه) به تبیین بخشی از وضعیت پیچیده­ی مذکور پرداخته شد. تقریبا همه­ی این مطالعات نشان دادند که درصد زیادی از اختلافات مستمر و نیز طلاق‌های صورت گرفته در اثر این اختلافات در خانواده‌های مختلف و مرتبط با قشرها و صنف‌های متفاوت، مبتنی بر اختلافات ذهنی و برداشت‌های متفاوت طرفین از امور مشترک فی مابین بوده است. در نهایت، تئوری همسان­همسری نشان داد که همسانی زوجین بخصوص در فکر و اندیشه، علاوه بر اهمیت فراوان در ابتدای ازدواج، در تداوم ازدواج نیز اثر ویژه­ای دارد و زمانی که به هر علتی این همسانی تبدیل به ناهمسانی غیرقابل تحمل گردد، زندگی مشترک دچار اختلال شده و در نهایت به پدیده طلاق ختم میشود.

کلیدواژه‌ها


  • بلیکی، نورمن (1933). طراحی پژوهش­های اجتماعی. ترجمه­ی حسن چاوشیان (1384). تهران: نشر نی.
  • رشیدپور، مجید (1376)، آسیب‌شناسی خانواده: اختلاف تحصیلات زن و مرد. مجله‌ی پیوند، شماره 213، 214، 215.
  • رفعت‌جاه، مریم؛ بهرامی، سمانه (1390). مطالعه‌ی انسان‌شناختی عوامل نابسامانی خانواده در محله‌ی سیروس شهر تهران، مجله‌ی پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران. شماره‌ی 2.
  • سیدان، فریبا (1387). آسیب‌شناسی خانواده و فرار دختران از خانه. مجله‌ی پلیس زن، شماره‌ی 5.
  • گود، ویلیام جی (1352). خانواده و جامعه. ترجمه­ی ویدا ناصحی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  • گیدنز، آنتونی (1382). جامعه‌شناسی، ترجمه‌ی منوچهر صبوری. تهران: نشر نی.
  • مساواتی آذر، مجید (1374). آسیب­شناسی اجتماعی ایران و جامعه­شناسی انحرافات. تبریز: انتشارات نوبل.
  • هاشمیان‌نژاد، فریده (1382)، رویکرد شناختی و آسیب‌شناسی خانواده. مجله‌ی پیوند، شماره 282 و 283.
  • Bea Davis and Arthur Aron (2008). Perceived Causes of Divorce and Post-Divorce Adjustment Among Recently Divorced Midlife women. Journal of Divorce.
  • Janssen J.P.G and De Graaf (2000). Heterogamy and Divorce: Lack of Similarity in Preference or Lack of Social Support?. Mens en Maatschappij publications, University of Amsterdam. Adopted from: rjh.ub.rug.nl/xmlimport/issue/view/ 1670.
  • kay Pasley, Jennifer Kerpelman, Douglas E. Guilbert (2002). Gendered Conflict, Identity Disruption, and Marital Instability: Expanding Guttman’s Model. Journal of Social and Personal Relationships.
  • Ludwig F. Lowenstein (2008) Causes and Associated Features of Divorce as Seen by Recent Research. Journal of Divorce and Remarriage.
  • Margaret Guminski Cleek, T. Allan Pearson (1985). Perceived Causes of Divorce: An Analysis of Interrelationships. Journal of Marriage and Family. Vol: 47.
  • Merton, Robert (1972). Insiders and Outsiders: A Chapter in the Sociology of Knowledge. American Journal of Sociology. Vol. 78. No. 1.
  • Mojtaba Habibi, Zahra Hajiheydari, Mohammad Darharaj (2015). Causes of Divorce in the Marriage Phase from the Viewpoint of Couples Referred to Iran’s Family Courts. Journal of Divorce and Remarriage. Routledge.
  • sussman, M. B. (1963). Sourcebook in Marriage and the Family. Boston: Houghton Miffin Company.

William L. Anderson and Derek W. Little (1999). War and Other Causes of Divorce from a Beckerian perspective. American Journal of Economics and Sociology