آسیب‌پذیری زنان سرپرست خانوار و دلالت‌های سیاست‌گذاری آن در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جمعیت‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکترا گروه جمعیت شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

10.22059/ijsp.2022.90414

چکیده

اهمیت زنان سرپرست خانوار در تامین نیازهای اصلی اعضای خانوار از یک سو و محدودیت‌هایی که در بیشتر زمینه‏های اجتماعی-اقتصادی با آن رو به رو هستند، توجه به مسائل زنان سرپرست خانوار را در اغلب جوامع از جمله کشور ما ضروری کرده است. هدف این مطالعه استفاده از روش مرور نظام‌مند جهت بررسی و ارزیابی پیشنهادات سیاستی است که در ایران برای زنان سرپرست خانوار مطرح شده است. در مجموع 296 مقاله و 5 گزارش شناسایی شدند. در مرحله بازبینی و واجد شرایط بودن، تعداد کل متون انتخاب شده 79 متن در‌نظر گرفته شد که از این تعداد 62 مطالعه از روش کمی و 17 مطالعه از روش کیفی استفاده کرده‌اند. بر مبنای مطالعاتی که پیشنهادات سیاستی مطرح کرده بودند، ویژگی‎های زنان سرپرست خانوار، محورهای آسیب‌پذیری، ارزیابی سیاست‌گذاری‎ها و پیشنهادات مشخص شدند. یافته‌ها نشان داد که پیشنهادات سیاستی بیشتر براساس مشخصه‌های کم‌سوادی، غیر شاغل‌ بودن و قرار داشتن در سنین میانسالی مطرح شده‌اند. بر مبنای محورهای آسیب‌پذیری، زنان سرپرست خانوار در بسیاری از موارد بیش از آن‌که از نظر مادی آسیب‌پذیر باشند، از نظر روانی و اجتماعی آسیب‌پذیر هستند. ارزیابی سیاست‌گذاری‌ها برای زنان سرپرست خانوار نشان داد که بیشترین مداخلات برای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار معطوف به حوزه اقتصادی بوده است و عمدتاً در قالب پرداخت‌های مالی دنبال شده‌اند و به سایر جنبه‌های توانمندسازی زنان توجه کافی نکرده‌اند در حالی که توانمندسازی زنان سرپرست خانوار هنگامی به موفقیت مورد انتظار دست می‌یابد که به طور همزمان به سلامت روانی و بهبود جایگاه اجتماعی و اقتصادی آن‌ها توجه کند.

کلیدواژه‌ها


  • احمدنیا، شیرین؛ قالیباف کامل، آتنا (1396) زنان سرپرست خانوار در تهران: مطالعه کیفی تجربیات، چالش‌ها و ظرفیتهای آنها. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 17 ، شماره 65 ، صص 130-137.
  • اسعدی خلیلی، نرجس خاتون؛ حق پرست، فاطمه؛ زیرک آبدارلو، علی؛ مهربانی، عاطفه (1397). بررسی وضعیت تعاونی‌های گروه‌های همیار زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی. مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.
  • افتخاری نسرین؛ پاینده، ابوالفضل؛ ترابی، فاطمه؛ چگینی، طیبه؛ خسروی، اردشیر؛ رجبی رستمی، مهدیه؛ رضایی قهرودی، زهرا؛ زاهدیان، علیرضا؛ سینایی، محمدرضا؛ عسگری، جعفر؛ فاضلی، بتول؛ قاضی طباطبایی، محمود؛ محرابی، یداله؛ مهری، نادر؛ محمدی، گوهر (1392). بررسی ویژگی‌های اجتماعی، اقتصادی و سلامت خانوارهای زن سرپرست با تاکید بر سیاست‌ها و برنامه‌های پشتیبانی. پژوهشکده آمار.
  • افشاری، علی؛ هاشمی، زهره؛ رضایی، رسول (1398). بررسی سطح سلامت اجتماعی و عزت نفس در خانواده‌های زن سرپرست توانمندشده و توانمند نشده (مطالعه موردی سازمان بهزیستی). فصلنامه زن و جامعه، سال 10، شماره 3، صص 16-1.
  • افشانی، سیدعلیرضا؛ فاتحی، الهام (1395). توانمندی زنان سرپرست خانوار و عوامل اجتماعی ـ فرهنگی مرتبط با آن: مطالعه زنان زیر پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) شهر تبریز. فصلنامه علمی- پژوهشی زن و جامعه، دوره 7، شماره 27، صص 38-19.
  • اکبری ترکمانی، نسرین؛ قاسمی، وحید؛ آقا بابایی، احسان (1397). توانمندسازی زنان سرپرست خانوار منطقه ۵ شهر اصفهان با تاکید بر مولفه اشتغال. فصلنامه مطالعات اجتماعی، دوره 16، شماره 3، صص 36-7.
  • اله یاری، طلعت؛ اسدی، سیما (۱۳۹۴). اثر بخشی خدمات ارائه شده توسط سازمان بهزیستی بر میزان توانمندی زنان سرپرست خانوار. فصلنامه علوم اجتماعی، دوره ۲۲، شماره ۶۸، صص ۷۹-۱۵۰.
  • امرالله مجدآبادی، زهرا؛ نیک پیما، نسرین؛ حضرتی گنبد، سارا؛ نوری، فاطمه ؛ نوعی محمدباقر، الهام (1398).کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار در ایران: یک مطالعه مروری. مجله پژوهش پرستاری ایران، جلد 14، شماره 5، صص 65-58.
  • براتی، محمد علی؛ ابراهیمی سالاری، تقی (1397). عوامل موثر بر فقر در خانوارهای دارای سرپرست زن در ایران. فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره 18، شماره 68، صص 85-43.
  • براری، مرضیه؛ مطهری اصل، مرضیه؛ رضوی خراسانی، سید جمال (1391). بررسی تأثیر عضویت در سازمان‌های مردم نهاد بر پایگاه اجتماعی-اقتصادی زنان سرپرست خانوار. فصلنامه علمی-پژوهشی جامعه شناسی زنان، سال 3، شماره 1، صص 180-157.
  • ترابی، فاطمه؛ قاضی طباطبایی، محمود (1394). خانوارهای زن سرپرست در ایران. مجموعه‌ای در حال افزایش و ناهمگون. در بررسی مسائل نوظهور جمعیتی ایران: مجموعه مقالات سیاستی. قابل دسترس در https://iran.unfpa.org/publications.
  • ترابی مومن، الهام؛ راهب، غنچه؛ علی پور، فردین؛ بیگلریان، اکبر (1396). بررسی اثربخشی مداخله مددکاری اجتماعی گروهی با رویکرد توسعه بر توانمندسازی روانی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار. آرشیو توانبخشی (توانبخشی)، دوره 18، شماره 3، صص 253-242.
  • جعفری شیرازی، فائزه (1391). بررسی تاثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر بالابردن خودکارآمدی زنان سرپرست خانوار شهرداری شهر تهران در سال 90-89. پژوهشنامه زنان، دوره 3، شماره 6، صص 70-47.
  • جلیلیان، نسرین؛ پاپ زن، عبدالحمید (1398). موانع و محدودیت‌های موفقیت طرح‌های خودکفایی و کارآفرینی کمیته امداد امام خمینی(ره) مورد:زنان سرپرست خانوار دهستان هرسم، شهرستان اسلام آباد غرب. مجله اقتصاد فضا و توسعه روستایی، بهار 1398، دوره 8، شماره 1، صص 78-65.
  • جمالی، محمود؛ سپاه منصور، مژگان؛ فلاحیان، معصومه (1393). مقایسه بهزیستی روان شناختی زنان سرپرست خانواده با زنان دارای سرپرست،فصلنامه زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)،  دوره 11، شماره 4، صص ۵42-۵31.
  • جمشیدی، معصومه؛ مهدی زاده، حسین (1398). طراحی الگوی توانمندسازی اقتصاد زنان سرپرست خانوار در ایلام. پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 13، شماره 2، صص 50-39.
  • جمشیدی، معصومه؛ مهدی زاده، حسین (1398). کاربرد رویکرد آینده‌پژوهشی در تحلیل سیستمی پیامدهای استراتژی مرسوم توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار استان ایلام. مجله زن در توسعه و سیاست، زمستان 1398، دوره 17، شماره 4، صص 652 -631.
  • جوادیان، سیدرضا؛ میرزایی فتح‌آبادی، هادی؛ افراسیابی، حسین (1398). مطالعه کیفی دلایل و زمینه‌های مشارکت نکردن زنان سرپرست خانوار در برنامه‌های توانمندسازی. پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، تابستان 1398، دوره 8، شماره 2، صص 86-65.
  • حبیبی، مجتبی؛ قنبری پیرکاشانی، نیکزاد؛ خدایی، ابراهیم؛ قنبری، پرستو (1392). اثربخشی مدیریت استرس به روش شناخت-رفتاری بر کاهش اضطراب، استرس و افسردگی زنان سرپرست خانوار. تحقیقات علوم رفتاری، دوره 11، شماره 3، صص 175-166.
  • حسنی، محمد؛ و رجبی، مریم؛ تیما، پریسا (1394). اضطراب اجتماعی، خود باوری و کارآفرینی زنان سرپرست خانوار تحت حمایت کمیته امداد امام خمینی (ره). فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده، سال 10، شماره 33، صص 88-65.
  • حسینی بهشتیان، سید محمد؛ میرزازاده، رقیه (1395). اثربخشی آموزش تاب آوری بر راهبردهای تنظیم هیجان و رضایت از زندگی زنان سرپرست خانوار. جامعه پژوهی فرهنگی، دوره 7، شماره 3، صص 41-21.
  • حمیدی، فریده (1398). بررسی رابطه بین حمایت اجتماعی و سلامت روانی در زنان سرپرست خانوار در کارکنان یک دانشگاه نظامی. روانشناسی نظامی، دوره 1، شماره 2، صص 60-51.
  • خانی، سعید؛ خضری، فرشید؛ یاری، کتایون (1396) مطالعه آسیب‌پذیری اجتماعی زنان سرپرست خانوار و زنان دارای سرپرست در منطقه سلطان آباد شهر تهران. فصلنامه زن در توسعه و سیاست، دوره15 ، شماره4 ، صص597-620 .
  • خدایاری فرد، محمد؛ و زندی، سعید، و حاج حسینی، منصوره؛ غباری بناب، باقر (1395). اثربخشی آموزش مبتنی بر مثبت اندیشی بر فرآیند خانواده و بهزیستی ذهنی زنان سرپرست خانوار. خانواده پژوهی، دوره 12، شماره 48، صص 612-593.
  • دربان آستانه، علی رضا؛ رضوانی، محمدرضا؛ قدیری معصوم، مجتبی؛ هاجری، بهرام (1398). تحلیل فضایی پراکنشزنان سرپرست خانوار مورد حمایت کمیته امداد در سطح کشور و ارتباط آن با متغیرهای اجتماعی و اقتصادی. مجله زن و جامعه، دوره 10، شماره 2، صص 193-169.
  • رضاپور میرصالح، یاسر؛فلاح، محسن؛ صابری، مصطفی (1395). بررسی اثربخشی مداخله مبتنی بر آموزش مهارت‌های زندگی بر کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار. فصلنامه زن و جامعه، دوره 7، شماره 25، صص 100-81.
  • رضایی، زهراسادات؛ دهقانی، محسن؛ حیدری، محمود (1396). کیفیت زندگی زنان سرپرست خانواده: نقش تاب آوری و کارکرد خانواده مبتنی بر مدل مک مستر. فصلنامه خانواده پژوهشی، دوره 13، شماره 3، صص 421-407.
  • رضایی، مهدی؛ محمودی، فاطمه (1398). بازسازی معنایی کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار در کردستان: یک مطالعه کیفی. جامعه شناسی کاربردی، دوره 30، شماره 1، صص 166-143.
  • رفعت جاه، مریم؛ ربیعی، مرجان (1395). مطالعه تجربه ایفای هم‌زمان نقش شغلی – خانوادگی در زنان سرپرست خانوار با تأکید بر زنان دست‌فروش مترو. رفاه اجتماعی، دوره 16، شماره 62، صص۱86-۱43.
  • روشنی، شهره؛ تافته، مریم؛ خسروی، زهره؛ خادمی، فاطمه (1399). شرایط تاثیرگذار بر وضعیت زندگی زنان سرپرست خانوار در ایران و راهکارهای کاهش آسیب ها. فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، سال 9، شماره 3، صص 717-693.
  • ریماز، شهناز؛ مرادی یوسف، ابوالقاسمی جمیله (1394). بررسی مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی در زنان سرپرست خانوار با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی. مجله علوم پزشکی رازی، دوره 22، شماره 135، صص ۱۴8-۱۴0.
  • زارع، حسین؛ مهمان نوازان، اشرف (1394). تاثیر آموزش دلگرم سازی بر ارتقاء خودکارآمدی عمومی و تاب آوری زنان سرپرست خانوار. مطالعات زن و خانواده، دوره 3، شماره 1، صص 57-37.
  • زارعان، منصوره؛ زارعی، معصومه؛ هنردوست، عطیه (1397). توانمندسازی زنان سرپرست خانوار با تأکید بر برنامه‌های چهارم، پنجم و ششم توسعه ی جمهوری اسلامی ایران. زن در توسعه و سیاست، دوره 16، شماره 2، صص 338-319.
  • شکوهی، جواد؛ رییسی شهرویی، حفصه؛ یعقوبی، نورمحمد (1397). شناسایی و اولویت بندی استراتژی‌های توسعه ی کارآفرینی اجتماعی در حوزه یزنان سرپرست خانوار(مورد مطالعه: استان سیستان وبلوچستان). زن و جامعه، دوره 9، شماره 3، صص 269-245.
  • سعدی، حشمت اله. (1392). نقش کسب و کارهای کوچک در تامین نیازهای اساسی زنان سرپرست خانوار روستایی در استان همدان. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران (علوم کشاورزی ایران)، دوره 44، شماره 2، صص 282-271.
  • سید فاطمی، نعیمه؛ رفیعی، فروغ؛ رضائی، محبوبه؛ سجادی هزاوه ،محبوبه (1394). عوامل مؤثر در ارتقاء سلامت زنان سرپرست خانوار: مثلث طلایی پول، وقت و انرژی. مجله دانش و تندرستی، دوره 10، شماره 4، صص 22-13.  
  • شهامت نژاد، مینا، ضیاء، بابک، اشرفی، مجید، آزمان، فریدون (1399). طراحی مدل توسعه کارآفرینی شهری زنان سرپرست خانوار (مطالعه موردی: شهر تهران). مجله پژوهش‌های انتظامی-اجتماعی زنان و خانواده، سال هشتم، شماره 1، صص 148-123.
  • شیانی، ملیحه؛ زارع، حنان (1398). فراتحلیل مطالعات زنان سرپرست خانوار در ایران. نشریه مطالعات جامعه شناختی، دوره 26، شماره 2، صص 97-67.
  • صادقی، محمد؛ بهرامی، فاطمه؛ اسماعیلی، رضا (1397). تدوین مدل بومی عوامل جامعه شناختی بازدارنده ازدواج مجددزنان سرپرست خانوار زیر پوشش کمیته امداد کشور ایران در سال ۱۳۹۵. فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره 18، شماره 70، صص 180-141.
  • صادقی، محمد؛ بهرامی، فاطمه؛ اسماعیلی، رضا (1398). تدوین مدل بومی عوامل فرهنگی بازدارنده ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار زیر پوشش کمیته امداد کشور ایران در سال 1395. فصلنامه پژوهش نامه زنان، سال 10، شماره 2، صص 229-199.
  • صدقی، پرویز؛ چراغی، اباذر (1397). بررسی اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر بهزیستی روان شناختی و تاب آوریزنان سرپرست خانوار. خانواده پژوهشی، دوره 14، شماره 56، صص 562-549.
  • عظیمی، فاطمه (1396) نقش سرمایه اجتماعی در کاهش گرایش به اعتیاد زنان سرپرست خانوار شهر زنجان.  دو فصلنامه پژوهش‌های انتظامی - اجتماعی زنان و خانواده، دوره 5، شماره2، صص 259-274.
  • علیجان زاده، مهران؛ امیریان، سمیه؛نیک نامی، عباس(۱۳۹۴). رابطه احساس امنیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار با برخی عوامل جمعیتی در شهر قزوین، مجله بیماری‌های التهابی، دوره 19، شماره 5، صص 70-66.  
  • علی‌ماندگاری، ملیحه؛ رزاقی نصرآباد، حجیه بی بی؛ اشرف گنجوی، سمانه (1397). وضعیت اقتصادیزنان سرپرست خانوار تحت پوشش نهادهای حمایتی: مطالعه‌ای کیفی در شهر شیراز. نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، دوره 13، شماره 25، صص 192-165.
  • غلام نیارمی، آتنا؛ انصاری، ابراهیم (1395). بررسی جامعه شناختی عوامل مؤثر بر امنیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار (مورد مطالعه: زنان سرپرست خانوار شهر تهران). برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره 7، شماره 26، صص 60-25.
  • فطرس، محمدحسن ؛ قدسی، سوده (1397). فقر چندبعدیزنان و مردان سرپرست خانوار در مناطق شهری و روستایی ایران با استفاده از روش آلکایر و فوستر. رفاه اجتماعی، دوره 18، شماره 69، صص 227-185.
  • فیروزآبادی، سیداحمد؛ دیباجی فروشانی، شکوه (1396). نقد سیاست اجتماعی در باب زنان سرپرست خانوار در ایران. بررسی مسائل اجتماعی ایران، دوره 8، شماره 2، صص 51-25.
  • قربانی، فریدون؛ محسنی، رضاعلی؛ انصاری، حمید (1398). فراتحلیل نیازها و اولویت‌های زندگی زنان سرپرست خانوار با رویکرد جامعه شناختی. فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره 19، شماره 72، صص 90-55.
  • قربانی، فریدون؛ انصاری، حمید؛ محسنی، رضاعلی (1398). فراتحلیل جامعه شناختی نیازها و اولویت‌های زندگی زنان سرپرست خانوار با تاکید بر احساس امنیت اجتماعی. مطالعات امنیت اجتماعی، دوره 10، شماره 57، صص 37-1.
  • قلی پور، آرین؛ رحیمیان، اشرف. (1390). رابطه عوامل اقتصادی، فرهنگی و آموزشی با توانمندسازی زنان سرپرست خانوار. رفاه اجتماعی، دوره 11، شماره 40، صص 62-29.
  • غلامی نیارمی، آتنا (1396). ارزیابی جامعه شناختی ابعاد چهارگانه امنیت اجتماعی در بینزنان سرپرست خانوار (مورد مطالعه: زنان سرپرست خانوار شهرتهران). فصلنامه پژوهش نامه زنان، سال 8، شماره 3، صص 86-69.
  • کردزنگنه، جعفر؛ محمدیان پستکان، هاشم؛ سهرابی صمیره، شهلا (1395). بررسی میزان احساس امنیت زنان و عوامل موثر در آن (مطالعه موردی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش اداره کل بهزیستی شهرستان رامهرمز). مطالعات راهبردی زنان (کتاب زنان)، دوره 18، شماره 71، صص 130-109.
  • کردزنگنه جعفر، اقبالی علیرضا. (۱۳۹۷) بررسی وضعیت اشتغال زنان سرپرست خانوار در ایران. فصلنامه جمعیت، دوره 23، شماره 97 و 98، صص 34-15.
  • کرمانی، مهدی، مظلوم خراسانی، محمد، بهروان، حسین، نوغانی، محسن. (1391). عوامل مؤثر بر توانمندی زنان سرپرست خانوار مورد مطالعه: زنان شاغل در مراکز کوثر شهرداری تهران در سال 1391. مجله جامعه شناسی ایران، سال 14، شماره 3، صص 148-116.
  • کرمانی، مهدی، مظلوم خراسانی، محمد، بهروان، حسین، نوغانی دخت بهمنی، محسن. (1394). توان‌مندسازی مبتنی بر کارآفرینی اجتماعی: ارائۀ یک نظریۀ زمینه‌ای (مطالعۀ موردی ستاد توان‌مندسازی زنان سرپرست خانوار شهرداری تهران)،علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، دوره 12، شماره 2، صص 136-107.
  • کریمی وکیل، علیرضا؛ شفیع آبادی، عبداله؛ فرح بخش، کیومرث؛ یونسی، جلیل (1396). اثربخشی برنامه آموزشی توانمندسازی روانشناختی بر مبنای نظریه روانشناسی فردی آدلر بر درماندگی آموخته شده زنان سرپرست خانوار. فرهنگ مشاوره و روان درمانی (فرهنگ مشاوره)، دوره 8، شماره 31، صص 51-23.
  • کمشکی، بتول؛ نجارزاده، ملیحه ؛ غلامی، سحر (1396). بررسی توسعه اجتماعی با توانمندسازیزنان سرپرست خانوار مطالعه موردی آموزشگاه‌های آزاد شهرستان کرمان. فصلنامه مهارت آموزی، جلد 6، شماره 22، صص 68-55.
  • کیمیایی، سید علی (1390). شیوه‌های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار. رفاه اجتماعی، دوره 11، شماره 40، صص 92-63.
  • محمدی، زهرا (1399). مطالعه جامعه شناختی مسائل مرتبط با ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار. فصلنامه زن و جامعه، سال 11، شماره 2، صص 278-256.
  • مهاجری امیری، شیوا؛ مجردی، غلامرضا؛ بادسار، محمد (1395). بررسی نقش عوامل اجتماعی و روانشناختی بر توانمندسازی زنان روستایی سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد (مورد مطالعه: شهرستان عباس آباد). تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران (علوم کشاورزی ایران)، دوره 47، شماره 1، صص 225-211.
  • میری، هانیه سادات؛ زنجانی، حبیب اله؛ ذوالقدر، خدیجه (1398)، مقایسه تاثیر حمایت‌های اجتماعی بر سلامت اجتماعی زنان سرپرست و غیر سرپرست خانوار شهر مشهد. مجله علوم روانشناختی. اسفند 1398، دوره 18، شماره 84، صص 2302-2295.
  • نادری مهدیی، کریم؛ جلیلیان، سارا (1395). واکاوی ناامنی غذایی و برخی عوامل مؤثّر بر آن در زنان روستایی سرپرست خانوار شهرستان اسلام آباد غرب. مجله پژوهش وبرنامهریزی روستایی، دوره 5، شماره 2، صص 45-29.
  • ناعمی، علی محمد (1394). تاثیر آموزش تاب آوری بر سلامت روان، خوش بینی و رضایت از زندگی زنان سرپرست خانوار. پژوهشنامه روانشناسی مثبت، سال 1، شماره 2، صص 44-33.
  • همتی، رضا؛ کریمی، زهرا (1397). زنانمطلقه و تجربه سرپرستی خانوار: یک پژوهش کیفی (نمونه موردی زنان مطلقه سرپرست خانوار شهر فارسان). فصلنامه پژوهش نامه زنان، سال 9، شماره 2، صص 211-181.
  • وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (1398). اطلس وضعیت زنان سرپرست خانوار: بررسی روندهای ملی و استانی در سال‌های 98-1397. تهران: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.
  • وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (1399). داشبورد اطلاعات زنان سرپرست خانوار. تهران: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.
  • یحیی زاده، حسین؛ خدری، بهزاد (1394). عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر احساس امنیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار در شهرستان مریوان،فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره 15، شماره 56، صص 184-151.
  • یونسی، جلیل؛ فرحبخش، کیومرث؛ شفیع آبادی، عبدالله؛ کریمی وکی، علیرضا (1397). تدوین برنامه آموزشی توانمندسازی روانشناختیزنان سرپرست خانوار بر مبنای نظریه روانشناسی فردیو ارزیابی اثربخشی آن. فصلنامه پژوهش نامه زنان، سال 9، شماره 1، صص 167-135.
  • Aghajanian, A and Thompson, V. (2013). Female Headed Households in Iran (1976–2006), Marriage & Family Review, 49:2, 115-134.
  • Buvinic, M. and Gupta, G.R. (1997). "Female-Headed Households and Female-Maintained Families: Are They Worth Targeting to Reduce Poverty in Developing Countries?," Economic Development and Cultural Change, University of Chicago Press, vol. 45(2), pages 259-280, January.
  • Chant, S.(2008). Dangerous equations? How female-headed households became the poorest of the poor: causes, consequences and cautions. In: Momsen, Janet, (ed.) Gender and Development: Critical Concepts in Development Studies. Critical concepts in development. Routledge, London, UK, pp. 397-409. ISBN 9780415422727
  • Haddaway, N.R. and Pullin, A.S. (2014). The Policy Role of Systematic Reviews: Past, Present and Future. Springer Science Reviews2, 179–183.
  • Klasen, S., Lechtenfeld, T. and Povel, F. (2011). What about the Women? Female Headship, Poverty and Vulnerability in Thailand and VietnamCourant Research Centre: Poverty, Equity and Growth - Discussion Papers76, Courant Research Centre PEG.
  • Khazaeian, S., Kariman, N., Ebadi, A. and Nasiri, M. (2017). The impact of social capital and social support on the health of female-headed households: a systematic review. Electron Physician. 9(12):6027-6034.
  • Oliver, S. Dickson, K. and Bangpan, M. (2015) Systematic reviews: making them policy relevant. A briefing for policy makers and systematic reviewers. London: EPPI-Centre, Social Science Research Unit, UCL Institute of Education, University College London.
  • Rezaei, M., Mohammadinia, N. and Samaiezadeh Toosi T. (2013). Problems of Female-headed households in Sistan Baluchistan province, Iran. Journal of Research & Health 3(3), 452-457.
  • Solhi, M., Shabani Hamedan, M. and Salehi, M. (2016). A PRECEDE-PROCEED based educational intervention in quality of life of women-headed households in Iran. Med J Islam Repub 26; 30:417. PMID: 28210582.
  • Sun, L., Chen, G., Xiong, H. and Guo, C. (2017). Cluster analysis in data-driven management and decisions. Journal of Management Science and Engineering2(4): 227–251.
  • Tawfik, G.M., Dila, K.A.S., Mohamed, M.Y.F. et al.(2019). A step by step guide for conducting a systematic review and meta-analysis with simulation data. Trop Med Health 47, https://doi.org/10.1186/s41182-019-0165-6.
  • Yoosefi Lebni, J., Mohammadi Gharehghani, M. and Soofizad, G. et al.(2020). Challenges and opportunities confronting female-headed households in Iran: a qualitative study. BMC Women's Health https://doi.org/10.1186/s12905-020-01046-x.