باروری و نابرابری‌های اجتماعی مبتنی بر جنسیت در خانه‌داری و بچه‌داری در بین زوجین شاغل در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار و مدیرگروه جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری،دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

کودکان به‌اجبار جنسیتی‌بودن کارهای خانه‌داری و بچه‌داری را تشدید می‌کنند و به آن دامن می‌زنند. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر تعداد فرزندان وابسته (زیر 7سال) بر میزان نابرابری‌های اجتماعی مبتنی بر جنسیت در کارهای خانه‌داری و بچه‌داری است. روش پژوهش، تحلیل ثانویة داده‌های پیمایش گذران وقت ایران در سال‌های 1387‌ـ 1388 است که با نمونه‌ای معرف در مناطق شهری کشور گردآوری شده است. مک دونالد در تئوری «ناهماهنگی برابری جنسیتی بین نهادهای فرد‌محور و خانواده‌محور» این ایده را مطرح می‌کند که برابری جنسیتی در بیرون از خانه افزایش یافته است، اما در درون خانه این برابری جنسیتی تحقق نیافته است و نوعی گسست بین سطوح برابری جنسیتی در بیرون از خانه و در درون خانه به وجود می‌آید.
‌نتایج نشان می‌دهد، هرچند زنان شاغل، کار ‌مزدی کمتری در طول روز نسبت به همسرانشان انجام می‌دهند، به‌رغم شاغل‌بودن، او همچنان مسئول کارهای خانه‌داری و بچه‌داری هستند و مرد مشارکت کمی در کارهای غیر‌مزدی دارد. بچه‌آوری و افزایش باروری، نابرابری جنسیتی درون خانواده را تشدید می‌کند و بر آن می‌افزاید. در‌واقع با افزوده‌شدن تعداد فرزندان وابسته به جمع خانواده بر مدت زمانی که زنان شاغل به مجموع کارهای خانه و بچه داری اختصاص می‌دهند به میزان قابل توجهی افزوده می‌شود و مشارکت کمِ شوهر در این کارها، شکاف جنسیتی بزرگی در این کارها ایجاد می‌کند. حتی با در نظر گرفتن کار مزدی باز هم شکاف جنسیتی پابرجا است، به‌طوری‌که پدر فاقد فرزند وابسته، به‌طور متوسط یک ساعت و 2 دقیقه، دارای یک فرزند وابسته 37 دقیقه و دارای دو فرزند وابسته، 1 ساعت و 16 دقیقه در طول روز کمتر از همسرش کار می‌کند. در‌واقع افزایش تعداد فرزندان به‌خصوص از فرزند دوم به بعد جنسیتی‌شدن هر‌چه بیشتر کارهای بدون مزد خانه‌داری و بچه‌داری را به دنبال دارد.

کلیدواژه‌ها