برساخت اجتماعی ناتوانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیارجامعه‌‌شناسی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، دانشکدة علوم اجتماعی

2 ‌استادیار جامعه‌شناسی، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور

چکیده

مقالة حاضر به موضوع برساخت اجتماعی ناتوانی در جامعه می‌پردازد. مسئلة اساسی این است که ناتوانی چگونه و با چه سازوکاری در جامعه تولید و بازتولید می‌شود. این مقاله مطرح می‌سازد که مهم‌ترین عوامل اجتماعی برساخت ناتوانی، تبعیضی است که در نهادها و ساختارهای اجتماعی جامعه به شکل پیچیده، مؤثر و محیلی عمل می‏کند و بدین‌سان معلولان و جامعه را به مسائل جدی اجتماعی مبتلا می‌سازد. این مقاله‌‌ با استفاده از نتایج پژوهشی در شهر تهران،چگونگی تولید و بازتولید تبعیض و به تبع آن ناتوانی دانش‌آموزان دچار آسیب بینایی در نهاد آموزش و پرورش را بررسی می‌کند و نتیجه می‌گیرد: دانش‌آموزان کم‌بینا‌ در معرض تبعیض نهادی که با مکانیسم‌های محرومیت و نابرابری فرصت‌ها عمل می‌کند، به لحاظ آموزشی و پرورشی، به توفیقات مورد انتظار دست نمی‌یابند و ناتوانی را تجربه می‌کنند. درواقع‌ معلولیت طی یک فرایند اجتماعی یعنی تبعیض نهادی/ساختاری، به ناتوانی مبدل می‌شود و بدین‌سان ناتوانی در جامعه برساخت می‌شود.‌

کلیدواژه‌ها