معیدفر, سعید, زمانی سبزی, شهرام. (1393). عوامل اجتماعی مؤثر بر تداوم عدم سوء مصرف مواد مخدر در بین جوانان معتاد به مواد مخدر صنعتی و سنتی. بررسی مسائل اجتماعی ایران, 5(1), 167-190. doi: 10.22059/ijsp.2014.53758
سعید معیدفر; شهرام زمانی سبزی. "عوامل اجتماعی مؤثر بر تداوم عدم سوء مصرف مواد مخدر در بین جوانان معتاد به مواد مخدر صنعتی و سنتی". بررسی مسائل اجتماعی ایران, 5, 1, 1393, 167-190. doi: 10.22059/ijsp.2014.53758
معیدفر, سعید, زمانی سبزی, شهرام. (1393). 'عوامل اجتماعی مؤثر بر تداوم عدم سوء مصرف مواد مخدر در بین جوانان معتاد به مواد مخدر صنعتی و سنتی', بررسی مسائل اجتماعی ایران, 5(1), pp. 167-190. doi: 10.22059/ijsp.2014.53758
معیدفر, سعید, زمانی سبزی, شهرام. عوامل اجتماعی مؤثر بر تداوم عدم سوء مصرف مواد مخدر در بین جوانان معتاد به مواد مخدر صنعتی و سنتی. بررسی مسائل اجتماعی ایران, 1393; 5(1): 167-190. doi: 10.22059/ijsp.2014.53758
عوامل اجتماعی مؤثر بر تداوم عدم سوء مصرف مواد مخدر در بین جوانان معتاد به مواد مخدر صنعتی و سنتی
1. نویسندۀ مسئول، دانشیار دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران
2کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران
چکیده
پژوهش حاضر سعی دارد عوامل اجتماعی مؤثر بر ترک اعتیاد را بررسی کند. بیشتر پژوهش‌های انجام‌شده در زمینة اعتیاد بر عوامل مؤثر بر اعتیاد تأکید داشتهاند و کمتر پژوهشگری این پدیده را از منظر عوامل مؤثر بر ترک اعتیاد بررسی کرده است و اگر هم پژوهشی انجام شده، بر عوامل روانی و فیزیولوژیکی تأکید داشته است و پژوهشی که صرفاً بر عوامل اجتماعی مؤثر بر ترک اعتیاد یا به عبارت بهتر بر کنترل قطع سوء مصرف پرداخته باشد، انجام نگرفته است. بر همین اساس بر آن شدیم تا در این پژوهش از منظر خاص عوامل اجتماعی به مسئلۀ ترک اعتیاد نگاه کنیم و نقش عوامل اجتماعی مثل خانواده، انجمن NA، دوستان، منزلت شغلی، پایگاه اجتماعی، همچنین اعتقاد به هنجارها و اصول اخلاقی و همچنین تعلیمات دینی و مذهبی را در این مسئله بررسی کنیم.
برخلاف رویکردهایی که اعتیاد و ترک اعتیاد را بیشتر ناشی از عوامل فردی و فیزیولوژیکی میدانند، پژوهش حاضر موفقیت در ترک اعتیاد را بیشتر ناشی از عوامل اجتماعی میداند. برای تحلیل این موضوع نیز از تئوری کنترل اجتماعی بهره بردهایم. با استفاده از این تئوری میتوان گفت که با بیشتر‌شدن کنترل اجتماعی در مورد افراد، موفقیت در قطع سوء مصرف بیشتر میشود.
روش مورد استفاده در این پژوهش برای بررسی میزان صحت فرضیههای مذکور، روش پیمایشی است. جامعۀ آماری تحقیق را اعضای جوان انجمن NA شهرستان میانه تشکیل میدهند. جمعآوری دادهها نیز از طریق پرسشنامه و در قالب طیف لیکرت انجام گرفته است.
نتایج حاصل از بررسی روابط میان این متغیرها، به‌طور خلاصه، این است که متغیر تعهد بیشترین تأثیر مستقیم و غیر‌مستقیم را و متغیر مشغولیت کمترین تأثیر غیر‌مستقیم را بر ترک اعتیاد داشت. به عبارت بهتر، نتایج این پژوهش نشان می‌دهد افرادی که از تعهد بالایی برخوردارند، موفقیت بیشتری را در قطع مصرف و تداوم در ترک از خود نشان میدهند.
کنترل اجتماعی در تداوم ترک معتادانی که هر دو مواد مخدر صنعتی و سنتی را مصرف میکردند، نسبت به کسانی که فقط مواد سنتی مصرف میکردند، تأثیر بیشتری داشته است.
بیرو، آلن (1366)، فرهنگ علوم اجتماعی، باقر ساروخانی، تهران، کیهان.
رابرتسون، یان (1374)، درآمدی بر جامعه، حسن بهروان، تهران، انتشارات آستان قدس رضوی.
صدیق سروستانی، رحمت‌الله (1383)، آسیبشناسی اجتماعی، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
محسنی تبریزی، علیرضا (1381)، «کاربرد مقیاس SCL90 در سنجش میزان افسردگی معتادان خود معرف به مراکز اعتیاد و بازپروری»، فصلنامۀ اعتیادپژوهی، سال اول، شمارۀ اول.
Carroll, K. M., Ball, S. A., Martino, S., Nich, C., Babuscio, T. A. & Rounsaville, B.J. (1991). Enduring effects of a computer-assisted training program for cognitive behavioral therapy: A six-month follow-up of CBT. Drug and Alcohol Dependence, 100,178-181.
Lewinshon, P. M. (1997). Evaluation of cognitive diathesis stress models in predicting major depressive disorder in adolescents. Journal of Abnormal Psychology: 110, 203–215.
Maintenance strategies in the treatment of addicitive behaviors. New York:
Marlatt, G. A., & Gordon, J. R. (1994). Determinants of relapse: Implications
for the maintenance of behavior change. In P. O. Davidson & S. M. Davidson
(Eds.), Behavioral medicine: Changing health lifestyles (pp. 410- 452). New
ابتدای صفحه