تبیین جامعه‌شناختی عوامل موثر بر مدیریت بدن با تأکید بر خودنمایی (مورد مطالعه: مردان شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

2 استاد گروه جامعه شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف از این پژوهش بررسی تأثیر عوامل اجتماعی بر مدیریت بدن با تأکید بر خودنمایی است. در دنیای روابط کوتاه و مقطعی امروزی، ظاهر هر فرد نقش عمده ای در معرفی هویت فردی او ایفا می کند. لذا بدن به عنوان ابزار تجلی هویت، اهمیتی اساسی می یابد. اصلاح بدن و کنترل آن که ویژگی جامعه مدرن است در راستای ایجاد تصور مطلوب برای دیگران از بدن و ظاهر فرد صورت  می گیرد. نظریات گافمن، گیدنز، الیاس، بوردیو و باندورا چارچوب نظری پژوهش را تشکیل می‌دهند.  جامعه آماری پژوهش اعضای باشگاه های پرورش اندام شهر تهران بودند و برای تعیین حجم نمونه، با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده‌اند. از روش پیمایشی برای تبیین تأثیر عوامل اجتماعی ( شامل متغیرهای نمایش تمایز خود با دیگران، نمایش ظاهر مورد پسند دیگران، نمایش پایگاه اجتماعی- اقتصادی، سرمایه فرهنگی و یادگیری رفتار دیگران) بر مدیریت بدن - با درنظر گرفتن نقش واسطه‌ای متغیر خودنمایی- استفاده گردیده است. اطلاعات لازم از طریق پرسش نامه محقق ساخته   جمع آوری و با آزمون آلفای کرونباخ اعتبار سنجی شد. از آزمون‌های آماری همبستگی و رگرسیون برای تحلیل فرضیه‌ها استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بین عوامل اجتماعی و خودنمایی، بین خودنمایی و مدیریت بدن و بین عوامل اجتماعی و مدیریت بدن رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که متغیر واسط  خودنمایی در مجموع توانسته است در رابطه با عوامل اجتماعی فوق الذکر و متغیر وابسته مدیریت بدن نقش واسطه‌ای ایفا نماید. 

کلیدواژه‌ها


-         احمدنیا، شیرین (1385). جامعه شناسی بدن و بدن زنان، فصلنامه زنان، ش5
-         اخلاصی، ابراهیم (1386). بررسی جامعه شناختی عوامل مؤثر بر مدیریت بدن در زنان، شهر شیراز پایان نامه ارشد به راهنمایی بهجت یزدخواستی، دانشگاه شیراز
-         اسمیت، آنتونی دی (1383). ناسیونالیسم، ترجمه: منصور انصاری، تهران: مؤسسه مطالعات ملی
-         بهزادیان نژاد، نسیبه (1384). فرهنگ و زیبایی با تأکید بر جراحی پلاستیک، پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد جامعه شناسی، استاد راهنما جلال الدین رفیع فر، دانشگاه تهران           
-         پارسا، محمد (1376). روان‌شناسی یادگیری بر بنیاد نظریه‌ها، تهران: گل‌سرخ    
-         حسینی، مریم (1388). بررسی زمینه‌های اجتماعی و روانی مرتبط با آرایش در میان دختران جوان، مطالعه موردی دانشجویان دختر دانشگاه‌های شهر شیراز، دانشگاه شیراز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مطالعات زنان.
-         حافظ نیا، محمدرضا (1374). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
-         خاکی، غلامرضا (1382). روش تحقیق با رویکرد پایان‌نامه نویسی، تهران: رایت
-         ذکایی، محمد سعید (1386). جامعه شناسی جوانان، تهران: آگه
-         ساروخانی، باقر (1386). روش تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
-         سعیدی، علی اصغر (1382). جامعه مصرفی جوانان، فصلنامه مطالعات جوانان، شماره 5، بهار
-         فرجی، مهدی و حمیدی، نفیسه (1384). نگرش زنان نسبت به پوشش‌های رایج، تهران: سازمان تبلیغات
-         کیوان آرا، محمود و دیگران (1389). قشربندی اجتماعی و اصلاح بدن، مجله شورای فرهنگی زنان، شماره 47
-         کیوی، ریموند و کامپنهود، لوک وان (1370). روش تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه: عبدالحسین نیک گهر،
-         تهران: توتیا
-         گافمن، اروینگ (1386). داغ ننگ، ترجمه: مسعودکیان‌پور، تهران: مرکز
-         لطف آبادی، حسین (1378). روان‌شناسی رشد 2، تهران: سمت
-         هنسن، جوزف و دیگران (1381). آرایش، مد و بهره‌کشی از زنان، ترجمه: افشنگ مقصودی، تهران: نشرگل آذین
-         هرگنهان، بی‌آر و السون میتواچ (1387). مقدمه‌ای بر نظریه‌های یادگیری، ترجمه علی‌اکبر سیف، تهران: دوران
 
-         Adelman, Miriam. “The Beautiful and the Object” , Gender, Identity and Constructions of the Body in Contemporary Brazilian Culthure, London Journal of Sociology, Vol 185, No 6 (2008)
-         Ahmed, S & Stacy, J (2001), “Thinking through the Skin”, London, Routledge
-         21.Baron, R. M. and Kenny, D. A. (1986) "The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research – Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations", Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 51 (6), pp. 1173–1182
-         Gimlin, Debra (2006), “The Absent Body Project: Cosmetic Surgery as aResponse to Bodily Dye-appearance”, Sociology, Vol.40, No.4.
-         Webster M & J. Driskell.“ Beauty as Status” ,American Journal of Sociology ,Vol 89, No 1 (1983).          
-         www. Sporttehran.ir