فراتحلیل تحقیقات مربوط به طلاق: رویارویی عوامل فردی و اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی

2 دانشگاه ادیان و مذاهب

چکیده

خانواده­ی سالم زیربنای سلامت آینده جامعه و نیازمند راه کارهایی برای اصلاحات اجتماعی و فرهنگی است، از آن جا که طلاق در کشور ما به نقطه بحران رسیده و بسیاری از خانواده‌‌ها با آن درگیر هستند، محققان زیادی را به تکاپو در بررسی این مسئله واداشته است. هدف اصلی این پژوهش بررسی تحقیقات انجام شده در زمینه طلاق در ایران  است. این امر می‌تواند به ایجاد ارتباط بین مطالعات و دسترسی به یک نتیجه منسجم از میان مطالعات پراکنده کمک کند.
با  توجه به هدف اصلی پژوهش روش انجام این پژوهش از نوع فراتحلیل است.  در فرا تحلیل ابتدا اطلاعات از تک تک منابع اولیه استخراج می‌شود و سپس اطلاعات بدست آمده با همدیگر ترکیب می‌گردد و در نهایت یک نتیجه جدید بدست می‌آید. جامعه آماری تحقیق حاضر مقالات علمی- پژوهشی مرتبط با طلاق طی 10 سال اخیر، مقالات چاپ شده در مجلات علمی- پژوهشی و پایان‌نامه‌های مقطع کارشناسی‌ارشد و دکتری در فاصله زمانی سال‌های 1384تا سال  1394 است. روایی از فرمول چارلز اسپرمن  و ویلیام براون،0.147 بدست آمد که نشاندهنده روایی‌ مطلوب است. از بین عوامل موثر بر طلاق میزان نابسامانی اجتماعی با اندازه اثر 1.34، نوع وسیله مورد استفاده ارتباط جمعی با اندازه اثر 1.25، سطح تحصیلات با اندازه اثر 1.002، شیوه همسر گزینی با 1.58و تعداد فرزندان با 1.14  موثر ترین عوامل در بروز طلاق هستند که از این میان شیوه همسر گزینی با 1.58 موثر ترین عامل در بروز طلاق است. بررسی میانگین اندازه اثر نشان می دهد اندازه اثر عوامل اجتماعی 0.84  است که بنا به تفسیر کوهن حاکی از  تأثیرگذاری زیاد عوامل اجتماعی است.

کلیدواژه‌ها


-         آزاد آرمکی، تقی (1386). جامعه شناسی خانواده ایران، تهران: سمت
-         الشریف، مرجان، بهرامی، فاطمه، فاتحی زاده، مریم (1391). اثر بخشی آموزش گروهی مادران طلاق با رویکرد تلفیقی در شهر اصفهان بر سازگاری آنان، فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال سوم، ش 11، صص 21- 41.
-         اله مرادی، ام البنین  و احدی، سیف الله (1394).   اختیار قاضی برای طلاق در صورت نشوز زوج و مشروط نبودن آن به عسر و حرج زوجه.دو فصلنامه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، شماره 62،   صص 5-28.
-         بابایی فرد، اسداله (1392).  سنجش تاثیرات اشتغال زنان بر خانواده و روابط اجتماعی (مطالعه موردی شهر آران و بیدگل ( .فصلنامه زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، شماره 42، پاییز 1392  صص 427-451.
-         بانکی، یاسمن؛  امیری، شعله  و سمانه اسعدی (1388).  اثربخشی کتاب درمانی گروهی بر میزان اضطراب جدایی و افسردگی در کودکان والدین طلاق گرفته. دو فصلنامه روانشناسی بالینی و شخصیت، شماره 1،  ص 1
-         بخارایی،  احمد  و میرزایی، ابراهیم (1394). فراتحلیل مطالعات خودکشی در استان ایلام.  نشریه فرهنگ ایلام، سال شانزدهم، شماره 46، بهار و تابستان ،   صص 115-134 
-         پاک کردکندی، هاجر  و ربیعی،  علی (1392). مطالعه ثبات و تغییرات روابط خانوادگی در دو دهه 1360 و 1380.  فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، شماره 9.
-         پرویزی، سرور  و همکاران (1388).   تبیین مفهوم خانواده سالم از دیدگاه نوجوانان زنجانی. مجله پژوهش پرستاری ایران، شماره 13، صص 7-17
-         پوراسدی، محمد، هاشمی، مجید (1391). بررسی پدیده طلاق و چگونگی حضانت فرزندان بعد از مفارقت، دو فصلنامه مطالعات پلیس زن، سال ششم، ش 16، صص54 - 81
-         جهانبخش، اسماعیل (1392).تفاوت معیارهای همسرگزینی جوانان و والدین فصلنامه مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، شماره 21،  ص 7
-         حاجی حیدری، زهرا؛  اسمعیلی،  معصومه و ابوتراب طالبی (1394).    تعارضات زناشویی زوجین فاقد فرزند در آستانه طلاق: یک مطالعه کیفی. فصلنامه تحقیقات کیفی در علوم سلامت، شماره 13،  صص 12-21.
-         حرّ عاملی، محمد بن الحسن (1372). وسائل الشیعه. مؤسسه آل البیت علیهم السلام،  قم، چاپ دوم، 1414 .
-         حسین خانی نائینی، هادی؛  جان بزرگی،  مسعود  و بهروز مهرام (1393).  بررسی نظریه های همسرگزینی و نقد آنها با تکیه بر منابع اسلامی و روان شناسی. فصلنامه روان شناسی و دین، شماره 25، ص 31-46
-         خدادپور، منیره دیلمی، حمد ( 1388). سوء استفاده از حق طلاق و راهکارهای قانونی مقابله با آن، خانواده پژوهی، سال پنجم، ش 17، صص73- 92.
-         خدابخشی کولایی، آناهیتا  و همکاران (1392). مقایسه «صمیمیت و سازگاری زناشویی» در دو سبک انتخاب همسر: از طریق موسسه های همسر گزینی و همسر گزینی از طریق معرفی خانواده.  فصلنامه پژوهش های مشاوره، شماره 44،  ص 93
-         خدادادی سنگده، جواد و همکاران (1394).  تجارب والدین موفق در مورد زمینه های خانواده سالم: یک پژوهش کیفی. فصلنامه تحقیقات کیفی در علوم سلامت، شماره 14،   صص 178-19.
-         دورکیم، امیل (1353) " تقسیم کار اجتماعی". ترجمه حسن حبیبی، تهران: انتشارات قلم.
-         دورکیم، امیل (1381). " جامعه‌شناسی تربیتی/ تاریخ فرهنگ و تربیت در اروپا". ترجمه محمد مشایخی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
-         دولانی،  عباس ؛ حریری،   نجلا  و فهیمه باب الحوائجی (1395).   فراتحلیل مطالعات حوزه پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، شماره 105، بهار،  صص 145-162 
-         روشن، محمد و مظفری، مصطفی (1388). طلاق قضایی و ماهیت آن، خانواده پژوهی، سال پنجم، ش 18، صص 263- 274
-         رقیبی، مهوش و قره چاهی، مریم (1392). بررسی رابطه بین هوش هیجانی و هوش معنوی در زنان و مردان در شرف طلاق و سازگار، فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، سال چهارم، ش1، صص، 123- 140
-         ریاحی، محمد اسماعیل، علیوردی نیا، اکبر، بهرامی کاکاوند، سیاوش (1386). تحلیل جامعه شناختی میران گرایش به طلاق (مطالعه موردی شهرستان کرمانشاه)،  پژوهش زنان، دورۀ 5، شماره 3، صص: 140- 109.
-         روزن باوم،‌هایدی (1367). خانواده به منزله ساختاری در مقابل جامعه. ترجمه محمد صادق مهدوی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی، تهران.
-         ریتزر، جورج (1374) " نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر"، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
-         زارعی توپخانه،  محمد ؛ احمدی،  محمدرضا  و  سیدجلال یونسی (1393). بررسی تفاوت میزان طلاق و پایبندی دینی در میان سبکهای همسرگزینی .فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده، شماره 29،ص 63
-         ساروخانی، باقر (1370).جامعه شناسی خانواده. تهران: انتشارات سروش.
-         ساروخانی، باقر (1372). (طلاق)پژوهشی در شناخت واقعیت و عوامل آن تهران: انتشارات دانشگاه تهران
-         سیاوشی، الهام  ؛ شجاعی،   پیام  و   محمدرضا ذاکری (1395). شناسایی عوامل موثر بر انجام عمل سزارین در زنان باردار بر اساس رویکرد فراترکیب. مجله دانشگاه علوم پزشکی زنجان،  شماره 106، آذر و دی،  ص 30-41 
-         سیفی دیوکلائی،  معصومه (1393).بازنمایی معیارهای ازدواج و شیوه های همسرگزینی در رسانه ملی. فصلنامه مطالعات جوان و رسانه، شماره 15،  ص 104
-         شریف قرشی، باقر (1384).  نظام خانواده در اسلام.  مترجم: لطیف راشدی. تهران موسسه انتشارات امیرکبیر.
-         شکوری،  علی و شفیعی،  زینب (1394).  آنچه زنان و مردان می خواهند: تحلیل جامعه شناختی تفاوت های جنسیتی در ترجیحات همسریابی اینترنتی. فصلنامه زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، شماره 49،  صص 225-244
-         صادقی فسایی،   سهیلا و خادمی ،  عاطفه (1394). فراتحلیل چهار دهه پژوهش در موضوع اشتغال زنان. فصلنامه زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، سال هفتم، شماره 2، تابستان،   صص 243-256 
-         طالب احمدی، حبیب (1391). ماهیت حقوقی طلاق خلع، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره چهارم، ش 2.
-         عبدی، محمد رضا؛ پور ابراهیم، تقی و نظری، علی محمد (1392). تاثیر برنامه مداخله ای کودکان طلاق بر میزان سازگاری آن‌ها با طلاق والدین شان، فصلنامه خانواده پژوهی، سال نهم، ش 35، صص 343 - 358
-         عریضی، حمید رضا و  زارعی، مهناز (1395). فراتحلیل اثربخشی مداخلات روان شناختی بر افسردگی پس از زایمان در ایران با توجه به نقش تعدیلی شیوه درمان. فصلنامه پرستاری و مامایی، شماره 93، تابستان،  ص 57 
-         علی اکبری، راضیه (1392). آسیب شناسی تحصیل زنان و راهکارهای مرتبط با نقش زمینه ساز آنان فصلنامه پژوهش های مهدوی، شماره 7، ص 5
-         علیشاهی قلعه جوقی، ابوالفضل و  سعادت،  صالح (1393).بررسی فقهی- حقوقی ارث زن در طلاق مریض. نشریه آموزه های فقه مدنی، شماره 7،   ص 163
-         غفوری،  فائزه  و همکاران (1394).   ارزیابی کیفیت گزارش مطالعات مرور نظام مند و فراتحلیل در مجلات پرستاری و مامایی ایران. فصلنامه حیات، شماره 67، پاییز،  صص 41-49 
-         فاریابی، ظهیرالدین  و حسن زارعی محمودآبادی (1394).     بررسی و مقایسه سازگاری زناشویی، شادکامی و میل به طلاق در ازدواجهای سنتی و غیر سنتی شهر یزد. دو ماهنامه طلوع بهداشت، سال چهاردهم، شماره 3،   صص 83-94
-         فولادی،  اصغر  و شاه نعمتی گاوگانی،  نویده (1394). برررسی علل طلاق در استان آذربایجان شرقی- تبریز. فصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی، سال ششم، شماره 2، صص 89-113
-         فیض آبادی، سلیمه، خسروی، زهره (1388). مقایسه تصور از خدا و رضایت از زندگی در بین زنان خواهان طلاق و غیر خواهان طلاق شهرستان کاشان، مجله پژوهشهای تربیتی و روانشناختی، دانشگاه اصفهان، سال چهارم، ش 2، ش پیایی 10، صص1- 9
-         قاسمی اردهایی، علی،  راد، فیروز  وحمیده ثوابی . (1393). بررسی تغییرات باروری زنان بر حسب موقعیت های اجتماعی- اقتصادی زوجین. فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، شماره 63،   ص 125
-         کاظمیان، سمیه، اسمعیلی، معصومه (1391). اثر بخشی آموزش خودمتمایز سازی بر کاهش اضطراب فرزندان خانواده‌های طلاق، پژوهش در سلامت روانشناختی، دوره ششم، ش 4، صص53 – 59
-         کاویانی،   حسن  و نیلی ،  محمدرضا (1395). فراتحلیل عوامل موثر بر تدریس اثربخش در آموزش پزشکی.مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، شماره 78، تیر  صص 9-20 
-         کرمی، سهیلا ؛ فخرآذری، صفورا  وعزیزرضا قاسم زاده (1392). اثربخشی مشاوره گروهی با رویکرد شناختی رفتاری در کاهش افسردگی کودکان طلاق. مجله سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران،  شماره 123،  ص 218
-         کرمی، محمد تقی  و کرمی، فیروزه (1393). بررسی تعارض نقش های خانوادگی و اجتماعی بانوان و ارائه الگوی مناسب برای زندگی خانوادگی زنان شاغل. فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، شماره 64،    ص 7
-         کرمی بلداجی، روح الله و همکاران (1393).اثربخشی مشاوره گروهی به شیوه عقلانی عاطفی رفتاری بر نگرش های ناکارآمد همسرگزینی دختران و پسران.مجله پژوهش های علوم شناختی و رفتاری، شماره 7،   صص 171-188
-         کهریزی، مهوش و مرادی، علی (1394).  چالش های اخلاقی اشتغال زنان برای خانواده (بررسی تطبیقی اسلام و فمینیسم و ارائه راهکارها).پژوهش نامه اخلاق، شماره 28،  صص 23-40
-         گلابی، فاطمه (1393 ). بررسی تاثیر تحصیلات زنان بر هویت آنان (مطالعه موردی شهر تبریز (.فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده، شماره 27،  ص 83
-         منادی، مرتضی (1385). جامعه شناسی خانواده. تهران: نشر دانژه
-         هاشمی، سید ضیاء؛  فولادیان، مجید و  زینب فاطمی امین (1393).  بررسی تجربی دو نظریه رقیب همسرگزینی در ایران. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران،  شماره 28، صص 157-187.
-         هاشمی، تورج،  واحدی، شهرام و  غفور احراری  (1394). فراتحلیل برنامه های مداخلاتی پرورش خلاقیت. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، سال پنجم، شماره 19، زمستان   ص 1 
-         یار محمدیان، احمد، ریحانی، فاطمه، قادری، زهرا (1391). رابطه بین هوش هیجانی و مکانیسم‌های دفاعی در بین زوج‌های در آستانه طلاق و عادی، روش‌ها و مدل‌های روانشناختی، سال دوم، ش7، صص 47 – 61
-         یحیی زاده،  حسین و  محبوبه حامد (1394). مسایل فرزندان طلاق در ایران و مداخلات مربوطه: فراتحلیل مقالات موجود. دو فصلنامه مطالعات زن و خانواده، سال سوم، شماره 2، پاییز و زمستان  صص 91-120
-         یعقوبی، کژال، سهرابی، فرامرز، مفیدی، فرخنده (1389). بررسی و مقایسه میزان پرخاشگری کودکان طلاق و عادی، مطالعات روانشناختی دانشگاه الزهراء، دوره 7، ش 1، صص 97- 109
-         یوسفی، ناصر، کیانی، محمد علی (1391). تاثیر گشتالت درمانگری و معنا معنادرمانگری بر کاهش میل به طلاق مردان متقاضی مشاوره، فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده ش 1، صص 150 – 158
-         Chibucos‌, Thomas & W. Leite Randall (2005)‌, Family Theory‌, sage  Publications.
-         https://www.sabteahval.ir/
-         www.who.org