آسیب ‏شناسی تغییرات در سبک زندگی دختران روستایی (مورد مطالعه: روستای صوفی آذربایجان غربی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز

2 دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز

3 دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهشگری، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز

چکیده

در دهه­های گذشته زندگی مردمان روستایی، دستخوش تغییرات متعددی شده است که نمود و ماحصل نهایی این تغییرات را می‏توان در سبک زندگی آنان مشاهده نمود. سبک زندگی مجموعه‏ای از طرز تلقی‏ها، ارزش‏ها، شیوه‏های رفتار، حالتها و سلیقه‏ها در هر چیزی را در بر می‏گیرد. سازه یاد شده خود متاثر از زمینه‏های اجتماعی و فرهنگی متعددی است؛ به همین خاطر در این مقاله تلاش شده است از رویکرد کیفی با تاکید بر پدیدار شناسی  استفاده گردد. در این پژوهش، داده‏های میدانی با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق، و معیار اشباع نظری در بین دختران جوان 14 تا 26 سال روستای صوفی گردآوری شده‏اند. یافته­ها نشان می­دهد که به دلیل افزایش سطح تحصیلات، گسترش رسانه‏های جمعی و افزایش تحرک جغرافیایی، سبک زندگی دختران روستایی از نظر پوشاک، گذراندن اوقات فراغت، آداب گفتار، مدیریت بدن، و شیوه تغذیه، مشابه با سبک زندگی مدرن دختران شهری متحول شده است. برندگرایی، مدگرایی، و متمایز بودن در لباس، تمایل به فضای مجازی و استفاده از ابزارهای ارتباطی برای گذراندن اوقات فراغت، سنت گریزی و تمایزگرایی در شیوه گفتار، علاقه به غذاهای فست فودی و استفاده از تجهیزات جدید برای طبخ غذا، و اهمیت دادن به مراقبت‏های آرایشی-بهداشتی و تناسب اندام مهمترین پدیده‏هایی هستند که در سبک زندگی این دختران مشهود بود. این تغییرات در سبک زندگی دختران روستایی زمینه چالشی جدیدی در برابر سبک سنتی روستایی است. 

کلیدواژه‌ها


-      ازکیا، مصطفی. و حسینی رودبارکی، سکینه. (1388)، تغییرات نسلی سبک زندگی در جامعه روستایی، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 10، شماره 37، صص 241-264.
-      اقاجانی بیگی، زهرا. (1391)، بررسی سبک زندگی در قشر‏های مختلف زنان شاغل و عوامل موثر بر آن درشهر قزوین، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
-      امامی سیگاوردی.، عبدالحسین، دهقان نیری. و اکبری. ناهید. (1391)، روش شناسی تحقیق کیفی- پدیدارشناسی، پرستاری و مامایی جامع نگر، سال 22، شماره 68، صص 56-63.
-      ایمان، محمدتقی. و مرحمتی، ندا. (1393)، تبیین جامعه شناختی گرایش جوانان به سبک زندگی مدرن در شهر شیراز، جامعه شناسی کاربردی، سال 25، شماره 3، صفحات. 1-20. 
-      باینگانی، بهمن.، ایراندوست، سید فهیم. و احمدی، سینا. (1392)، سبک زندگی از منظر جامعه شناسی- مقدمه‏ای بر شناخت و واکاوی مفهوم سبک زندگی، پژوهشگاه علوم انسانی و تحقیقات فرهنگی، سال 8، شماره 77، صص 56-74.
-      بشیر، حسن. و افراسیابی، محمدصادق. (1391)، شبکه­های اجتماعی اینترنتی و سبک­زندگی جوانان: مطالعه موردی بزرگترین جامعه مجازی ایرانیان، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره 5، شماره 1، صفحات. 31-62. 
-      بهنوئه­گدنه، عباس. (1391)، جوانان، سبک­زندگی و هویت اجتماعی: ارزیابی جامعه­شناختی سبک­زندگی و هویت اجتماعی جوانان بابلسر، فصلنامه مطالعات سبک زندگی، سال اول، شماره 1: صص 87- 106.
-      تیموری، رضا. (1389)، بررسی عوامل موثر بر تغییرات سبک زندگی در روستای شیردارکلا در شهرستان بابل، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
-      جلالی، رستم. (1391)، نمونه­گیری در پژوهش­های کیفی، مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت، سال اول، شماره 4، صص 310-321 .
-      حمیدی، نفیسه. و فرجی، مهدی. (1386)، سبک زندگی و پوشش زنان در تهران، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال 1، شماره 1، صفحات. 65-92.
-      خواجه نوری، بیژن.، روحانی، علی. و هاشمی. سمیه. (1390)، رابطه سبک زندگی و تصور از بدن: مورد مطالعه زنان شهر شیراز، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره جهارم، شماره 1، صفحات. 79-103.
-      خواجه نوری، بیژن.، روحانی، علی. و هاشمی، سمیه. (1390)، سبک زندگی و مدیریت بدن، فصلنامه علمی و پژوهشی جامعه شناسی زنان، سال دوم، شماره4، صص 21-47.
-      رحمانزاده، علی. و طهماسبی، زهره. (1390)، بررسی تأثیر تماشای سریال‏های ماهواره‏ای بر سبک زندگی بانوان دانشجو، مجله مطالعات رسانه ای، سال 6، شماره 14، صفحات. 1-16.
-      رحمت آبادی، الهام. و آقابخشی، حبیب. (1385)، سبک زندگی و هویت اجتماعی جوانان، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 5، شماره 20، صص 235- 254 .
-      رضایی، حسین. (1388)، بررسی تاثیر پایگاه اقتصادی-اجتماعی بر سبک زندگی روستائیان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران. 
-      رضوی زاده، سید نورالدین. (1385)، بررسی تاثیر رسانه‏ها بر تمایل به تغییر سبک زندگی روستایی، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 31، صص 111-144.
-      رضوی­زاده، سیدنورالدین. (1383)، بررسی­تأثیرارتباطاتبرتمایلبهتغییرسبکزندگیروستایی، تهران: دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، رساله دکتری ارتباطات.
-      رنجبر، هادی.، حق دوست، علی. و صادقی، اکبر. (1391)، نمونه‏گیری در پژوهش‏های کیفی-راهنمایی برای شروع، مجله علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، سال 10، شماره 3، صص 238- 250.
-      زارع، بیژن. و فلاح، مهدی. (1391)، بررسی سبک زندگی جوانان در شهر تبریز و عوامل موثر بر آن، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره 5، شماره 4، صص 75- 105.
-      زارعیان، آرمین. و غفرانی پور، فضل الله. (1386)، تبیین مفهوم سبک زندگی در نوجوان پسر: یک تحقیق کیفی، پژوهش پرستاری، دوره 2، شماره 6 و7، صص73-84.
-      سروش، مریم. و حسینی، مریم. (1392)، جهانی شدن، هویت مستقل از خانواده و سبک زندگی زنان شهری، فصلنامه زن و جامعه، سال چهارم، شماره 1، صفحات. 53-77.
-      شریفی، مهدی. و رادمنش، بهاره. (1393)، بررسی تأثیر برنامه استعدادیابی شبکه تلویزیونی "من و تو یک" بر سبک زندگی دانشجویان (مطالعه موردی دانشگاه تهران)، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، سال 14، شماره 2، صفحات. 225-245.
-      صلاحی اصفهانی. گیتی. و خجسته نسب، حمید. (1393)، تغییرات نسلی سبک زندگی در جامعه عشایری (نمونه موردی: قشلاق قره باغ شهرستان ساوه)، جغرافیا (فصلنامه بین المللی انجمن جغرافیای ایران)، سال 12، شماره 40، صفحات. 161-186.
-      صمیم، رضا. (1393)، نگاه انتقادی به پیشینه داخلی مطالعات  جامعه شناختی برروی سبک زندگی، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره 7، شماره 1،صص 145- 166.
-      عابدی، حیدرعلی (1389)، کاربرد روش تحقیق پدیده شناسی  در علوم بالینی، فصلنامه راهبرد، سال نوزدهم، شماره 54، صص 207- 224.
-      علمی، محمود.، صباغ، صمد. و افتخاری، سروه. (1389)، تبیین رابطه بین ابعاد سبک زندگی و مدیریت بدن در میان دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی بوکان، مطالعات جامعه شناختی، سال 2، شماره 7، صفحات. 23-40.
-      فاضلی، محمد. (1382)، مصرف و سبک زندگی، تهران، نشر صبح صادق.
-      فاضلی، نعمت الله. (1386)، مدرنیته و مسکن (رویکردی مردمنگارانه  به مفهوم خانه، سبک زندگی روستایی و تحولات امروزی آن)، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول، شماره 1، صص 25-63.
-      قادرزاده، امید؛ ایراندوست، سید فهیم. (1393). مطالعه کیفی سنخ شناسی سبک‏های زندگی: مطالعه جوانان شهر مهاباد، جامعه شناسی کاربردی، سال  25، شماره 3، صص 135-161.
-      کوهی، کمال.، عباس زاده، محمد. و خواجه بی شک. علی. (1393)، بررسی تأثیر رسانه‏های داخلی و خارجی بر میزان پایبندی به سبک زندگی دینی در بین شهروندان 15-65 ساله شهر تبریز، پژوهش‏های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال 3، شماره 1، صفحات. 79-94.
-      گل پرور، محسن.، کامکار، منوچهر. و ریسمانچیان، بیتا. (1386)، رابطه اضافه وزن با اعتماد به نفس، افسردگی، سبک زندگی و خودپنداره بدنی در زنان خود معرف به مراکز کاهش وزرن، دانش و پژوهش در روانشناسی، شماره 32، صفحات. 121-144.
-      گیدنز، آنتونی. (1382)، تجدد و تشخیص جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه ناصر موفقیان، تهران، نشر نی، چاپ دوم.
-      مرادی فکوهی، سجاد. (1390)، تغییرات نسلی سبک زندگی روستایی: مطالعه میدانی درمیان عشایر بختیاری، صص 1-18.
-      مهدوی کنی، محمد سعید (1386)، مفهوم سبک زندگی و گستره آن در علوم اجتماعی، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول، شماره 1، صص 199-230.
-      نجارزاده، محمد(1391)، بررسی تفاوت‏های سبک زندگی گروه‏های شهری و روستایی در ارتباط به جهانی شدن فرهنگی مطالعه موردی: اصفهان و روستاهای آن، جامعه شناسی کاربردی، شماره 4، صص. 143- 164.
-      نجارزاده، محمد. (1391)، تطبیق نظریات جهانی شدن فرهنگ در روستاها بر اساس شاخص‏های سبک زندگی، پژوهش‏های روستایی، سال سوم، شماره 4، صفحات. 155-182.
-      نصرتی، شیما. و ذوالفقاری، ابولفضل. (1391)، تأثیر دینداری بر سبک زندگی جوانان تهرانی، فصلنامه پژوهش اجتماعی، سال 4، شماره 14، صفحات. 102-119.
-      نقیب زاده، احمد؛ و فاضلی، حبیب الله. (1385)، درآمدی بر پدیدارشناسی به مثابه روش علمی، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال اول، شماره 2، صص 30- 54.
-      وبلن، تورستن. (1383)، نظریه طبقه مرفه، ترجمه فرهنگ ارشاد، نشر نی.
-      Almjeld, J. M. (2008), The girls of my-space: new media as gendered literacy practice and identity construction, College of Bowling Green State University.
-      Brunso, K. and Grunert, G. (2004), Closing the Gap between Values and Behavior a Means End Theory of Life Style, Journal of Business Research, Vol. 57, pp. 665-670.
-      Craik, J., (2005), Uniforms Exposed: From Conformity to Transgression. Berg, Oxford.
-      Fawole, P. (2009), Rural Women Lifestyles: Lessons From Nigeria, African Journal for the Psychological Study of Social Issues, Vol. 12, No. 1-2, pp. 289-301.
-      Finelli, G. and Galliopoli, P. (2005), Assessment of physical activity in an outpatient obesity clinic in southern Italy, Nutrition, Metabolism, & Cardiovascular Disease, Vol. 16, pp. 168-173.
-      Irene, B. and Spiller, G. A. (2014), Health-improving lifestyles of organic and functional food consumers, British Food Journal, Vol. 116 No. 3 pp. 510 – 526.
-      Lee, H.H. and Lynn, D. M. (2009), Body satisfaction and Attitude Theory: Linkages with Normative Compliance and Behaviours undertaken to Change the Body, Family and Consumer SciencesResearch Journal, Vol. 37, No. 4, pp. 466-488.
-      Li, G. and Weng, Q. (2007), Measuring the Quality of Life in City of Indianpolis by Integration of Remote Sensing and Census Data International, Journal of Remote Sensing, Vol. 28 No. 2, pp. 249-267.
-      Mann, S. and Erdin, D. (2007), Towards a rural post-work society, International Journal of Social Economics, Vol. 34 No. 12 pp. 904-913.
-      Plonczynski, D. J., Wilbur, J., Larson, J. L. and Thiede, L. (2009), Lifestyle Physical Activity of Older Rural Women, Research Nursing Health, Vol. 31 No. 5, pp. 501-513.
-      Rojek, C. )2006(, A Handbook of Leisure Studies, Palgrave, Macmillan.
-      Suliburska, J., Bogdański, P., Pupek-Musialik, D., Głód-Nawrocka, M., Krauss, H. and Piątek, J. (2012), Analysis of lifestyle of young adults in the rural and urban areas, Annals of Agricultural and Environmental Medicine, Vol. 19, No 1, pp. 135-139.
-      Wykes, M. and Gunter, B. (2005), The Media and BodyImage. London. SAGE Publications.