مدرن گرایی و سرمایۀ اجتماعی خانواده در ایران «تحقیقی در شهر تهران»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

چکیده

خانواده به عنوان مهمترین و اساسی ترین جایگاه امن انسانی به دلیل تحولات ناشی از پیامدهای مدرنیته و نو شدن جوامع بشری دچار تغییر و تحولاتی گشته است که در این میان جامعه ایران هم خالی از این دگرگونی نیست . به واسطه این تحولات، خانواده در دوره مدرن، گونه هایی مختلف را درخود پذیرفته است و همچنین سرمایه اجتماعی این گونه های مختلف خانوادگی را متحول گردانیده است. در این مقاله، هدف اصلی شناسایی سرمایه اجتماعی خانواده ها درمیدان تحقیق است. روش تحقیق پیمایشی و اسنادی است. لازم به یادآوری است که برای ساختن مقیاس ها از آرای نظری صاحب نظران رویکرد دیالکتیکی بودن پدیده های اجتماعی و همچنین آرای صاحب نظران حوزه سرمایه اجتماعی(پاتنام، کلمن، پورتس، بوردیو، گوشال، پتری راسکانن) استفاده گردیده است. قابل ذکراست که چارچوب نظری پژوهش، رویکردی تلفیقی می‏باشد.  فرضیات طراحی شده برای پژوهش عبارتنداز: 1- تجددگرایی سنت مآبانه با حراست از سرمایۀ اجتماعی خانواده قرین است.
 2- تجددگرایی مدرن و درحال گذار بزرگ ترین تأثیر را بر کاهش سرمایۀ اجتماعی  خانوادۀ ایرانی به جای گذاشته است. 3- تجددگرایی پسا مدرن موجب افزایش سرمایۀ اجتماعی خانوادۀ ایرانی می‌شود. بررسی نتایج به دست آمده گویای به وجودآمدن گونه های مختلف خانواده درجامعه ایران بوده است، هم چنین  نتایج به دست آمده نشان داد، بین میزان تجددگرایی و سرمایۀ اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد

کلیدواژه‌ها


-     آزاد ارمکی، تقی (1380) مدرنیته ایرانی: روشنفکران و پارادایم فکری عقب ماندگی در ایران، تهران، انتشارات دفتر مطالعاتی- انتشاراتی اجتماع.
-     آزاد ارمکی، و همکاران(1379)بررسی تحولات اجتماعی و فر هنگی در طول سه نسل خانواده تهرانی، نامه علوم اجتماعی، شماره 16.
-     آزاد آرمکی، و همکاران(1386)رابطه ارز ش‌های سنتی و مدرن در سطو ح خرد و کلان، نامه علو م اجتماعی ایران، شماره پیا پی، 30.
-     آزاد ارمکی، تقی (1386)جامعه‌شناسی خانواده ایرانی، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.
-     اسماعیلی،رضا(1385)بررسی شاخص های توسعه اجتماعی و سطح بندی آن در شهرستان های استان اصفهان، پایان نامه دوره دکتری، گروه علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان به راهنمایی آقایان دکتر رسول بانی و دکتر صمد کلانتری و مشاوره دکتر فروغ عریضس و دکتر وحید قاسمی.
-     ازکیا، مصطفی وهمکاران(1384)جامعه‌شناسی توسعۀ، چاپ پنجم، تهران، انتشارات کیهان.
-     ازکیا، مصطفی وغفاری، غلامر ضا(1380)بررسی رابطه بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در نواحی روستایی شهر کا شان، نامه علوم اجتماعی، شماره 17، بهار و تابستان.
-     استونز، راب(1379) متفکران بزرگ چامعه شناسی، ترجمه مهرداد میر دامادی، تهران، انتشارات مرکز.
-     اعزازی، شهلا(1380)جامعه‌شناسی خانواده با تاکید بر نقش، ساختار وکارکرد خانواده در دوران معا صر، تهران، انتشارات رو شنگران.
-     اینگلهارت، رونالد(1382)تحول فر هنگی در جامعه پیشر فته صنعتی، تر جمه مر یم وتر، چا پ دو م، تهران، انتشارات کویر.
-     بهنام، جمشید(1375)ایرانیان و اندیشه تجدد، چاپ دوم، تهران، نشر و پژوهش فرزان روز
-     تنهایی، حسین ابوالحسن(1386)جامعه‌شناسی نظری: اصول، مفاهیم، تهران، انتشارات بهمن برنا.
-     تنهایی، حسین ابوالحسن(1374)درآمدی بر مکاتبونظریه‌های جامعه‌شناسی، تهران، انتشارات مرندیز.
-     دوس، دی . ای(1379) روش پیمایشی در تحقیق اجتماعی، ترجمه مریم رفعت جاه/ رخساره کاظم، تهران، نشر مرکز،
-     ریتزر، جرج (1374)بنیان‌های جامعه شناختی: خاستگاههای ایده‌های اساسی در جامعه‌شناسی، ترجمه تقی آزاد ارمکی، تهران، انتشارات نشر سیمرغ.
-     روزن باوم، هایدی (1376) خانواده به منزله ساختاری در مقابل جامعه، ترجمه محمد صادق مهدوی، چاپ اول، تهران، مرکز نشر دانشگاهی
-     شکربیگی، عالیه (1385) بررسی رابطه طلاق و بزهکاری فرزندان(14-18ساله شهر تهران)، فصلنامه تخصصی جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آشتیان، سا ل دوم، شماره اول.
-     عنایت، حلیمه و موحد، مجید (1382)زنان و تحولات خانواده در عصر جهانی شدن، پژوهش زنان: فصلنامه مرکز مطالعات زنلن دانشگاه تهران، دوره 2، شماره 2.
-     گاردنر، ویلیام (1386)جنگ علیه خانواده، تر جمه معصو مه محمدی، چاپ اول، تهران، انتشارات د فتر مطالعات و تحقیقات ز نان. 
-     گیدنز، آنتونی (1377) پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، نشرمرکز.
-     گیدنز، آنتونی (1384) چشم انداز‌های جهانی، ترجمه محمد ر ضاجلایی پور، تهران، انتشارات طرح نو.
-     گیدنز، آنتونی (1378) تجدد وتشخص: جامعه وهویت شخصی در عصر جدید، تر جمه ناصر موفقیان، تهران، انتشارات نشر نی.
-     گیدنز، آنتونی، مدرنیسم به مثابه آزمونی جهانی، ترجمه غلامرضا گودرزی، فرهنگ توسعۀ، سال هفتم، شماره 35و 36.
 
-     Adler, P. & Kwon, S. (2000), Social Capital: The Good, The bad, and the Ugly, in Lesser, E. L. (Ed), Knowledge and social capital: Foundations and Applications, Boston, Butterworth-Heinemann.
-     Baum F and Ziersch A (2003) Social capital. J of Epidemiology. Community Health. 57, 320-323
-     Bullen, Paul & Jenny Onyx. (1998), Measuring Social in five Communities in
-     NSW, Neibourhood and community Centers. in: Journal of Applied
-     Behavior, vol. 36, No 1, March 2000.
-     Bullen, Paul & Jenny Onyx (1999), Social Capital in Family Support Service and
-     References .
-     Bourdieu, P. (1986), The Forms of Capital, in Richardson, J. (ed), Handbook of Theory and Research for the sociology of Education, Green Wood Press, Westport, CT.
-     Business Day. 2004/11/08, 12: 00: 00 AM. Foreign investors are not the villains
-     Coleman, J. S. (1988) Social Capital in the Creation of Human Capital, American Journal of Sociology , 94 , S95-S120.
-     Coleman, J. S. (1998), social capital in the creation of Human Capital, American Journal of Sociology, 94. 
-     Narayan, D. And M. F. Cassidy. (2001). A Dimensional Approach to Measuring Social Capital: Development and Validation of a Social Inventory, Current Sociology, 49,2, 59-105.
-     ONS (2001) Social A review of the literature. Social Analysis and Reporting Division Office for National Statistics
-     Portes, A & Landolt P. (1996). The downside of social capital. Am. Prospect 26;18-23
-     Portes, A & Sensenbrener J. (1993). Embeddedness and immigration: notes of social setermination action. AJS. 98: 1320-50
-     Portes, A. & Londolt, P. (1996). Unsolved Mysteries: The Tocqueville Files II. The Downside of social capital, The American Prospect, 7.
-     Portes, A. (1998). »Social Capital: Its Origins and Applications in Contemporary Sociology» Annual Review of Sociology 24: 1-24.
-     Portes, A. (1998). Social capital: Its Origins and Applications in Modern sociology. Annual Review of sociology, 24(1).
-     Putnam, R. ; Leonardi, R. & Nanetti, R. (1993). Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy, Princeton, Princeton University Press.
-     Putnam, R. D. (1995). Tuning in, Tuning out: The Strange disappearance of social capital in American Community, New York, London, simon & Schuster.
-     Sabatini, F. (2005). Social Capital as Social Networks: a New Framework for Measurement, Wprking Paper No. 83, Department of Public Economics, University of Rome La Sapienza.
-     Sabatini, F. (2006). Social capital, labour precariousness and the economic performance. An empirical assessment of the strength of weak ties in Italy, Working Paper n. 26
-     Krishna, A. & Shrader, E. (1999). Social capital Assesment Tool, social capital Initiative Working Paper no. 22, The World Bank, Washington DC. In
-     Krishna, A. (2002). Active social capital: Tracing the Roots of Democracy and Development, Columbia, Columbia University Press.
-     krishna, A. and Shrader, E. (1999). Social Capital Assessment Tool. Conference Paper for Conference on Social Capital and Poverty Reduction, The World Bank