رفتارهای پرخطر پیامد عضویت در شبکه‌های مجازی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز گنبد کاووس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور پست الکترونیکی: It_ghorbani@yahoo.com

2 عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور؛ پست الکترونیکی: m.khosravi@golestan.pnu.ac.ir

چکیده

تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه عضویت در شبکه‌های  اجتماعی مجازی و وقوع رفتارهای پرخطر انجام یافته است. روش پژوهش پیمایشی با طرح تحقیق مقطعی است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان کارشناسی دانشگاه پیام نور مرکز گنبدکاووس به تعداد 2000 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران یک نمونه 313 نفری از آن با استفاده از نمونه گیری طبقه ای نسبتی و تصادفی انتخاب شده است. ابزار تحقیق شامل سه پرسشنامه: اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه شبکه‌های  اجتماعی مجازی و پرسشنامه استاندارد رفتارهای پرخطر می‌باشد. کار تجزیه و تحلیل و پردازش داده‌ها با استفاده از نرم افزارSPSS  انجام شده است. یافته‌ها نشان دادند: بین استفاده از شبکه اجتماعی مجازی و وقوع رفتار پرخطر(انحراف جنسی و خودکشی) با توجه به مقدار معنی داری (0. 20 برای انحراف جنسی و 0. 62 برای خودکشی) رابطه ای وجود ندارد (مقادیر کمتر یا مساوی 0. 05). اما در دو رفتار پرخطر خشونت و مصرف مواد مخدر این رابطه معنادار بوده است. به طوری که مقدار معنی داری در هر دو رفتار 0. 000 شده است. با توجه به مقدار ضریب همبستگی شدت این دو رفتار پرخطر متوسط رو به پایین می باشد (برای متغیر خشونت مقدار ضریب 0. 39 و برای متغیر مصرف مواد مخدر، مقدار ضریب 0. 24 می باشد). هم چنین نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که نوع و میزان استفاده از شبکه‌های  اجتماعی مجازی توان پیش‌بینی وقوع رفتارهای پرخطر را دارند

کلیدواژه‌ها


-      آبادینسکی، هووارد (1384) مواد مخدر، نگاه اجمالی، ترجمة جلیل کریمی، صلاح الدین قادری، محمدعلی زکریایی و همکاران، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات مواد مخدر.
-      اطهری، اسدالله و یغموری، مریم (1395) تاثیر شبکه‌های  اجتماعی بر تعاملات اجتماعی نوجوانان دختر مدارس غیرانتفاعی آموزش و پرورش منطقه یک تهران، اسلام و علوم اجتماعی، سال 8، شماره 15: 189-169.
-      ارونسون، الیوت (1390) روانشناسی اجتماعی، ترجمة حسین شکرکن، تهران: انتشارات رشد.
-      بخشانی، نورمحمد (1381) پیشگیری و درمان اعتیاد. زاهدان: دانشگاه علوم پزشکی زاهدان . ص11.
-      بشیر، حسن، و افراسیابی، محمدصادق (1391) شبکه های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان: مطالعة موردی بزرگترین جامعة مجازی، تحقیقات فرهنگی ایرانیان، دوره 5، شماره 1(17): 60-31.
-      بیرشک، بهروز؛ بخشانی، نورمحمد(1382) مشاوره جنسی و نه گفتن در مواقع حساس . تهران: انستیتو روانپزشکی تهران، ص6.
-      تورن، آلن (1380) نقد مدرنیته، ترجمه مرتضی مردی ها، تهران: گام نو.
-      ثناگوی محرز، غلامرضا، کرمان ساروی، فرهاد و غریبی، محمد (1386) بررسی شیوع مصرف سیگار در دانشجویان آزاد اسلامی واحد زاهدان، دومین کنگره سراسری رفتارهای پر خطر، زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
-      خسروی، مصطفی (1395) بررسی رابطه عضویت در شبکه‌های  اجتماعی مجازی و وقوع رفتارهای پر خطر مطالعه موردی دانشجویان کارشناسی دختر و پسر مشغول به تحصیل در دانشگاه پیام نور، علوم انسانی اسلامی، سال دوم، شماره 18، جلد 1: 580-566.
-      دانا و هاینی (2002) شبکه دوستان و گرایش به مصرف سیگار به بررسی ماهیت ارتباط با گروه بزهکار همسال(ترجمة باقر ریحانی، 1392)، همایش منطقه ای مواد مخدر، دانشگاه شاه مسعود.
-      دانش، پروانه (1388) الگوی مصرف شبکه های ماهواره ای، پیک نور، دوره 7، شماره3: 11-3.
-      ربیعی، علی (1387) رسانه‌های  نوین و بحران هویت، فصلنامه مطالعات ملی، 9(4): 176-149.
-      زاده محمدی، علی؛ احمد آبادی، زهره (1387) هم وقوعی رفتارهای پرخطر در بین نوجوانان دبیرستان‌های  شهر تهران: فصلنامه خانواده پژوهی، 4(13): 100-88 .
-      زاده محمدی، علی؛ احمد آبادی، زهره (1388) بررسی رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان، راهکارهایی برای پیشگیری از جرم در محیط خانواده، فصلنامه خانواده پژوهی، 5(20): 485-468 .
-      ساروخانی، باقر؛ توسلی، غلامعباس و سیدعربی نژاد، عزیزه (1388) تاثیر فضاهای مجازی بر کنش اجتماعی جوانان دانشجوی دختر با تاکید بر اینترنت. پژوهش نامه علوم اجتماعی. سال دوم، شماره اول، 152-131.
-      سازمان جهانی بهداشت بهداشت و سلامتی جوانان (1379) ترجمه گیتی کریمخان لویی، زنجان: انتشارات سرانجام.
-      سراوانی، سلیمان، ملک کیانی، غلامرضا، هاشم زهی، نورالله و توکلی، الهام (1386) بررسی شیوع رفتارهای در بین  دانشجویان پزشکی زاهدان، دومین کنگره سراسری رفتارهای پر خطر، زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
-      سراج زاده، سید حسین و فیضی، ایرج (1386) عوامل اجتماعی مؤثر بر مصرف تریاک و مشروبات الکلی در بین دانشجویان، نامه علوم اجتماعی، دوره جدید، شماره 33: 102-81.
-      سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس و حجازی، الهه (1386) روش های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: انتشارات آگاه.
-      سهرابی، فرامرز؛ اکبری زردخانه، سعید؛ ترقی جاه، صدیقه؛ فلسفی نژاد،  محمدرضا؛ یعقوبی، حمید و رمضانی، ولی الله (1388) مصرف مواد در دانشجویان دانشگاه های دولتی، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره 34، صص 82-65.
-      شریف زاده، غلامرضا، میری، محمدرضا و قنودی، فاطمه (1386) بررسی شیوع مواد اعتیاد آور در دانشجویان پسر دانشگاه‌های  بیرجند، اولین همایش سراسری رفتارهای پر خطر، زاهدان، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان.
-      شکیبا، منصور، بخشانی، نورمحمد و غیرتی، مهتاب (1386) بررسی خصوصیات شخصیتی دانشجویان سیگاری و غیر سیگاری دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، دومین کنگره سراسری رفتارهای پر خطر، زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
-      شمس علیزاده، نرگس؛ مقدم، مرضیه؛ محسن پور، بهزاد و رستمی گوران، نرگس (1387) شیوع مصرف مواد در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 13(2): 26-18.
-      عاملی، سعیدرضا (1388) شبکه‌های  علمی مجازی ، تهران :پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
-      علیوردی نیا، اکبر(1393) بررسی وضعیت رفتارهای پرخطر در میان دانشجویان دانشگاه مازندران، فصلنامه توسعه اجتماعی (توسعه انسانی سابق)، 7(3) :154-123.
-      علیوردی نیا، اکبر؛ صالح نژاد، صالح (1390) خودکنترلی، جنسیت و تاثیر آن بر رفتارهای انحرافی فصلنامه، زن در توسعه سیاست، 9(4): 26-5.
-      علیوردی نیا، اکبر و همتی، (1392) تحلیل اجتماعی گرایش به مصرف مشروبات الکلی در میان دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران. فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی. 7: 102-77.
-      علیوردی نیا، اکبر، رضایی، احمد و پیرو، فریبرز (1390) تحلیل جامعه شناختی گرایش دانشجویان به خودکشی، جامعه شناسی کاربردی، سال بیست و دوم، شماره 4(44): 18-1.
-      فرجی ها، محمد (1385) بازتاب رسانه ای جرم، فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره 6، شماره 22: 86-57.
-      قنبری، شهلا و رمضانخانی، علی(1386) نقش رسانه‌ها در ترویج رفتارهای مخاطره آمیز، پژوهش های ارتباطی، سال چهاردهم، شماره 49: 102-87.
-      کاستلز، مانوئل (1390) عصر اطلاعات، اقتصاد، جامعه و فرهنگ (ظهور جامعه شبکه ای )، مترجم: احمد علیقلیان و افشین خاکباز ، چاپ هفتم، تهران: انتشارات طرح نو.
-      گیبینز، جان و ریمر فبو (1388) سیاست پست مدرنیته . ترجمه منصور انصاری . تهران :نشر گام نو.
-      عبدی، سیروان (1392)  آسیب شناسی سریال های عامه پسند ماهوارهای در جامعة امروز ایران از دید صاحبنظران، پایان نامة کارشناسی ارشد رشتة علوم ارتباطات، دانشکدة صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
-      ماهر، فرهاد (1383) رفتارهای پرخطر در اوقات فراغت جوانان؛ روندها و الگوها، فصلنامه مطالعات جوانان، دوره ششم: 143-118.
-      مباشری، فرهاد ( 1384) رفتارهای پر خطر در اوقات فراغت جوانان، اولین همایش سراسری رفتارهای پر خطر، زاهدان، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان.
-      محمدخانی، شهرام (1389) عوامل خطرساز و حفاظت کننده خانوادگی مصرف مواد، نخستین کنگره کشوری پیشگیری از سوء مصرف مواد، تهران، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
-      معمار، ثریا؛ عدلی پور، صمد و خاکسار، فائزه (1391) شبکه‌های  اجتماعی مجازی و بحران هویت (با تاکید بر بحران هویتی ایران ) فصلنامه علمی– پژوهشی مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 1(4): 176- 155.
-      مهرابی، حسینعلی؛ محمودی، فهیمه و مولوی، حسین(1395) پیش بینی گرایش به رفتارهای پر خطر بر اساس باورهای دینی، هیجان خواهی، آلودگی محیط و رسانه‌ها در دانشجویان دختر، دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، سال هفدهم، شماره 2(64): 14-4.
-      مهرابی، حسینعلی؛ کجباف، محمدباقر و مجاهد، عزیزاله (1389) پیش بینی رفتار پرخطر براساس هیجان خواهی و عوامل جمعیت شناختی در دانشجویان دانشگاه اصفهان. مطالعات روانشناختی، 6(2): 166-144.
-      میرزایی، الهه (1386) مواد مخدر: عوامل خطرزا و محافظت کننده، دومین کنگره سراسری رفتارهای پر خطر، زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
-      منطقی، مرتضی (1386) راهنمای اولیاء در استفادة فرزندان از فن آوریهای ارتباطی جدید: تلفن همراه، چاپ اول، تهران: نشر عابد.
-      ناستی زایی، ناصر(1388) بررسی ارتباط سلامت عمومی با اعتیاد به اینترنت، طبیب شرق، دوره 11، شماره 1: 63-57.
-      یاسمین نژاد پریسا، گل محمدیان، محسن و یوسفی، ناصر (1391) رابطة سلامت عمومی و استفادة مفرط از تلفن همراه در دانشجویان، دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، دوره 13، شماره 1(47): 72-60.
-      یوسفی، فرهاد، احمدی، رضا، احمدنژاد، شهرام، شیرمحمدی، الهام و حاتمی، ساناز (1386) بررسی شیوع رفتارهای پر خطر جنسی در دختران 20-12 ساله شهرستان ارومیه، دومین کنگره سراسری رفتارهای پر خطر، زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
-      Akers ,R. L. & Cochran, J . K. (1985 ) ”Adolesent  Marijuana  Use: A  Test  of  Three  Theories  of  Deviant  Behavior”  , Deviant  Behavior , vol. 6 :323 -346 .
-      Agnew , R. & Raskin White , H. (1992) A Empirical Test of General strain Theory ,riminology , vol 30 , Nnumber 4.
-      Baker, T. & Piquero, A. R. (2010) “Assessing the Perceived Benefits—Criminal Offending Relationship”, Journal of Criminal Justice, No 38(5):981-987.
-      Boyd, D . M & Ellison, N B. (2007) Social network site: definition . history, and scholarship, journal of computer – Mediated Communication, 13 (1): 210-230.
-      Boyd D. (2007) why youth social network sites: The role of networked publics in teenage social life. The John D. and Catherine MacArthur Foundation Series on Digital Media and Learning. 2007, MIT Press. 142-119.
-      Boyer, Ty W. (2006) The development of risk-taking: A multi-perspective review. Developmental review, 26(3), 291-345.
-      Brezina , T. (1996) Adapting to strain: An Examination of Delinqency Coping Responses ,   Criminology 34 , PP. 39 – 60.
-      Buelow . M. T. (2005) The  influence  of  cognithve, personality  and  social  variables: predicting  changes in  Risky Behaviors  over  a Two – Years  Interval. Ohio University : College of Arts  and  Science.
-      Carr Gregg, M. R. C. , & Grover, S. R. )2003( Risk taking behavior of young women in Australia, screening for health risk behaviors. Medical Journal of Australia, 178: 601- 604.
-      Craigs Cheryl L, Bridgette M Bewick, Jan Gill, Fiona O'May & Duncan  Radley (2011) UK student alcohol consumption: a cluster analysis of drinking behaviour typologies, Health Education Journal, Vol (1): 1- 11.
-      Escobar, C. S. , Susar, R. , Christine, M. & Lowbarbara, J. (2005) Practice and thick stun Patricia, impact of the media on adolescent sexual attitude and behavior. Journal of Pediatrics, 116(3): 303-326.
-      Gattiker, Urs E, Perlusz, S, Bohmann, K, & Sorensen, C. M. (2001) The virtual community: Building on social structure, relations and trust to achieve value Our virtual world: The transformation of work, play and life via technology (166-190): IGI Global.
-      Grady, C. Danis, M. Soeken, KL. O'Donnell, P. Taylor, C. Farrar, A. Ulrich, CM. (2008) Does ethics education influence the moral action of practicing nurses and social workers? Am J Bioeth. (4): 4-11.
-      Holtz, P. , & Appel, M. (2011) Internet use and video gaming predict problem behavior in early adolescence, Journal of Adolescence, 34(1):49-58.
-      Johnston, L. D. ; O’Malley, P. M. & Bachman, J. G. (2002) Monitoring the Future National Survey Results on Drug Use, 1975–2002. Volume 1: Secondary School Students. Bethesda, MD: National Institute on Drug Abuse.
-      Irvin, C. E. (1993) Adolesent and risk taking :How are they related ?In N. bell and Bell (Eds). Adolesent and risk taking (pp. 7-28). New bury Park, CA: Sage Publication.
-      Jessor, R. (1992) Risk behavior in adolescence: A psychosocial framework for understanding and action. In D. E. Rogers & E. Ginzberg (Eds. ), Adolescents at risk: Medical and social perspectives (19-34). Boulder, CO: Westview.
-      Kraut, R. , Patterson, M. , Lundmark, V. , Kiesler, S. , Mukophadhyay, T. , & Scherlis, W. (1998) Internet paradox: A social technology that reduces social involvement and psychological well-being? American psychologist, 53(9), 1017.
-      Lindberg, L. D. , Boggess, S. , & Williams, S. (2000) Multiple threat: The co-occurrence of teen health risk behaviors. Washington, DC: U. S. Department of Health and Human Services [On-line]. Available: http://www. urban. org/family/at-risk/-multiplethreats.
-      Lu, X. ; Yu, Zh. ; Guo, B. & Zhou, X. (2014) Predicting the content dissemination trends by repost behavior modeling in mobile social networks, Journal of network and computer applications, 42: 197-207.
-      Masten, A. S. (1991) Resilience and development: contributions from the study of children who overcome adversity. Development and Psychopathology, 2(4): 425-444.
-      Maffelosi, M. (1996) the times of the tribes, London: sage Nie, N. and Ebring, L. (2000) Internet & Society: A preliminary report standard, CA.
-      Marquez, MP, & Galban, N. (2004) Getting hotter, going wilder? Changes in sexual risk taking behavior among Filipino youth. Paper presented at the 7th International Conference on Philippine Studies, Leiden, and The Netherlands.
-      Papacharissi, Z. (2004) The virtual sphere: The internet az a public sphere, in The information society reader, Edited by Frank Webester. London and New York: Routledge.
-      Pempek T. , Yevdokiya A. Yermolayeva, Sandra L. C. (2009) “College Students' Social Networking Experiences on Facebook”, Journal of Applied Developmental Psychology,30: 238–227.
-      Praprotnik, T. (2004) “How to Understand Identity in Anonymous, Communication?  ”Available in: www. hsd. hr/revija/pdf/1-2-2004/01-praprotnik. pdf
-      Rensburg,  CJ ,Surujlal. (2013) Gender differences related to the health and lifestyle patterns of university students. journal of Interdisciplinary Health Sciences,18(1):1-8.
-      Rushkoff, D. (2002) Cyberia: Life in the trenches of hyperspace: Clinamen Press Ltd.
-      Siegel, L. & Sienna (1997) Juvenile Delinquency. Six Edition, west Publishing Company. Underestanding and Action. In D. E. Rogers & E. Ginzberg (Eds), adolescent at risk: Medical and Social perspectives (19-34). Boulder, CO: Westview.
-      Stewart, R. , Moamed, S. , Daet, R. (2002) Strategic implementation of IT/IS projects in construction: A case study. Automation in Construction, 11: 681–694.
-      Wakefield, M. , Flay, B. (2003) Appraisal of anti–smoking advertising by youth at risk for regular smoking: a comparative study in the United States. Australia and Britain American. Journal of Public Health, 12(2): 180-199.
-      Zukerman, M. (2007) Sensation seeking and risky behavior Washington. American Psychological Association.