ارزیابی نمایش بیماری اچ آی وی/ ایدز در سینما و تلویزیون ایران از دیدگاه صاحبنظران حوزه ارتباطات سلامت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ؛ پست الکترونیکی: ravadrad@ut.ac.ir

2 دانشجوی دکترای ارتباطات دانشگاه تهران؛ پست الکترونیکی: atefeaghaee@ut.ac.ir

چکیده

از کارکردهای رسانه تولید اجتماعی معنا است. رسانه‌ها با قدرت ارتباطی خود می‌توانند نگرش جامعه به مسائل بهداشتی و بیماری‌هایی مانند بیماری اچ آی وی/ ایدز را تغییر دهند. در این تحقیق وضعیت نمایش رسانه ای این بیماری را در سینما و تلویزیون ایران از دیدگاه صاحبنظران حوزه ارتباطات سلامت مطالعه می‌کنیم تا هم به شناخت از وضع موجود رسیده و هم پتانسیل‌های  رسانه ای ایران را شناسایی کنیم. روش تحقیق مصاحبه عمیق و تحلیل محتوای کیفی متن مصاحبه‌ها است. جامعه هدف عبارت است از صاحبنظران حوزه ارتباطات سلامت. روش نمونه گیری هدفمند است که تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافته است. در این پژوهش از 14 نفر از صاحبنظران ایرانی حوزه ارتباطات سلامت پرسیدیم: چرا مواجهه رسانه‌ها با بیماری اچ آی وی/ ایدز مهم است؟ ارزیابی شما از نمایش بیماران اچ آی وی در سینما و تلویزیون ایران چیست؟ آیا ظرفیت‌هایی در سینما وتلویزیون ایران برای کمک به مسائل اجتماعی مرتبط با این بیماری وجود دارد؟یافته‌های  تحقیق نشان داد صاحبنظران با اینکه نقش رسانه‌ها را در حل مسائل اجتماعی بیماری اچ آی وی/ ایدز مهم می‌دانند اما به کارکرد سینما و تلویزیون ایران و معنایی که از طریق آن در مورد بیماری اچ آی وی/ ایدز برساخت می‌شوند نقد دارند. در نهایت به نظر می‌رسد پیوند و تعامل ضعیفی میان صاحبنظران حوزه ارتباطات سلامت، پزشکان و متولیان امر سلامت و تولیدکنندگان برنامه‌های  تلویزیونی وجود دارد

کلیدواژه‌ها


-       استرم، کوین آلفرد (1385). ارتباطات و رسانه‌ ها: قدرت و مالکیت رسانه ‌ها. مجله سیاحت غرب. شماره 37
-       الوندی، پدرام (1386). اصول گزارشگری ایدز؛ مبانی نظری و راهکارهای عملی. نشریه علمی – ترویجی رسانه، شماره 72
-       پایگاه تحلیل خبری خانواده و زنان (1394).  پژوهشی که درباره زنان تن‌فروش توسط وزارت بهداشت انجام شد+ آمار و اطلاعات.  کد خبر:  21863
-       تبریزی، غلامرضا، تبریزی، سحر، و وطن خواه، مرضیه، (1388) ، بررسی اختلالات شخصیت در بیماران مبتلا به ایدز با الگوی رفتارهای پرخطر، فصلنامه خون، دوره 6، شماره 4.
-       حریری، نجلا (1385).  اصول و روش‌های  پژوهش کیفی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات.  تهران.  
-       خانیکی، هادی و راثی تهرانی، حبیب (1390)، بررسی نگرش مخاطبان درباره تاثیر پیام‌های  سلامت تلویزیون، مطالعات فرهنگ ارتباطات، سال دوازدهم، شماره 47
-       راودراد، اعظم و آقایی، عاطفه (1395). تحلیل گفتمان بازنمایی ایدز در سینمای ایران: مطالعه موردی فیلم «پابرهنه در بهشت»، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال دوازدهم، شماره 45
-       راندال، دیوید (1382). روزنامه نگاری حرفه ای، ترجمه علی اکبر قاضی زاده، انتشارات روزنامه ایران، تهران
-       زمانی ، امید (1385). نگاه رسانه ای به اچ آی وی و ایدز؛ راهنمایی برای مدیران، کارشناسان و دست اندرکاران رسانه‌های  جمعی، شورای سیاستگذاری سلامت صدا و سیما و دفتر مبارزه با جرم و مواد سازمان ملل متحد
-       سایت سلامت نیوز (1394).  تا دیروز اجازه اعلام نرخ شیوع اعتیاد را نداشتیم.  تاریخ انتشار: 15/04/1394.  کد خبر: 154201
-       سایت سلامت نیوز (1394).  تا دیروز اجازه اعلام نرخ شیوع اعتیاد را نداشتیم.  تاریخ انتشار: 15/04/1394.  کد خبر: 154201
-       سایت خبرگزاری ایلنا (1396). جدیدترین آمار مبتلایان به ایدز در کشور اعلام شد. در گفتگو با پروین افسر کازورنی، رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت. تاریخ انتشار: 21/5/ 1396 کدخبر: 522223
-       سلطانی، سید علی اصغر (1388). قدرت، گفتمان و زبان: سازکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی، تهران، نشر نی
-       صادقی لواسانی نیا، نادر. صدقی جلال، هما و احمدی، خدابخش (1391). نقش رسانه های ارتباط جمعی در آگاهی و پیشگیری از ایدز در بین دانشجویان. مجله مطالعات رسانه ای. شماره 21.
-       غفاری، محتشم.  رخشندهرو، سکینه.  نیکنامی، شمسالدین و رمضانخانی، علی (1386).  رسانه: پاسخی به اچ آی وی ایدز.  فصلنامه پژوهش‌های  ارتباطی.  شماره 50
-       فلیک، اووه (1390). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، چاپ سوم، تهران: نشر نی.
-       کاستلز، مانوئل (1380). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ. ترجمه احمد علیقلیان و افشین خاکباز. تهران: انتشارات طرح نو.
-       گیدنز، آنتونی (1377)، جامعه شناسی، ترجمه منجهر صبوری، تهران، نشر نی.  
-       لیندلف، تامس و تیلور، برایان (1388). روش­های تحقیق کیفی در علوم ارتباطات، ترجمه­ی عبدا. . . گیویان، تهران: همشهری.
-       مجله نظام پزشکی (1388).  نشریه سراسری سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، شماره 52 و 53
-       معقول، روح الله (1386). ارزیابی نقش مدیریت رسانه ملی در کنترل و پیشگیری از ایدز. پایان نامه برای دریافت مدرک کارشناسی ارشد ارتباطات. دانشکده صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
-       وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (1394)آخرین آمار مبتلایان به بیماری ایدز در کشور.  شماره خبر: ١٢٩٣٦٠.  برگرفته از وب سایت وزارت بهداشت (تاریخ 4/5/1394): 
-       ویمر، راجر دی. و دومینیک. جوزف، آر. ، (1389)، تحقیق در رسانه­های جمعی، ترجمة کاووس سیدامامی، چاپ دوّم، تهران: سروش.
-      -Bertand, J. T(2006). Systematic review of the effectiveness of mass communication programs to chang HIV/AIDA- reated behaviors in developing countries. Health Education R esearch, 21(4)
-      Cullen. T (2003). HIV/AIDS: 20 years of press coverage. Australian studies in journalism. 12.
-      De Souza, R.  (2007). The construction of HIV/AIDS in Indian newspapers: A frame analysis.  Health Communication, 21 (3), pp.  257-266
-      -Erni, J.  N. (1994).  Unstable frontiers: techno medicine and the cultural politics of "curing" AIDS.  U of Minnesota Press
-      Estrada, A, & Quintero, G.  A. (1999).  Redefining categories of risk and identity: The appropriation of AIDS prevention information and constructions of risk.  Power in the blood: A handbook on AIDS, politics, and communication, pp.  133-147.  
-      Fee, E.  (1992).  AIDS: the making of a chronic disease.  University of California Press.  
-      Holliday, A.  C.  & Wagner, R.  F.  (2013).  Kaposi’s Sarcoma in Film, Revista de medicina y cine.  9 (3)
-      Jensen K. B & Jankowski N. W (1991). A Handbook of Qualitative Methodologies for Mass Communication Research, First published by Routledge
-      Netzhammer, E.  C. , & Shamp, S.  A. (1994).  Guilt by association: Homosexuality and AIDS on prime-time television.  Queer words, queer images: Communication and the construction of homosexuality, 91-106.  
-      Nyawasha T. S & Chipunza C (2013). Radio broadcasting in the era of HIV/AIDS: can this be the magic bullet, Journal of International Social Work, 58(2)
-      Pryor, J.  B.  , &Reeder, G.  D. (1993).  The social psychology of HIV infection.  Lawrence Erlbaum.
-      Ross D & Bruce D & Ferguson J. (2001) Perventing HIV/AIDS in young people: a systematic review of the evidence from developing countries: UNAIDS interagency task teamon HIV and young people (WHO technical report series,no 938).
-      Shoghli, A.  and Mohraz, M.  , (2010).  TheHIV/AIDS Bio-Behavioral Surveillance Survey of Street children in Tehran.  Centers for Disease Control and Prevention (CDC): Ministry of health and medical education.  
-      Sontag, S.  (1989). AIDS and its metaphors.  London: Penguin.  
-      Stein, J.  (2003). What's news: perspectives on HIV/AIDS advocacy in the South African print media.  African Journal of AIDS Research, 2 (1), 75-83.  
-      Watney, S.  (1997). Policing desire: Pornography, AIDS and the media.  A&C Black.