تبیین جامعه شناختی علل و عوامل مؤثر برگرایش به رفتارهای پر خطر در محیط‌های روستایی استان گیلان (مورد مطالعه: سوء مصرف مواد مخدر و اعتیاد در مناطق روستایی اشکورات بخش رحیم آباد شهرستان رودسر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، نویسنده مسئول؛. پست الکترونیکی: hormoz.mohammadpoor@yahoo.com

2 استاد جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، پست الکترونیکی: Mohsenit@ut.ac.ir

چکیده

هدف اصلی این پژوهش بررسی عوامل تاثیرگذار فردی، اجتماعی، فرهنگی، خانوادگی، زیستی وپزشکی، محیطی و تغییر و تحولات روستایی بر گرایش روستاییان به سوء مصرف مواد مخدر و رفتار اعتیادی است. پژوهش حاضر از نوع مطالعات تحلیلی-توصیفی با استفاده از روش پیمایش و پرسشنامه محقق ساخته بوده است. از نظریه‌های  آنومی مرتون و دورکیم، نظریه همنشینی افتراقی ساترلند، نظریه خرده فرهنگ آلبرت کوهن، نظریه کنش اجتماعی پارسنز، نظریه کنترل اجتماعی هیرشی، نظریه سازگاری الکساندر ونظریه بیگانگی ملوین سیمن در تدوین چارچوب نظری تحقیق استفاده شده است. فرضیه اصلی پژوهش این است که میان عوامل فوق (به عنوان متغیرهای مستقل) و گرایش به سوء مصرف مواد مخدر و رفتاراعتیادی روستاییان (به عنوان متغیر وابسته) رابطه معناداری وجود دارد. جامعه آماری، پژوهش حاضر را جمعیت بالغ (18 سال به بالا) ساکن در مناطق روستایی اشکورات  تشکیل می‌دهند. با توجه به وسعت جامعه آماری، 109 روستا به عنوان حجم نمونه با در نظر گرفتن بُعد خانوار و جنس تعیین گردید. حجم نمونه از طریق کوکران 361 نفر تعیین و در نهایت 381 پرسشنامه پس از برگشت مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از دو شیوه آمار توصیفی و استنباطی و نرم‌افزارSpss و مدل رگرسیون چندگانه برای آزمون فرضیات پژوهش استفاده شده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که بهترین پیش بین سوء مصرف روستاییان به ترتیب، عوامل محیطی، عوامل فرهنگی، تحولات روستا، عوامل خانوادگی، عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی، عوامل زیستی و پزشکی و عوامل فردی بوده است

کلیدواژه‌ها


-      ابادینسکی، هوارد (1384)، مواد مخدر، نگاه اجمالی، ترجمه محمدعلی زکریایی، تهران، جامعه و فرهنگ.
-      احمدی، حبیب (1384)، جامعه شناسی انحرافات، انتشارات سمت.
-      بشرپور، سجاد؛ عطادخت، اکبر؛ خسوری نیا، دیبا؛ نریمانی، محمد (1392)، نقش خودکنترلی شناختی و دلسوزی به خود در پیشبینی انگیزش درمان افراد وابسته به مواد، مجله سلامت و مراقبت، دوره 15(4): 60-70.
-      ترکاشوند، علی؛ نادری، علی احمد (1380)، بررسی وضعیت اعتیاد در روستاهای شهرستان تویسرکان، استان همدان، فرمانداری تویسرکان.
-      حجاریان، احمد؛ قنبری، یوسف (1392). شناسایی و تحلیل مؤلفه‌های اجتماعی مؤثر در گرایش جوانان روستایی به اعتیاد در مناطق روستایی شهرستان اصفهان، فصلنامه اعتیادپژوهی سوء مصرف مواد؛ سال هفتم، شماره بیست و هفتم، 67-89.
-      صدیق سروستانی، رحمت الله (1385)، آسیب شناسی اجتماعی، انتشارات آن.
-      محسنی تبریزی، علیرضا (1383)، وندالیسم، تهران، انتشارات آن.
-      محسنی تبریزی، علیرضا (1384)، اتیولوژی و اپیدمیولوژی اعتیاد در خانواده‌های تهرانی، موسسه پژهش و برنامه ریزی آموزش عالی.
-      محسنی تبریزی، علیرضا؛ شرافت، سجاد (1390). بررسی عوامل مؤثر بر گرایش روستاییان به مواد مخدر، مجموعه مقالات در حوزه مواد مخدر، دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر.
-      Allen, K. M. (1996) theoretical perspectives for addictions nursing practice.
-      B. Brenner, J. A. Bauermeister, and M. A. Zimmerman, “Neighborhood variation in adolescent alcohol use: examination of socioecological and social disorganization theories,” Journal of Studies on Alcohol and Drugs, vol. 72, no. 4, pp. 651–659, 2011.
-      R. T. Brown, “Risk factors for substance abuse in adolescents,” Pediatric Clinics of North America, vol. 49, no. 2, pp. 247–255, 2002.
-      N. Nakhaee and N. Jadidi, “Why do some teens turn to drugs a focus group study of drug users’ experiences,” Journal of Addictions Nursing, vol. 20, no. 4, pp. 203–208, 2009
-      M. Kodjo and J. D. Klein, “Prevention and risk of adolescent substance abuse. The role of adolescents, families, and communities,” Pediatric Clinics of North America, vol. 49,no. 2, pp. 257–268, 2002.
-      UNODC, World Drug Report, United Nations Office on Drugs and Crime, Vienna, Austria, 2012.
-      E. Goode, “Theories of drug use,” in Drugs in American Society, chapter 3, McGraw Hill, Boston, Mass, USA, 7th edition, 2007
-      M. Frisher, I. Crome, J. Macleod, R. Bloor, and M. Hickman, “Predictive factors for illicit drug use among young people: a literature review,” Home Office Online Report 05/07, 2007, http://dera. ioe. ac. uk/6903/1/rdsolr0507. pdf
-      T. Rhodes, R. Lilly, C. Fern´andez et al. , “Risk factors associated with drug use: the importance of ’risk environment’,” Drugs: Education, Prevention and Policy, vol. 10, no. 4, pp. 303–329, 2003.