تبیین جامعه شناختی چالش‌ها و فرصت‌های مرتبط با مدارای اجتماعی شهروندان شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی بررسی مسائل اجتماعی ایران دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

2 استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

3 استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه

چکیده

مدارای اجتماعی مفهوم بنیادینی در حوزه تعاملات اجتماعی بشمار می‌آید و چنانکه برخی متفکرین تأکید کرده اند، تعاملات سازنده و مثبت، شالوده فرایندهای اجتماعی است که در صورت نبود آن، جامعه با مشکلات اساسی روبرو خواهد شد و افراد، تنها راه مقابله با تفاوت‌ها را خشونت خواهند دانست. به همین دلیل مدارای اجتماعی در شهر تهران که اکثر قومیت‌های کشور با مذاهب و سلیقه‌های متفاوت در آن سکونت دارند، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
 روش تحقیق پیمایش بوده و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق را شهروندان 18 تا 70 ساله شهر تهران در بر می‌گیرد که تعداد 384 نفر از این جمعیت به شیوه نمونه گیری طبقه‌ای چند مرحله‌ای و متناسب بر اساس طبقه بندی مناطق شهرداری تهران و با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه استاندارد مدارای اجتماعی و پرسشنامه‌های محقق ساخته استفاده شده است که با نرم افزار spss21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
 نتایج حاصل از ضریب همبستگی و سطح معنا داری پیرسون نشان داد که هر چند بین متغیرهای دینداری، اعتماد اجتماعی، ارزش‌های ابراز وجود و احساس امنیت اجتماعی به عنوان فرصت‌های مرتبط با مدارای اجتماعی رابطه معنا دار و مستقیمی وجود دارد اما بین فردگرایی و جزم اندیشی شهروندان به عنوان چالش‌های مرتبط با مدارای اجتماعی، رابطه معناداری ملاحظه نگردید که این می‌تواند مدارای اجتماعی شهروندان را در معرض تهدید قرار دهد. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نیز نشان داد که متغیرهای دینداری با ضریب بتا (169/0)، اعتماد اجتماعی (105/0)، ارزش‌های ابراز وجود (152/0) و احساس امنیت (123/0)، قوی ترین پیش بینی کننده‌های مدارای اجتماعی در بین شهروندان شهر تهران هستند.

کلیدواژه‌ها


- افراسیابی، حسین (۱۳۹۰). مطالعه نقش مدارا در انسجام اجتماعی، پایان نامه دکتری در رشته جامعه شناسی، دانشگاه شیراز.
- اینگلهارت، رونالد، (۱۳۸۹). نوسازی، تغییر فرهنگی و دموکراسی،ترجمه: یعقوب احمدی، تهران: انتشارات کویر
- ازکیا، مصطفی. غفاری، غلامرضا (۱۳۸0). توسعه روستایی با تاکید بر جامعه روستایی ایران. تهران: نشر نی.
- بهشتی، سید صمد، رستگار، یاسر (۱۳۹۲). تبیین جامعه شناختی مدارای اجتماعی و ابعاد آن در بین اقوام ایرانی. فصلنامه مسائل اجتماعی ایران، سال چهارم، شماره ۲، زمستان ۱۳۹۲، ۳۵-۷.
- بهمن‌پور، ثریا (1387). بردباری اجتماعی و نشانگان فرهنگی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی.
- پورسردهایی، نصیر (1389)، شناخت عوامل اجتماعی مؤثر بر سطح تحمل اجتماعی در شهر سراب، پژوهش اجتماعی، بهار1390، شماره 10، صص 34- 18.
- پروین، لارنس (۱۳۷۴). روان شناسی شخصیت- نظریه و تحقیق، ترجمه محمد جعفر جوادی و پروین کدیور، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
- جهانبگلو، رامین (1381). مدارا و کثرت‌گرایی، فصلنامه پل فیروزه، سال دوم، شماره 5.
- حاجی زاده بخشایش، سعید (1393)، پیش بینی رضایت شغلی بر اساس تاب آوری و بهزیستی روانی در پرسنل شهرداری کلانشهر تبریز، کنفرانس بین المللی علوم انسانی و ملاحضات رفتاری، تهران، مؤسسه مدیران ایده پرداز پایتخت.http: // www. Civilica.com
- حسین زاده ، حسین (۱۳89). بررسی مداراگری در بین دانشجویان دانشگاه گیلان، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشگاه گیلان.
- حسینی، هاجر (۱۳۸۷). بررسی تاثیر پایگاه اجتماعی-اقتصادی، احساس بی‌قدرتی و هویت قومی بر احساس امنیت اجتماعی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران.
- عنایت، احمد (1379)، مجموعه مقالات شامل آری یا نه؛ دفتر نخست، گردآورنده مؤسسه فرهنگی اندیشه، تهران، نشر خرم، بهار، چاپ اول
- دورکیم، امیل (1381). درباره تقسیم کار اجتماعی، ترجمه: باقر پرهام، تهران، نشر مرکز.
- ربانی خوراسگانی، علی؛ ربانی، رسول؛ ادیبی سده، مهدی؛ موذنی، احمد (1390)، «بررسی نقش تنوع اجتماعی در ایجاد شهرهای خلاق و نوآور»، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شمارۀ 21، بهار: 159-180.
- رفیع پور، فرامرز (۱۳۸۷). آنومی یا آشفتگی اجتماعی، تهران: نشر سروش.
- سراج‌زاده، سید حسین (1383). بررسی رابطه میزان دینداری و انواع آن با مدارای اجتماعی، مجله علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 4، صص 42-109.
- شارع‌پور، محمود، (1385). گونه شناسی مدارا و سنجش آن در بین دانشجویان دانشکده‌های علوم اجتماعی دانشگاه تهران و علامه طباطبایی، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره دوم، شماره  8، صص 1-34.
-  فرزام، نازنین (1395)، بررسی جامعه شناختی تأثیر سرمایه فرهنگی بر ارتباطات بین فردی با تأکید بر مدارای اجتماعی، مجله مطالعات فرهنگ- ارتباطات، سال هفدهم، شماره 35، پاییز 1395.
- گلابی، فاطمه. رضایی، اکرم (۱۳۹۲). بررسی تاثیر مشارکت اجتماعی بر مدارای اجتماعی. فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره دوم، شماره ۱، بهار ۱۳۹۲، ۸۶-۶۱.
- مقتدایی، فاطمه (1389)، بررسی و سنجش میزان مدارای اجتماعی و عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر آن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی.
- وبر ماکس (1382). دین، قدرت، جامعه. ترجمه: احمد تدین، تهران: انتشارات هرمس.
- Brown, Kevin M. (2006) Aspects of comparative Active Citizenship, The Australia and New eland Third Sector Research. Eight Biennial Conferences. 26-28 November.
- Erickson, B. H. (2009), “Untangling the roots of tolerance”, AmericanBehavioral Scientist, 12: 1664- 1689.
- Ekehammar , B (2003) The Relation between personality and prejudice: A variable and a person centered Approach Europe am jorral of Personality . No17.P 209-464
- Glatzer, W. Halle in – benze, G and Weckem, nn, s (2010) Social Cohesion in Germany, The tocyu eville Review, Vol. 31, PP. 41-70.
- Galeotti, Anna E. (2002) “Do We Need Toleration as a Moral Virtue”, Respublica,Vol.7 (3): 273-292.
- Hinchly, Robert. A (2010). Personality and Political Tolerance: The Limits of Democratic Lerning in post communist Europe. Comparative Political studies, 43 (2), 188-207.
 - Kobayashi, T (2010). Social Bridging Social Capital in Online Communities:Heterogeneity and Social Tolerance of Online Game Players in Japan. Journalof Human Communication Research, 36, 546-569.
- Kim Jung hyoun, Zhong Yang (2010), Religion and Political Tolerance in south korea, East Asia, 27: 187-203.
- Munawar Ismail, Ahmad. (2012). “Aqidah as a Basis of Social Tolerance: The MalaysianExperience”, International Journal of Islamic Thought Vol.1
- Miller, Steven D. & Sears, David O. (1986). Stability and change in Social Tolerance: A Test of the persistence Hypothesis, American Journal of political Science, Vol. 30, No. 1. Pp. 214-234.
- Neufeldt, V. (1988). Websters new world dictionary. New York: Simon Schuster.
 -Phelps, E. (2004). White students Attitudes towards AsianAmerican Students at the University of Washington: A study ofSocial Tolerance and Cosmopolitanism, Dissertion, New York
 -Porsell ,Caroline Hodges, Green, Adam. Gurevich, Liena (2001). Civil Society, Economic Distress, and social Tolerance Sociological Forum 16 (2).
- Sintang, Suraya (2013). The culture of tolerance in families of new Muslims convert”, Middle East Journal of Scientific Research, Vol 15, 1665-1675.
- Schatz, S (2004) Social Tolerance and Social Civility: Key Elements for Transitioning Democratic Countries , Journal of Comparative Social Welfare, 16: 23-13
 -Sabini, John (1995). Social psychology, Norton & Company, Inc, New York.
- Thompson, Denise. (2002) Power and distaste: Tolerance and itslimitations. Retrieved from www. s~rc.unsw.edu.au/seminars/tolerance.pdf.
 -Triandis, Harry C. (1996). The Psychology Measurement of Cultural Syndromes, American Psychological, 1-51 (4).
 -Vandernoll (2010).Political Tolerance and Prejudiece: Differential Reactions Toward Muslims in the etherlands , Basic and Applied Social Psychology, 32: 46-56.
 -Vogt, Paul (2002) Social Tolerance and Education, Review ofeducation, Pedagogy, and Cultural Studies: London: Sage.
 -Witenberg, R. T. & Butrus, N. (2012) "Some Personality Predictors of Tolerance to Human Diversity:The Roles of Openness, Agreeableness, and Empathy". Journal of Australian Psychological Society, No. 65, p 220-235.