فرایند یادگیری اجتماعی مصرف مواد نیروزای غیر مجاز (دوپینگ) در بین ورزشکاران حرفه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد جامعه شناسی دانشگاه مازندران

2 دانشجوی دکتری بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه مازندران

3 دانشیار جامعه شناسی دانشگاه گیلان

4 دانشیار جامعه شناسی دانشگاه مازندران

چکیده

مصرف مواد نیروزا به فعالیتی شایع در بین ورزشکاران حرفه‌ای مبدل گردیده است. با توجه به شیوع و مبدل شدن این پدیده به عنوان مساله‌ای اجتماعی، هدف اصلی این پژوهش بررسی چرایی درگیری ورزشکاران در فعالیت‌های مرتبط با دوپینگ با استفاده از تئوری یادگیری اجتماعی است. بدین منظور با استفاده از حجم نمونه 784 نفری از ورزشکاران شهرهای رشت و بندر انزلی، مفروضات تئوری یادگیری اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌های این تحقیق حاکی از آن بود که مولفه‌های تئوری یادگیری اجتماعی – پیوندهای افتراقی، تقویت کننده‌های افتراقی، تقلید و تعاریف – قادرند به درستی 43/0؛ 29/0 و 44/0 درصد از واریانس مصرف مواد نیروزای ورزشکاران به صورت کلی، ورزشکاران زن و مرد را به ترتیب پیش بینی نمایند

کلیدواژه‌ها


-         جلیلیان، فرزاد؛ وردی پور، حمید اله؛ معینی، بابک؛ براتی، مجید؛ مقیم بیگی، عباس. (1391). ارتباط مصرف استروئیدهای آنابولیک در ورزشکاران بدنساز با خودکارآمدی و کنترل رفتار درک شده، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان، 19 (1): 45-53.
-         حبیبی، یزدان؛ پاشایی، طاهره؛ نوری، بیژن؛ صحرایی، ملادح. (1395). بررسی شیوع مصرف مواد نیرو زا و عوامل مرتبط با آن در ورزشکاران بدنساز مرد شهر سنندج در سال 1394، مجله علوم پزشکی زانکو/ دانشگاه علوم پزشکی کردستان: 23-31.
-         سرلک زهرا، کاشی علی. (1388). بررسی عوامل مؤثر در مصرف داروهای ممنوعه و مکمل­های نیروزا در دانش آموزان دبیرستانی، مجله علمی پژوهشی یافته، ۱۱ (۳): ۱۰۱-۱۱۴.
-         شوششتری، فاطمه؛ بهرامیان، فاطمه؛ صفری، اکبر؛ براتی، حجت الله. (1392). بررسی شیوع مصرف داروها و مکمل‌های نیروزا در ورزشکاران مرد رشته بدن سازی شهرستان کرج و عوامل مؤثر بر آن در سال 1390، نشریه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی البرز، 2 (3): 175-182.
-         علیوردی نیا، اکبر؛ کبیری، سعید، رحمتی، محمد مهدی؛ شادمنفعت، سیدمعصومه. (1395). تبیین شرط‌بندی‌های ورزشی دانشجویان دانشگاه­های شهر رشت از دیدگاه نظریه یادگیری اجتماعی ایکرز. راهبرد فرهنگ، 35: 116-148.
-         میناسیان، واژگن؛ سرلک، مریم. (1388). شیوع، نگرش و آگاهی از عوارض جانبی مواد نیروزا در ورزشکاران نخبه تیم‌های ملی و باشگاهی استان تهران، پژوهش در علوم ورزشی، 25 (1): 119-130.
-         هاشمیان فرد، علی؛ هواسی، علی؛ اسماعیل زاده، حسن؛ برانوند، محمود. (1392). بررسی علل و گرایش مصرف مواد نیروزا در بین دانش آموزان، فصنامه توسعه اجتماعی، 7 (4): 7-23.
-         Akers, R. L. (1985). Deviant behavior: A social learning approach. Wadsworth Publishing Company.
-         Akers, R. L. (2010). Nothing is as practical as a good theory: Social learning theory and the treatment and prevention of delinquency. In S. H. D. H. D. B. lo (Ed.), Criminology and public policy: Putting theory to work (pp. 84–105). Temple Uunversity Press, Philadelphia.
-         Akers, R. L. (2011). Social learning and social structure: A general theory of crime and deviance. Transaction Publishers.
-         Akers, R. L., & Jensen, G. F. (2006). The empirical status of social learning theory of crime and deviance: The past, present, and future. Taking Stock: The Status of Criminological Theory, 15, 37–76.
-         Akers, R. L., & Jensen, G. F. (2011). Social learning theory and the explanation of crime (Vol. 1). Transaction Publishers.
-         Akers, R. L., & Sellers, C. S. (2012). Social learning theory. The Oxford Handbook of Juvenile Crime and Juvenile Justice, 307–335.
-         Braukmann, C. J., & Wolf, M. M. (1987). Behaviorally based group homes for juvenile offenders. In Behavioral approaches to crime and delinquency (pp. 135–159). Springer.
-         Burgess, R. L., & Akers, R. L. (1966). A differential association-reinforcement theory of criminal behavior. Social Problems, 14 (2), 128–147.
-         Cochran, J. K., Jones, S., Jones, A. M., & Sellers, C. S. (2016). Does criminal propensity moderate the effects of social learning theory variables on intimate partner violence? Deviant Behavior, 37 (9), 965–976.
-         Cochran, J. K., Maskaly, J., Jones, S., & Sellers, C. S. (2017). Using structural equations to model Akers’ social learning theory with data on intimate partner violence. Crime & Delinquency, 63 (1), 39–60.
-         Cressey, D. R. (1955). Changing criminals: The application of the theory of differential association. American Journal of Sociology, 61 (2), 116–120.
-         de Hon, O., Kuipers, H., & van Bottenburg, M. (2015). Prevalence of doping use in elite sports: a review of numbers and methods. Sports Medicine, 45 (1), 57–69.
-         Dishion, T. J., McCord, J., & Poulin, F. (1999). When interventions harm: Peer groups and problem behavior. American Psychologist, 54 (9), 755.
-         Dishion, T. J., Patterson, G. R., & Kavanagh, K. A. (1992). An experimental test of the coercion model: linking theory, measurement, and intervention. In J. M. a R. E. Tremblay (Ed.), Preventing antisocialbehavior: Interventions from birth through adolescence. New York: Guilford Press.
-         Donovan, R. J., Egger, G., Kapernick, V., & Mendoza, J. (2002). A conceptual framework for achieving performance enhancing drug compliance in sport. Sports Medicine, 32 (4), 269–284.
-         Dunn, M., Mazanov, J., & Sitharthan, G. (2009). Predicting future anabolic-androgenic steroid use intentions with current substance use: findings from an Internet-based survey. Clinical Journal of Sport Medicine, 19 (3), 222–227.
-         Floridia, R., & Hollinger, R. (2016). Social Learning Theory and the training of retail loss prevention officers. Security Journal.
-         Gibbons, D. C. (1965). Changing the lawbreaker: The treatment of delinquents and criminals. Government Institutes.
-         Hoff, D. (2015). The significance of social learning processes for doping use in the elite sport environment: An interview study of AAS-using athletes. Malmö University Malmö, Sweden.
-         Kabiri, S., Cochran, J. K., Stewart, B. J., Sharepour, M., Rahmati, M. M., & Shadmanfaat, S. M. (2016). Doping Among Professional Athletes in Iran A Test of Akers’s Social Learning Theory. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 1–27.
-         Kabiri, S., Cochran, J. K., Severson, M, Shadmanfaat, S. M., Rahmati, M. M., & Sharepour, M. (2017). Social and Personal Controls and Performance Enhancing Drug Use: Toward an Explanation of Doping Activity among Professional Athletes in Rasht, Iran. Deviant Behavior, Taylor and Francis. In press.
-         Kirby, K., Moran, A., & Guerin, S. (2011). A qualitative analysis of the experiences of elite athletes who have admitted to doping for performance enhancement. International Journal of Sport Policy and Politics, 3 (2), 205–224.
-         Kuipers, H., Moran, J., Dubravcic-Simunjak, S., Mitchell, D. W., Shobe, J., Sakai, H., & Ambartsumov, R. (2007). Hemoglobin level in elite speed skaters from 2000 up to 2005, and its relationship with competitive results. International Journal of Sports Medicine, 28 (01), 16–20.
-         Laure, P., Lecerf, T., Friser, A., & Binsinger, C. (2004). Drugs, recreational drug use and attitudes towards doping of high school athletes. International Journal of Sports Medicine, 25 (02), 133–138.
-         Lazuras, L., Barkoukis, V., Rodafinos, A., & Tzorbatzoudis, H. (2010). Predictors of doping intentions in elite-level athletes: a social cognition approach. Journal of Sport and Exercise Psychology, 32 (5), 694–710.
-         Li, C. K. W., Holt, T. J., Bossler, A. M., & May, D. C. (2016). Examining the mediating effects of social learning on the low self-control—Cyberbullying relationship in a youth sample. Deviant Behavior, 37 (2), 126–138.
-         Özdemir, L., Nur, N., Bagcivan, I., Bulut, O., Sümer, H., & Tezeren, G. (2005). Doping and performance enhancing drug use in athletes living in Sivas, mid-Anatolia: A brief report. Journal of Sports Science & Medicine, 4 (3), 248.
-         Papadopoulos, F. C., Skalkidis, I., Parkkari, J., & Petridou, E. (2006). Doping use among tertiary education students in six developed countries. European Journal of Epidemiology, 21 (4), 307–313.
-         Patterson, G. R. (1975). Families: Applications of social learning to family life. Research Press Champaign, IL.
-         Patterson, G. R., & Chamberlain, P. (1994). A functional analysis of resistance during parent training therapy. Clinical Psychology: Science and Practice, 1 (1), 53–70.
-         Patterson, G. R., DeBaryshe, B. D., & Ramsey, E. (1989). A developmental perspective on antisocial behavior (Vol. 44). American Psychological Association.
-         Patterson, G. R., & Dishion, T. J. (1985). Contributions of families and peers to delinquency. Criminology, 23 (1), 63–79.
-         Peters Jr, R. J., Adams, L. F., Barnes, J. B., Hines, L. A., Jones, D. E., Krebs, K. M. A., & Kelder, S. H. (2005). Beliefs and social norms about ephedra onset and perceived addiction among college male and female athletes. Substance Use & Misuse, 40 (1), 125–135.
-         Snyder, J. J., & Patterson, G. R. (1995). Individual differences in social aggression: A test of a reinforcement model of socialization in the natural environment. Behavior Therapy, 26 (2), 371–391.
-         Sottas, P.-E., Robinson, N., Fischetto, G., Dollé, G., Alonso, J. M., & Saugy, M. (2011). Prevalence of blood doping in samples collected from elite track and field athletes. Clinical Chemistry, 57 (5), 762–769.
-         Vouillamoz, M., Thom, C., Grisdale, R., Saugy, M., Giraud, S., Robinson, N., … Geisendorfer, T. (2009). Anti‐doping testing at the 2008 European football championship. Drug Testing and Analysis, 1 (11‐12), 485–493.
-         Warr, M. (2001). The social origins of crime: Edwin Sutherland and the theory of differential association. In R. P. a R. Bachman (Ed.), Explaining criminals and crime (pp. 182–191). os Angeles: Roxbury Press.
-         Weeks, A. H. (1958). Youthful offenders at Highfields. University of Michigan Press.
-         Wiefferink, C. H., Detmar, S. B., Coumans, B., Vogels, T., & Paulussen, T. G. W. (2007). Social psychological determinants of the use of performance-enhancing drugs by gym users. Health Education Research, 23 (1), 70–80.
-         Zorzoli, M., & Rossi, F. (2010). Implementation of the biological passport: the experience of the International Cycling Union. Drug Testing and Analysis, 2 (11‐12), 542–547