بررسی تاثیرگذاری پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی بر میزان مشارکت سیاسی (مورد مطالعه: دانشجویان واحد علوم و تحقیقات تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران غرب، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران

2 دکتری جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

اجتماعی شدن و مشارکت سیاسی در نظام سیاسی عصر نوین همراه با مدرنیته، لازم و ملزوم یکدیگر در امر حاکمیت و حکومت در دنیای نوین دانسته شده‌اند. لذا هدف اصلی این تحقیق بررسی تاثیر گذاری پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی بر میزان مشارکت سیاسی در میان دانشجویان دانشگاه علوم و تحقیقات تهران است. چارچوب نظری تحقیق، ترکیبی و با تاکید بر جامعه پذیری سیاسی می‌باشد. این تحقیق به شیوه پیمایش انجام شده است و داده‌ها به وسیله پرسشنامه از 370 نفر از دانشجویان واحد علوم و تحقیقات در دانشکده‌های فنی و مهندسی، علوم پایه و علوم انسانی و اجتماعی جمع آوری شده است. نتایج تحلیل نشان می‌دهد که میان متغیرهای مستقل (تحصیلات فرد، وضعیت تاهل، نوع شغل والدین (پدر و  مادر)، وضعیت اقتصادی خانواده و استفاده از وسایل ارتباط جمعی و رسانه‌ها) و متغیر وابسته (مشارکت سیاسی فرد) رابطه معنی دار  وجود دارد. نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره نشان می‌دهد که متغیرها به ترتیب تاثیرگذاری و اهمیت شان در تبیین متغیر وابسته عبارتند از: وضعیت اقتصادی خانواده، استفاده از وسایل ارتباط جمعی و رسانه ها، وضعیت تأهل، تحصیلات فرد و شغل پدر و مادر. در کل این متغیرها توانسته اند 54% از مشارکت سیاسی پاسخگویان را تبیین کنند.

کلیدواژه‌ها


-         آبراکسی،نیکلاس، ترنررایان (‌1367)، فرهنگ‌جامعه شناسی، چاپ اول، تهران،انتشارات‌چاپخش.
-         اسدی، علی (1356)، گرایشهای فرهنگی ونگرشهای اجتماعی در ایران، بی‌جا، بی‌نام.
-         اوپنهایم، آ، ان، (‌1375)، طرح پرسشنامه و سنجش نگرشها، ترجمه مرضیه کریم نیا، شهر: نشر آستان
-         بشیریه ، حسین (‌1380) ، آموزش سیاسی،چاپ اول،تهران،نشرنگاه معاصر.
-         بشیریه، حسین‌ (1377)، برخی ملاحظات نظری درارتباط با مشارکت، رقابت وتوسعه، مشارکت سیاسی ، گرد آورنده علی اکبر علیخانی، چاپ اول، تهران، نشرسفید.
-         بشیریه، حسین‌‌ (1372)، بی‌تفاوتی اجتماعی،ماهنامه ایران فردا، شماره 11.
-         بشیریه، حسین‌ (‌1374) ، جامعه شناسی سیاسی  چاپ اول، تهران، نشر نی.
-         بشیریه،حسین (1374)، انقلاب وبسیج سیاسی، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
-         بشیریه٬ حسین (1375)٬ ایدئولوژی و فرهنگ سیاسی گروههای حاکم دردوره پهلوی٬ فصلنامه نقد و نظر٬ سازمان تبلیعات اسلامی٬ سال دوم٬ شماره 3 و .4
-         بشیریه٬ حسین (1376)٬ حدود و موانع مشارکت زنان در زندگی سیاسی٬ مجله پیام هاجر٬ سال 17٬ بهار 1376
-         بلوم، ویلیام ( 1374)، بنیادهای اجتماعی دموکراسی و ترجمه گروه مترجمین، فرهنگ و توسعه،سال چهارم، شماره 19.
-         پاتنام ، روبرت‌ (‌1380)،دموکراسی و سنت‌های مدنی، ترجمه محمد تقی دلفروز، چاپ اول، تهران، انتشارات روزنامه سلام.
-         پای ، لوسین و دیگران (‌1380) ، بحران‌ها وتوالی‌ها در توسعه سیاسی ، ترجمه غلامرضا خواجه سروری، چاپ اول، تهران، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-         تاج زاده، مصطفی (‌1374) فرهنگ سیاسی و مشارکت سیاسی در ایران بعد از انقلاب اسلامی، پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشکده  حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
-         ترنر٬ جاناتان اچ (‌1371) ٬ پیدایش نظریه جامعه شناختی٬  ترجمه عبدالعلی لهسایی‌زاده٬  چاپ فرهنگ شیراز٬ چاپ اول٬ جلد دوم.
-         توسلی٬ غلامعباس٬‌ (‌1382) ٬ مشارکت اجتماعی در شرایط جامعه آنومیک٬ موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران٬ تهران.
-         چلبی ، مسعود (1375)، جامعه شناسی نظم، تهران، نشرنی، چاپ اول.
-         چیلکوت٬  رونالد٬‌ (‌1377)٬ نظریه‌های سیاست مقایسه‌ای٬  ترجمه وحید بزرگی٬ و علی رضا طیب٬ تهران٬ موسسه  خدمات فرنگی رسا.
-         حسام، فرحناز ،تحلیل اجتماعی نهادهای مدنی درایران ( مطالعه انجمنهای اسلامی دانشجویان، استاد راهنما: دکتر تقی آزاد ارمکی، دانشگاه تربیت مدرس، 1377.
-         راش، مایکل (‌1377)، جامعه و سیاست: مقدمه‌ای بر جامعه شناسی سیاسی، ترجمه منوچهر  صبوری، چاپ اول، تهران، نشر سمت.
-         راش، مایکل (‌1377)، جامعه و سیاست، ترجمه منوچهر صبوری،  تهران،انتشارات سمت. رجایی، فرهنگ، (‌1372)، تحول اندیشه‌های سیاسی درشرق باستان، تهران نشر قدس.
-         رتیزر، جورج، (‌1374)، نظریه‌های جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ اول، تهران، انتشارات علمی.     
-         رتیزر،جورج‌ (‌1373)، نظریه‌های جامعه شناسی، ترجمه احمد رضا غروی زاد، چاپ اول، تهران،  نشر ناجد.      
-         رضی،داوود‌ (1374)، بررسی تطبیقی  میزان مشارکت مردم در انتخابات شش دوره ریاست جمهوری پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
-         روزنامه انقلاب اسلامی (1391) ، سوم بهمن، شماره 871.    
-         سو،الوین (‌1378)  تغییرات اجتماعی و توسعه ، ترجمه محمود حبیبی مظاهری، تهران، انتشارات پژوهشکده، مطالعات راهبردی.
-         سیف زاده، حسین (‌1374)، تحول ازمشارکت منفعلانه به مشارکت فعالانه: تاملی نظری، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران،سال چهارم، شماره پنجم.
-         علاقبند، علی (1376)،جامعه شناسی آموزش و پرورش،چاپ اول،تهران،نشر روان.
-         قوام، عبدالعلی (1379)، چالشهای توسعه سیاسی،  چاپ اول. تهران، نشر قوس.
-         قوام، عبدالعلی (1382)،اصول سیاست خارجی وسیاست بین المللی.چ نهم،تهران،نشر سمت.
-         کوزر، لوئیس ، روزنبرگ، برنارد (‌1378)، نظریه‌های بنیادی جامعه شناسی، ترجمه فرهنگ ارشاد، چاپ اول، تهران، نشر نی.
-         کیوستیو ، پیتر (1378) اندیشه‌های بنیادی در جامعه شناسی: ترجمه منوچهر صبوری،تهران، نشر نی.
-         گیدنز، آ نتونی (1373) ، جامعه شناسی ، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
-         مصفا، نسرین ( 1372)، مشارکت سیاسی زنان ، مجله‌ی سیاست خارجی، سال نهم ، شماره‌ی دوم تابستان 1372.
-         مصفا، نسرین (‌1374)، نقش مشارکت سیاسی زنان در تواناسازی زنان، مجله سیاست خارجی، سال هشتم، شماره دوم.
-         مصفا، نسرین (1373) نقش مشارکت سیاسی زنان در تواناسازی زنان، مجله سیاست خارجی، سال هشتم.
-         موسوی٬ سید طاهر (1377)٬ مشارکت سیاسی و عوامل موثر برآن٬ پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی.
-         الموند، گابریل و دیگران (1377)٬چهارچوبی نظری برای سیاست تطبیقی٬ ترجمه علیرضا طیب٬تهران٬ ناشر مرکز٬آموزش مدیریت دولتی.
-         مهدی‌خانی، علیرضا (1380) توسعه سیاسی واقتصادی٬چاپ اول ٬ تهران٬ انتشارات آرون.
-         مهرداد جعفری، بررسی‌میزان مشارکت سیاسی دانشجویان و عوامل‌موثر برآن، زمستان 76.
-         هولاب، رابرت (1375)، یورگن هابرماس: نقدی در حوزه عمومی،ترجمه حسین بشریه، چاپ اول، تهران، نشر نی.
-         یو، دال میونگ (‌1381) چارچوبی نظری برای سیاسی تطبیقی، ترجمه علیرضا طیب، تهران، ناشر مرکز آموزش مدیریت دولتی.
 
-         Hills, Beverly and Mcleod. Jack; et al, 1999, the effects of Discussion Networks on Participation in a Public Forum, communication Research.
-         Kilanderman, Bert and Dirk Oegma, 1987, Generalized Action Preparedness, specialized action Preparedness and Action Participation, American Sociological Review, Vol. 59 October 1987.
-         Lipset, S.M, 1963, Political Man: The Social Bases of Politics, New York; University Press.
-         Macclosky. R, 1968, Political Participation, International Encyclopedia of Social Science, Vol 11, New York Macmillan Press.
-         Milbrath. L, 1981, Political Participation, Handbook of Political Behavior, Vol 4, ed .S. Long, New York Plenum Press.
-         Nie.Norman and  Verba, 1975, Sidney Political Participation, Handbook of Political Science, Fred I. Green stein and W. Polsby, Addison Welsey Publishing Company, Massachuset.
-         Powell and Almond, 1992, Political Socialization and political Culture, Princeton University Press.
-         Pye, Lucian and Sidney Verba (eds), 1965, Political Culture and Political Development, Princeton Nj. Princeton University Press.
-         Rapoport and W.J, Stonev 1992, National Callers to the Perot, Yale.
-         Rush. Michael, 1992, Politics and Society, an Introduction to Political Sociology, Harves Aterwheatsheaf.
-         Schaeffer. Richard, 2001, Sociology, 7 Ed, New York; Mc GrawHill.
-         Sigel. Jonathan W, 1981, Survey of Common Cause Members, Yale University Social Science Statistical Laborary.
-         Sills. Dived, 1963, International Encyclopedia of Social Science, New York Crowell Collier and Mcmilan, Inc.
Weiner. M, 1971, Political Participation, in Crisis and in Consequence of Political Development, Prin Ceton, V.P.