خوابگاه دانشجویی و آسیب‌های اجتماعی دختران (مورد مطالعه: خوابگاه‌های دانشجویی دانشگاه‌های دولتی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی

2 استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی

چکیده

بحث تأثیر فضای خوابگاه دانشجویی بر شیوع و تعمیق آسیب‌های اجتماعی در بین دانشجویان، همواره یکی از بحث‌های مهم و البته همچنان باز است که هنوز پاسخ واحدِ روشن و مورد اجماعی در باب این تأثیر وجود ندارد. مقالة حاضر با مسئله‌سازی این موضوع، با ترکیبی از روش‌‌های کمّی (پیمایش با تکنیک پرسش‌نامه) و کیفی (تحلیل محتوای کیفی با تکنیک مصاحبة عمیق نیمه‌ ساختاریافته و بحث گروهی متمرکز) در قالب طرح متوالی تبیینی به بررسی شیوع و دامنة آسیب‌های اجتماعی در بین 2500 نفر از دانشجویان دختر ساکن در خوابگاه‌های دانشجویی در 10 منطقة دانشگاهی و 22 دانشگاه تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سطح کشور پرداخته است. یافته‌ها نشان داد که در مجموع، میزان شیوع آسیب‌های اجتماعی در بین دانشجویان دختر خوابگاهی، در حد پایین است و شکل آسیب‌های اجتماعی در بین آنان، عمدتاً مربوط به امر جنسی و از نوع روابط دوستی است (رابطة دوستی، رابطة جنسی و پارتی)؛ به­طوری­که میزان شیوع رابطه با جنس مخالف در بین دانشجویان بالاست و حدود یک چهارم دانشجویان این رابطه را تجربه کرده‌اند. علاوه‌براین، شایع‌ترین مواد دخانی مصرفی در بین دانشجویان، ابتدا قلیان و سپس سیگار، مشروبات الکلی، موادّمخدر و پیپ بود. نتایج تحقیق، گرچه بر میزان بالای شیوع رابطة دانشجویان دختر با جنس مخالف دلالت دارد، اما گویا بخش اعظم این تجربه مربوط به زمان قبل از ورود به دانشگاه به‌طور عام و خوابگاه به‌طور خاص بوده و در نتیجه فضای دانشگاهی و خوابگاهی سهم جزئی در این زمینه داشته است.

کلیدواژه‌ها


-         پروین، ستار (1395). چالش‌های زندگی دانشجویی در خوابگاه‌های خودگران در شهر تهران (با تأکید بر آسیب‌های اجتماعی). فصلنامة بررسی مسائل اجتماعی ایران، 7(2): 311-338.
-         رضاخانی مقدم، حامد و همکاران (1391). بررسی شیوع و علل گرایش به مصرف سیگار و قلیان در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال تحصیلی 90-1389. دوماهنامة طلوع بهداشت یزد، 11(4): 103-113.
-         رحیم‌زاده، مهدی؛ حسینی، رستگار؛ فاضل کخوران، جمال (1395). بررسی فراوانی مصرف و علل گرایش به مصرف سیگار و قلیان در بین دانشجویان پسر و دختر تربیت بدنی دانشگاه کردستان. مجلة سلامت و بهداشت، 7(5): 680-686.
-         رفیع‌پور، فرامرز (1378). آنومی یا آشفتگی اجتماعی. تهران: انتشارات سروش.
-         صدیق سروستانی، رحمت­الله (1382). آسیب­شناسی اجتماعی: جامعه­شناسی انحرافات اجتماعی. تهران: انتشارات آن.
-         طالبان، محمود (1383). تحلیل کوواریانس ساختاری بزهکاری نوجوانان. فصلنامة مطالعات جوانان، 7: 3-34. 
-         علیوردی‌نیا، اکبر و یونسی بروجنی، عرفان (1392). تحلیل جامعه‌شناختی رفتارهای انحرافی دانشجویان: آزمون تجربی دیدگاه نظری چندگانه. مجلة تحلیل جامعه‌شناختی، 4(68): 97-129.
-         رمضانی، طاهره؛ گواری، فاطمه؛ محمدعلیزاده، سکینه؛ ریانی، مسعود؛ بهرامپور، محمدرضا (1389). شیوع و علل گرایش به مصرف سیگار در دانشجویان دانشگاه‌های شهر کرمان. مجلۀ دانشکدة پرستاری و مامایی رازی کرمان، 10(19): 1-6.
-         ستوده، هدایت‌الله (1382). آسیب اجتماعی: تبین‌ها و نظریه‌ها. فصلنامة مطالعات امنیت اجتماعی، پیش‌شمارة دوم.
-         شجاع، مهدیه و همکاران (1389). بررسی فراوانی مصرف و علل گرایش به سیگار در دانشجویان ساکن خوابگاه‌های دانشگاه علوم‌پزشکی گلستان در سال 87. مجلة پژوهنده، 15(3): 123-128.
-         شجاع نوری، فروغ‌الصباح و شکری، فرزانه (1392). شناسایی و طبقه‌بندی مشکلات و آسیب‌های زندگی دانشجویان دختر غیربومی. مجلة مهندسی فرهنگی، 8 (77): 145-168.
-         شکرالهی، حمیدرضا (1392). تأثیر خوابگاههای دانشجویی بر بزهکاری دانشجویان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور مرکز تهران، تهران.
-         کرسول، جان؛ پلانوکلارک، ویکی (1394). روش‌های پژوهش ترکیبی. ترجمه: علیرضا کیامنش و جاوید سرایی. چاپ دوم، تهران: نشر آییژ.
-         مجیدپور، علی؛ حمیدزاده اربابی، یوسف؛ عباسقلیزاده، ناطق؛ صالحی، اسماعیل (1384). میزان شیوع و علل گرایش به مصرف سیگار در دانشجویان دانشگاه علوم‌پزشکی اردبیل. مجلة دانشگاه علوم‌پزشکی اردبیل، 5(3): 266-270.
-         مرادی، رضا؛ محمدی، ماهان؛ بهمن زیاری، نجمه؛ تیموریان، نجمه (1393). رابطۀ بین اعتمادبه‌نفس و خطرپذیری دانشجویان دختر ساکن خوابگاه دانشگاه علوم‌پزشکی اصفهان. مجلة ایرانی آموزش در علوم‌پزشکی، 14(7): 626-632.
-         مثنوی، عطاالله و همکاران (1384). نگرش دانشجویان خوابگاهی دانشگاه علوم‌پزشکی ایران در مورد رفتارهای انحرافی در خوابگاه‌ها. مجلة توانبخشی، 6(4): 20-25.
-         Babaei Heydarabadi, A. (2015). Prevalence of Substance Abuse Among Dormitory Students of Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran. nt J High Risk Behav Addict, 4(2): 22-35.
-         Botha, F.; Snowball, J.; de Klerk, V.; Radloff, S. (2015). Determinants of students satisfaction with campus residence life at a South Africa University. Springer International Publishing Switzerland, Series 57: 17-35.
-         Clement, L.; Dele, O.; Kehinde, F.; Modupe, O. (2013). Post occupancy evaluation of privatized students' hostel: case study of Federal university of technology, Akure. International Journal of Computer Science and Information Technology & Security, 3(3): 237-246.
-         Dodson, K. D. (2001). An Examination of Juvenile Delinquency and Victimization Using an Integrated: Model Approach. Unpublished dissertation, East Tennessee State University, Available on:
-         Durkin, K.; Wolfe, T. W.; Clark, G. (1999). Social bond theory and binge drinking among college students: A multivariate analysis. College Student Journal, 33: 450-461.
-         Hirschi, T. (1969). Causes of delinquency. Berkeley: University of California Press.
-         Iftikhar, A.; Ajmal, A. (2015). A Qualitative investigating the impact of hostel life. International Journal of Emergency Mental Health and Human Resilience, 17(2): 511-515.
-         Liska, A. E. (1987). Perspectives on Deviance. 2nd ed. Englewood Cliffs, Nj: Prentice Hall.
-         Mohd Suki, N.; Chowdhury, I. A. (2015). Students Attitude and Satisfaction Living in Sustainable On-Campus Hostels. Malaysia Journal of Business and Economics, 2(1): 35-47.