فرایند طلاق در افراد طبقة متوسط شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران

2 دکترای جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، دانشگاه تهران

چکیده

این مقاله درصدد است تا در چارچوب رویکرد کیفی نشان دهد که آن دسته از زنان و مردان بین 30 تا 40 سالِ طبقۀ متوسطِ ساکن شهر تهران که طلاق را انتخاب کرده‎اند‎، چه الگوهای مشترکی را در رسیدن به این انتخاب با یکدیگر ترسیم کرده‎اند‎‎، ‎چه شیوه‎ها ‎و روش‎های ‎مشابهی را در پیش گرفته‎اند‎ و برمبنای کدام منطق ذهنی تصمیم گرفته‎اند‎ به زندگی مشترکشان خاتمه دهند. ازآنجایی‌که موضوع پژوهش نه فعلی خاص در محدوده‌ای خاص، بلکه روایت افراد از یک فرایند در یک بازۀ زمانی طولانی بود، از تکنیک مصاحبۀ عمیق و کدگذاری داده‎ها برای صورت‎بندی یافته‎ها استفاده شده است. در این تحقیق با 9 زن و 9 مرد ساکن شهر تهران مصاحبه شده است که همگی حداقل لیسانس و حداکثر دکتری داشتند و وضعیت مالی‌شان نیز قابل‌قبول بود. انتخاب این افراد به‌صورت هدفمند بوده و انجام مصاحبه‏ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافته است. براساس یافته‎‎ها‎، مصاحبه‎شوندگان‎ از خلال بازنگری در سه دورۀ اصلی زندگی‌شان یعنی دوران منتهی به تصمیم برای ازدواج، دوران زندگی مشترک و دوران تلاش برای تغییر زندگی مشترک، منطق انتخاب طلاق را برای خود صورت‌بندی کرده‎ و به این نتیجه رسیده‎اند‎ که پرداخت هزینه‎های ‎انتخاب جدایی حقوقی علی‌رغم همۀ فشارهای اجتماعی، از هزینۀ ماندن در زندگی مشترکِ غیر رضایت‌بخش، کمتر است. یافته‌ای دیگر در این مقاله این است که طلاق در این قشر بیش از هر چیز مسئله‎‎ای ‎هویتی است و عمیقاً با خودشناسی فرد و درک نوشوندۀ او از پیوند ازدواج و ویژگی‎های ‎شریک زندگی در هم آمیخته است.

کلیدواژه‌ها


-         آماتو، پل (1380). پیامدهای طلاق برای کودکان و بزرگ‌سالان. ترجمه: مهناز محمدی‌زادگان.‎‎ چاپ اول‌. تهران: روابط بین‌الملل انجمن اولیا و مربیان.
-         اسکیدمور، ویلیام (1385). تفکر نظری در جامعه‌شناسی. ترجمه: محمدعلی حاضری و دیگران. تهران: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
-         بلیکی، نورمن (1392). استراتژی‎های پژوهش اجتماعی. ترجمه: هاشم آقابیگ‎پوری. تهران: انتشارات جامعه‎شناسان.
-         توسلی، غلامعباس (1384). نظریه‌های جامعه‌شناسی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها.
-         ثقفی، مراد (1397). نه طبقه، نه متوسط. تهران: نشر شیرازه.
-         ریتزر، جرج (1374). نظریۀ جامعه‎شناسی‎ در دوران مدرن. ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: علمی.
-         سیاست‌های کلی خانواده (1395). معاونت حقوقی ریاست جمهوری، معاونت تدوین و تنقیح و انتشار قوانین و مقررات.
-         قانون برنامۀ پنج‌سالۀ ششم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1400-1396)، روزنامۀ رسمی شمارۀ 20995(21/6/1395).
-         کلمن، جیمز (1390). بنیادهای نظریۀ اجتماعی. ترجمه: منوچهر صبوری. تهران: نشر نی.
-         گافمن، اروین (1398). نمود خود در زندگی روزمره. ترجمه: مسعود کیانپور. تهران: نشر مرکز.
-         موسوی چلک، سیدحسن (1398). اعلام وضعیت قرمز ازدواج و طلاق در کشور، سایت خبری تابناک، 25 خرداد 98، کد خبر 905574.
-          Bloor, Michael & Fiona Wood (2006).Keywords in Qualitative Methods, A Vocabulary of Research. Concepts. London: SAGE Publications. pp.75-77.
-          Bergmann, Jörg R(2004). Ethnomethodology, in Flick, Uwe; Ernst von Kardorff and Ines Steinke, A Companion to Qualatative Research. translated by Bryan Jenner. Sage Publications: London. pp72-80.
-          Garfinkel, Harold (1967). Studies in Ethnomethodology. Englewood Cliffs, New Jersey.
George h, Mead (1934). Mind, Self and Society frome the Stand Point of a Social Behaviorist. edited by Charles w.morris. phoneix books. the University of Chicago press. chicago and London.