سنجش رابطه میان سرمایۀ اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و تحقیرشدگی زنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم‌اجتماعی و عضو قطب علمی جامعه‌شناسی سلامت دانشگاه تبریز

2 استاد گروه علوم‌اجتماعی و مدیر قطب علمی جامعه‌شناسی سلامت دانشگاه تبریز.

3 کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، گروه علوم‌اجتماعی دانشگاه تبریز.

چکیده

هدف تحقیق حاضر تبیین جامعه‌شناختی تحقیرشدگی در بین زنان و ارتباط آن با انواع سرمایه‌ها (اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی) است. این پژوهش به‌صورت پیمایش انجام گرفته است. جامعۀ آماری این پژوهش را کلیۀ زنان بالای 15 سال ساکن در شهر تبریز تشکیل داده‌اند. نمونه‌گیری از نوع خوشه‌ای چند مرحله‌ای و حجم نمونه برابر با 400 نفر بوده است. ابزار تحقیق پرسش‌نامه بوده که در آن، متغیرهای مستقل سرمایه (اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی) و متغیر وابسته تحقیرشدگی ازطریق ساخت مقیاس‌های محقق‌ساخته سنجیده شده‌اند. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه تحلیل قرار گرفته است.
یافته‌های به‌دست‌آمده از تحقیق نشان می‌دهد که میانگین تحقیرشدگی در بین زنان نسبتاً کم می‌باشد، طبق نتایج آزمون همبستگی پیرسون، بین سرمایۀ اقتصادی با تحقیرشدگی (153/0) و دو بعد آن تحقیر عینی (193/0) و احساس تحقیر (132/0) رابطۀ معکوس و معناداری وجود دارد. همچنین، بین سرمایۀ فرهنگی و تحقیر شدگی (274/0) و دو بعد آن سرمایۀ عینیت‌یافته (150/0) و نهادینه‌شده (252/0) با تحقیرشدگی، رابطۀ معکوس و معنی‎دار وجود دارد و درنهایت، رابطۀ بین سرمایۀ اجتماعی و تحقیرشدگی (176/0) و دو بعد آن  انسجام (184/0) و مشارکت (130/0) با تحقیرشدگی معکوس و معنی‌دار می‌باشد. درمقابل، ارتباط بین بعد تجسم‌یافته سرمایۀ فرهنگی و بعد اعتماد سرمایۀ اجتماعی و تحقیرشدگی معنا‌دار نبوده است. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که از بین سرمایه‌های سه‌گانه مورد تحقیق، تنها سرمایۀ فرهنگی با بتای برابر با 252/0 توانسته واریانس متغیر وابسته را تبیین نماید در یک استنتاج کلی، دارندگان انواع سرمایه، به‌واسطة برخورداری از هر نوع از سرمایه می‌توانند روایت خود را از دنیای اجتماعی بر دیگران تحمیل کند. وقتی افراد از سرمایۀ اقتصادی و سرمایۀ فرهنگی و سرمایۀ اجتماعی پایینی برخوردار باشند تحقیرشدگی بالایی را نیز خواهند داشت.

کلیدواژه‌ها


-      امانی، نرمین (1391). بررسی تأثیرات سرمایۀ فرهنگی و اقتصادی بر فرودست همسری زنان قزوین. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بوعلی سینا. همدان.
-      باستانی، سوسن و رئیسی، مهین (1391). رووش تحلیل شبکه: استفاده از رویکرد شبکه‌های کل در مطالعه اجتماعات متن باز. مطالعات اجتماعی ایران، 5، 2(14): 32-59.
-      پوگام، سرژ. (1395). جامعه‌شناسی رابطۀ اجتماعی. ترجمه: عبدالحسین نیک‌گهر. تهران، نشر هرمس.
-      پیراسته مطلق، علی‌اکبر؛ پیراسته مطلق، علی‌اصغر و پیشرو نصرآباد سفلی، نظر (1391). نقش اضطراب ناشی از ارزیابی منفی اجتماعی از انزوای اجتماعی نوجوانان. پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی ،شمارۀ 4: 1-13.
-      حریری اکبری، محمد و صالح‌نژاد، حسن (1394). سرمایۀ فرهنگی سدی در برابر بیگانگی اجتماعی (مطالعۀ موردی دانش آموزان شهرستان سقز). فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، سال 5، شماره 17: 33-56.
-      حسینی، سیدحسن و احمدی، سینا (1392). بررسی میزان سرمایه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خانواده و رابطة آنها با گرایش والدین به تبعیض جنسیتی میان فرزندانشان. جامعه پژوهیفرهنگی، سال 4، شمارۀ 3: 54-25.
-      رستگار خالد، امیر و ضیاء علی‌نسب‌پور، حسین (1389). بررسی تأثیر سرمایه‌های در دسترس جوانان بر هویت شغلی آنها. دوماهنامه علمی-پژوهشی دانشگاه شاهد، سال 17، شمارۀ 45: 15-32.
-      رسولی، زهره (1385). بررسی میزان بیگانگی اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه تبریز و عوامل مرتبط با آن. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده حقوق و علوم‌اجتماعی، دانشگاه تبریز.
-      رضایی، فاطمه (1391)، بررسی تأثیر سرمایۀ اقتصادی و فرهنگی زنان بر نوع روابط آنان با همسرانشان در خانواده (مطالعۀ موردی زنان متأهل ساکن شهر ری استان تهران در سال 1390. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی، مشهد.
-      ریتزر، جرج (1380). نظریه‌های جامعهشناسی در دوران معاصر. ترجمه: محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی.
-      زاهدی، محمدجواد؛ دانش، پروانه؛ راد، فیروز و مجرب قوشچی، رضا (1396). طرد اجتماعی در زندگی فقیر شهری (مطالعۀ زنان فقیر شهری تحت پوشش کمیته امداد شهرستان ارومیه ). زن در توسعه و سیاست، دورۀ 15، شمارۀ 3: 291-301.
-      صادقی فسایی، سهیلا و نیکدل، نرمین (1394). مطالعۀ کیفی نحوۀ درک و تصور کنشگران از مصادیق تحقیر اجتماعی. جامعه‌شناسی کاربردی، سال 26، شمارۀ 2، پیاپی 58: 41-58.
-      صادقی فسایی، سهیلا و نیکدل، نرمین (1395). تحلیل جنسیتی از تحقیر اجتماعی در روابط بین فردی. پژوهشنامه زنان، پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی، سال 7، شمارۀ 1: 99-125.
-      عزیزی، مهرانه (1391). بررسی رابطۀ سرمایۀ اجتماعی و پذیرش فرودستی در زنان ( مطالعۀ زنان 20-40 ساله شهر قروه). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه پیام نور.
-      فکوهی، ناصر (1384). اندیشه اجتماعی پیر بوردیو در: http://www.fakouhi.com/nod/.
-      فیروزآبادی، سید احمد و صادقی، علیرضا (1392). طرد اجتماعی. تهران: نشر جامعه‌شناسان.
-      قادری، مهدی؛ ملکی، امیر و احمدنیا، شیرین (1395). از سرمایۀ فرهنگی بوردیو تا سرمایۀ فرهنگی مرتبط با سلامت به تعبیر آبل: کاربرد شاخص‌های نوین در تبیین سبک زندگی سالم. رفاه اجتماعی، دورۀ 16، شمارۀ 62: 9-58.   
-      قصابی، رضوان. (1386). بررسی اثرات دین‌داری بر بیگانگی اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
-      گافمن، اروینگ (1392). داغ ننگ (چاره‌اندیشی برای هویت ضایع شده). ترجمه: مسعود کیانپور. تهران، نشر مرکز.
-      هورتولانوس، رالف؛ میشلز، انجا و میوسن، لودوین (1394). انزوای اجتماعی در جامعۀ مدرن. ترجمه: لیلا فلاحی سرابی و صادق پیوسته. تهران: نشر جامعه‌شناسان.
-      Barakat, H. (1979). Alienation: A Process of Encounter between Utopia and Reality. The British Journal of Sociology, 20(2): 1-10.
-      Cardoso, F. M.S; Ramos, A. C. M & Hartling, L.M. (2019). Humiliation Inventory: Adaptation Study for Portuguese Population. Analise Psicologica, 37(2): 235-248.
-      Elison, J. & Harter, S. (2007). Humiliation: Causes, Correlates and Consequences. In J. L. Tracy, R. W. Robins, & J. Tangney (Eds.). The Self-conscious Emotions: Theory and Research (pp. 310-329). New York, NY: Guilford Press.
-      ESCOWA (Economic and Social Commission for Western Asia) (2007). Literature Review on Social Exclusion in the Escowa Region, www. Elescowa/sdd/2007/wp. 4.
-      Fahmi, E. (2003). Civic Capacity, Social Exclusion and Political Participation in Britain, University of Bristol: Evidence from the 1999 Poverty & Social Exclusion Survey, Presented at the Political Studies Association, Annal Conference, University of Leicester.
-      Farmer, A. E., & McGuffin, P. (2003). Humiliation, loss and Other Types of Life Events and Difficulties: A Comparison of Depressed Subjects, Healthy Controls and Their Siblings. Psychological Medicine: A Journal of Research in Psychiatry and the Allied Sciences, 33: 1169-1175.
-      Ferlander, S. (2007). The Importance of Different Forms of Social Capital for Health. Acta Sociologica, 50(2): 115-128.
-      Fernandez, O. (2014). Training or Social Exclusion: Competences for the Social Exclusion of Groups at Risk. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 132: 154-159.
-      Fernandez, S.; Saguy, T.& Halperin, E. (2015). The Paradox of Humiliation: The Acceptance of an Unjust Devaluation of the Self. Personality and Social Psychology Bulletin: 1-13.          
-      Flotten, T. (2006). Poverty and Social Exclusion: Two Side of the Same Coin. A comparative study of Norway and Estonia. Doctoral dissertation. University of Oslo/Fafo-report 487.
-      Ginges, J. & Atran, S. (2008). Humiliation and Inertia Effect: Implications for Understanding Violence and Compromise in Intractable Intergroup Conflicts. Journal of Cognition and Culture, 8(3-4): 281-294.
-      Goffman, E. (1968). Stigma: Notes on Management of Spoiled Identity. London: Pelican.
-      Granovetter, M. (1973). The Strength of Weak Ties. Sociological Theory, 78(6):1360-1380. 
-      Hartling L. M.; Lindner E.; Spalthoff U.& Britton, M. (2013). Degradation: A Nuclear Bomb of Emotions. Psicología Política, No. 46: 55-76.
-      Hartling, Linda (2007). Degradation: Real Pain, A Pathway to Violence. RBSE, 6 (17): 466-479.
-      Hartling, L. M. & Luchetta, T. (1999). Humiliation: Assessing the Impact of Derision, Drgradation and Debasement. Journal of Primary Prevention, 19(4): 259-278.
-      Hartling, L. M. & Linder, E. G. (2016). Healing Humiliation: From Reaction to Creative Action. Journal of Counseling and Development, V. 94, Issue. 4: 383-390. 
-      Hasper, J. (2013). Management of Inferior Feelings and Addictive Behaviors. Available at: www.alfredadler.edu/.../Hasper0/020 MP0/0202013.
-      Hollin, C. R. (2016). The Psychology of Interpersonal Violence. Wiley Blackwell press.
-      Leask, P. (2013). Losing Trust in the World: Humiliation and Its Consequences. Psychodynamic Practice: Individuals, Groups and Organizations, 19(2): 129-142.
-      Leinder, B.; Sheikh, H. & Ginges, J. (2012). Affective Dimensions of intergroup Humiliation. PLoS ONE, 7(9), e46375. https://doi.org/10.1371/journal. pone.0046375.
-      Linder, E. (2010). Gender, Humiliation and Global Security. Prager Press.
-      Lindner, E. (2002). Healing the Cycles of humiliation: How to Attend to the Emotional Aspects of “Unsolvable” Conflicts and the Use of “Humiliation Entrepreneurship”. Peace and Conflict: Journal of Peace Psychology, 8(2): 125-138.
-      Lindner, E. (2006). Making Enemies: Humiliation and International Conflict. Westport, CT: Prager Security International.
-      Narayan, D.; Patel, R.; Schafft, K.; Koch, S.& Rademacher, A. (2000). Voices of the Poor: Can Anyone Hear Us? Oxford University Press for the World Bank.   
-      Narayan, D. (1999). Bonda and Bridges: Social Capital and Paverty. World Bank.
-      Negrao, C.; Bonanno, G. A.; Noll, J. G.; Putnam, F. W.& Trickett, P. K. (2005). Shame, Humiliation and Childhood Sexual Abuse: Distinct Contributions and Emotional Coherence. Child Maltreatment, 10(4): 350-363.
-      Otten, M. & Jonas, K. J. (2014). Humiliation as an intense Emotional Experience: Evidence from the Electro-encephalogram. Social Neuroscience, 9(1): 23-35.
-      Peace, R. (2001). Social Exclusion: A Concept in Need of Deffinition. Social Policy. Journal of New Zealand, 16: 17-36.
-      Perri, G. (1999). Public Palicy and Network Powerty. Ottawa Congress Center.
-      Reyles, Z. D. (2007). The Ability to Go about without Shame: A Proposal for Internationally Comparable Indicators of Shame and Degradation. Missing Dimensions of Poverty Data: 30-29.
-      Scandizzo, P. L. (2004). Cultural Goods Consumption and Cultural Capital. Internet Website: http//www. 2unisiegen.deLdept/fb05/wwliv/papers/current.
-      Sen, A. (2000). Social Exclusion: Concept, Application and Scrutiny. Social Development Papers, No.1. Manilla: Office of Environment and Social Development, Asian Development Bank. 
-      Shaban, S. (2011). A Conceptual Framework Review of Social Exclusion and its Relation with Social Cohesion and Poverty in Group. The International Journal of Diversity in Organizations.Communities and Nations, 11(1): 117-132.
-      Silver, H. (1994). Social Exclusion and Social Solidarity: Three Paradigms. International Labor Review, 133: 531-578.
-      Seeman, M. (1959). On the meaning of Alienation. American Sociological Review, 24(6): 783-791.
-      Torres W. J. & Bergner R. M. (2010). Degradation: Its Nature and Consequences. J Am Acad Psychiatry Law, 38(2):195–204.
-      Torres, W. J. & Bergner, R. M. (2012). Severe Public Humiliation: Its Nature. Consequences and Clinical Treatment. Psychotherapy, 49(4): 492-501.
-      Walker, J. & Knauer, v. (2011). Humiliation, Self-esteem and Violence. Journal of Forensic Psychiatry & Psychology, 22(5): 724-741.
-      Woolcock, M. (2002). Social Capital and Development: Concepts, Evidence and Applications. Workshop on Understanding and Biulding Social Capital in Croatia. Zagreb.