مسئله تجرد: سوژه و زیست‌جهانِ نو پدید دختران شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه خوارزمی، تهران

2 استاد جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی، تهران

3 دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی، تهران

4 استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی، تهران

چکیده

مجرد زیستی دختران و شیوع این فرم از زندگی، تشکیل خانواده به‌عنوان نهادی بسیار مهم برای جامعه را دچار چالشی جدی نموده است. هدف این پژوهش کشفِ تفسیر و دلایل دختران شهر تهران از انتخاب مجرد زیستی­ بوده که با روش‌شناسی کیفی و با استفاده از روش نظریه زمینه‌ای انجام شده است. به این منظور با 35 دختر مجرد ساکن شهر تهران که به  روش نمونه­گیری نظری انتخاب‌شده بودند، مصاحبه­های عمیق و نیمه­ساختاریافته انجام شد. 11 مقوله اصلی و یک مقوله­ هسته‌ای از خلال نظام کدگذاری داده­ها استخراج شد. ترجیح رهایی و آزادی، حداکثرسازی منفعت و فردمحوری، گذران اوقات فراغت در قالبِ مدرن، شرایط ایجابی مشاغل جدید و مجازی، خانه مجردی: زمینه­های مدرن زیست­جهان، سیالیت روابط با دیگران مهم، بازاندیشی بدن و اهمیت آن، گزینش انزوا و تنهایی، بی‌اعتمادی و بدبینی نسبت به مردان، تهران و آرمانهشر مجردان، ترس از شکست و طلاق مقولات اصلی،  همچنین، «تجرد: زیست­جهانی چندوجهی» به‌عنوان مقوله هسته‌ای  بدست آمده از تحلیل داده‌ها بودند. درنهایت مدل پارادایمی بر اساس مقولات مستخرج از داده‌ها تنظیم شد. یافته­ها بر این دلالت داشتند که دختران مجرد در انتخاب زیست­جهان خود تبدیل به عاملان و کنشگرانی فعال شده و دست به انتخاب می­زنند؛ مسئله­ای که چالشی جدی و چندوجهی را پیش­روی جوانان قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • افراسیابی، حسین، برزیده، کسری، جوادیان، سیدرضا. (1399). سازگاری پرنوسان در تعاملات اجتماعی بیماران سرطانی؛ مطالعۀ کیفی در شهر اهواز. جامعه شناسی کاربردی، 31(1), 1-16.
  • افراشته، مهری و فرامانفرمایی، تکتم (1396). شناسایی عوامل نفوذ فرهنگی در تمایل افراد به نوع جدید زندگی زوجین (هم‌خانگی)، فصلنامه مدیریت فرهنگی،دوره 11، شماره 2 (پیاپی 37): 99-108.
  • ایمان­زاده، ایمان؛ محمد زاده، صدیقه و علیپور، سریه (1396) «تجربیات زیسته دانشجویان تحصیلات تکمیلی دختر دانشگاه تبریز از ازدواج دیرهنگام (مطالعه ای پدیدار شناختی)». زن در فرهنگ و هنر، دوره 9، شماره ۴: ۵۴۱-۵۶۰.
  • باقری، شهلا؛ مداحی، جواد و لطفی خاچکی، طاهره (1398) «برساخت معنایی تأخیر سن ازدواج براساس نظریة زمینه­ای (مطالعة موردی: دانشجویان دختر شهر مشهد). زن در توسعه و سیاست، دورة 17، شمارة 1: 43-69.
  • باومن، زیگمونت (1384)، عشق سیال؛ در باب ناپایداری پیوندهای انسانی، ترجمۀ عرفان ثابتی، تهران: نشر ققنوس.
  • بنیامین، والتر (۲۰۰۳). درباره برخی مضامین و دستمایه های شعر بودلر، ترجمه مراد فرهادپور، فصلنامه آرنمنون، ۱۴: ۲۷-۴۸.
  • چابکی، ام البنین. (1395). روایت دختران 45 سال به بالای شهر تهران از علل تجرد قطعی. مجلة مطالعات اجتماعی ایران، 10(2-3), 102-123.
  • دهبانی پور، رضا؛ خرم پور، یاسین و شیخی، عنایت (1397)، بررسی تجربی تأثیر رسانه­های ارتباط جمعی در گسترش عناصر فرهنگی پست مدرنیسم (مطالعة موردی جوانان شهر یزد)، رسانه و فرهنگ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوفصل نامة علمی پژوهشی، سال هشتم، شمارة دوم، پاییز و زمستان،99-125.
  • زارع، بیژن؛ سراج زاده، سید حسین؛ حبیب پور گتابی، کرم و مداحی، جواد. زیست مجردی جوانان: مسئله‌ای اجتماعی-فرهنگی (رویکردی تحلیلی مبتنی بر آرای ژان بودریار و ریچارد سِنِت). مسائل اجتماعی ایران. ۱۳۹۹; ۱۱ (۲) :۹۷-۱۲۳.
  • سالنامه آماری تهران، شهرداری تهران، 1397.
  • کاظمی پور، شهلا (۱۳۸۸). سنجش نگرش جوانان نسبت به ازدواج و شناخت آثار و پیامدهای آن. فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، شماره ۲، ۷۵-۹۵.
  • کسلر، دیرک (1394) نظریه­های روز جامعه شناسی از ایزنشتات تا پسامدرن­ها. ترجمه کرامت الله راسخ، نشر آگه.
  • کلارک، دیوید (1396). جامعه مصرفی و شهرپسامدرن. ترجمه حمید پورنگ، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
  • گلن وارد (1396)، پست مدرنیسم، ترجمه: فخر رنجبری، قادر و کرمی، ابوذر. تهران: انتشارات ماهی، چاپ ششم.
  • گیدنز، آنتونی (۱۳۷۷). پیامانه های مدرنیته. ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.
  • گیدنز، آنتونی (1378)، تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمۀ ناصر موفقیان، تهران: نشرنی.
  • لوپز، خوزه (1385). ساخت نظریه اجتماعی. ترجمه حسن قاضیان، تهران: نشر نی.
  • محمدپور، علی، تقوی، نعمت‌الله ت. (1394). عوامل اجتماعی بالا رفتن سن ازدواج جوانان. مطالعات جامعه شناسی، 6(20), 39-53.
  • مهدوی، محمدصادق؛ کلدی، علیرضا؛ اجمند، بهاره (1395). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر بی رغبتی جوانان شهری به ازدواج (مورد مطالعه: شهر تهران)، مطالعات جامعه شناختی شهری، 6، شماره 19: 33-60.
  • نصرتی نژاد، فرهاد؛ شریفیان ثانی، مریم و محمدی نوبری، علی (1395). تبیین جامعه شناختی دیرهنگامیِ ازدواج در میان جوانان شهرستان طارم، دوفصلنامه مسائل اجتماعی ایران، دوره ۷، شماره ۲: ۱۴۱-۱۵۸.
  • Apostolou, M. Papadopoulou, I. & Georgiadou, P. (2019). Are people single by choice? Involuntary singlehood in an evolutionary perspective. Evolutionary Psychological Science, 5(1), 98-103.
  • Apostolou, M., Jiaqing, O., & Esposito, G. (2020). Singles’ reasons for being single: Empirical evidence from an evolutionary perspective. Frontiers in psychology, 11.
  • Menelaos Apostolou (2017), why people stay single: An evolutionary perspective, Personality and Individual Differences 111 (2017) 263–271.
  • DePoy, E. & Gitlin, L. (2005) Introduction to Research: Understanding and Applying Multiple Strategies. Michigan: Mosby.
  • Ferguson, P. P. (1994). The flaneur on and off the streets of Parise, in Keith Tester (ed.) the flaneur, London: Routledge.
  • Fisher, A. N., Stinson, D. A., Wood, J. V., Holmes, J. G., & Cameron, J. J. (2021). Singlehood and Attunement of Self-Esteem to Friendships. Social Psychological and Personality Science, 1948550620988460.
  • Himawan, K. K., Bambling, M., & Edirippulige, S. (2018). The Asian single profiles: Discovering many faces of never married adults in Asia. Journal of Family Issues, 39(14), 3667-3689.
  • Himawan, K. K., Bambling, M., & Edirippulige, S. (2017). Modernization and singlehood in Indonesia: Psychological and social impacts. Kasetsart Journal of Social Sciences, 40(2), 499-506.
  • Laplante, B., Castro-Martín, T., Cortina, C., & Fostik, A. (2020). Unmarried cohabitation and its fertility in Ireland: Towards post-Catholic family dynamics?. Irish Journal of Sociology, 28(1), 5-28.
  • Merriam, S. (2009) Qualitative Research: a Guide to Design and Implementation. San Francisco: Jossey-Bass.
  • Park, Y., Impett, E. A., & MacDonald, G. (2020). Singles’ Sexual Satisfaction is Associated with More Satisfaction with Singlehood and Less Interest in Marriage. Personality and Social Psychology Bulletin, 0146167220942361.
  • Raymo, J. M. Uchikoshi, F. & Yoda, S. (2021). Marriage intentions, desires, and pathways to later and less marriage in Japan. Demographic Research, 44, 67-98.
  • Saili, J., & Shanat, M. (2018). “I’m Not Married, Let’s Just All Look at Me”: Single Professional Malay Women’s Experience.
  • Smith, P. (2001). Cultural Theory: an Introduction, New
  • Whitley, J. M. (2019). Living Single when Family Matters: The Dating Experiences of Never-married Single Female Marriage and Family Therapists-in-training(Doctoral dissertation, University of Louisiana at Monroe).
بررسی مسائل اجتماعی ایران
دوره 12، شماره 1
شهریور 1400
صفحه 7-43

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار