تاثیر محرومیت‌های اجتماعی بر هنجار صداقت موردپژوهی چندگانه گروه‌های شغلی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری جامعه شناسی- بررسی مسائل اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

هدف این پژوهش شناسایی وضعیت انواع محرومیت در جامعه و اثر آن بر هنجار اجتماعیِ صداقت است. از آنجایی که هنجار صداقت نقش مهمی در نظم اجتماعی دارد، نظریه تبیین کننده پژوهش نظریه چلبی(با تاکید بر اخلاق مسئولیت) است. در سنجش محرومیت چهار بُعد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و درسنجش هنجار صداقت تصور از وضعیت ­هنجار در جامعه و آمادگی برای رعایت هنجارها (در شعاع عام­گرا یا خاص­گرا) و صبغه ارزش اخلاقی آن مورد نظر بوده است. این مطالعه مبتنی بر موردپژوهی چندگانه و با روش پیمایش درون موردی است. در انتخاب موارد شغل معیار اصلی بوده و 381 نفر از افراد شاغل (گروه­های شغلی کارگر، کارمند بانک،کارشناس ارشد، پاسبان، نظامی درجه‌دار، وکیل، بهیار، پرستار، پزشک، معلم، دبیر و استاد دانشگاه) انتخاب شدند. ضعف هنجار صداقت که توام با افزایش (به­ترتیب) میزان محرومیت اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است نشان از نوعی اختلال هنجاری (از نوع ضعف هنجاری) درجامعه دارد که به کمک مجموعه­ای از محرومیت­های اجتماعی (به عنوان عوامل مقوم)  25 درصد از تغییرات آن در مدل­ آماری قابل تبیین است.

کلیدواژه‌ها


  • ارونسون. الیوت (1382)، روانشناسی اجتماعی، حسین شکرکن، تهران: جوانه رشد.
  • چلبی، مسعود (1375)، جامعه شناسی نظم؛ تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، تهران: نشرنی.
  • چلبی، مسعود (1383)، چارچوب مفهومی پیمایش ارزش­ها و نگرش­های ایرانیان. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • چلبی، مسعود (1385)، تحلیل اجتماعی در فضای کنش، تهران: نشر نی.
  • چلبی، مسعود (1394)، تحلیل نظری و تطبیقی در جامعه شناسی، تهران: نشر نی.
  • دفتر طرح های ملی (1394)، پیمایش سرمایه اجتماعی، یافته های پیمایش، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • فورسایت، دانلسون(1380)، پویایی گروه، شناخت و سنجش، جعفر نجفی زند و حسن پاشا شریفی، تهران: نشر دوران.
  • کی یین، رابرت (1378)، طرح تحقیق و روش­های موردپژوهی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: طلوع آزادی.
  • گر، تدرابرت (1388)، چرا انسان­ها شورش می‌کنند. ترجمه علی مرشدی زاده. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  • محسنی، منوچهر (1379)، بررسی آگاهی­ها، نگرش­ها و رفتارهای اجتماعی و فرهنگی در ایران، تهران: دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور.
  • مطهری، مرتضی (1367)،تعلیم و تربیت در اسلام، تهران: انتشارات صدرا.
  • Bossert, Walter; D'Ambrosio, Conchita and Peragine, Vito. )2004(, Deprivation and Social Exclusion, Cahiers de recherche, Centre interuniversitaire de recherche en économie quantitative, CIREQ.
  • Haan, de, A. .(2011).Rescuing exclusion from the poverty debate: group disparities and social transformation in India, Institute of Social Studies.
  • Hirschi, Travis. (1969). Causes Delinquency. University of California Press.
  • Levitas, R., Pantazis, C., Famhy, E., Gordon, D., Lloyd, E., and Patsios, D. (2007). The multi-dimensional analysis of social exclusion, Townsend Centre for the International Study of Poverty and Bristol Institute for Public Affairs, University of Bristol.
  • Mathieson, Jane , Jennie Popay, et al.(2008). Social Exclusion Meaning, Mesurment and experience and links to health inequalities, World Health Organization.