ماندگاری جمعیت شهرهای جدید و تبیین آن با تأکید بر کیفیت زندگی شهری (مورد مطالعه: شهر جدید صدرا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جمعیت‌شناسی، بخش جامعه‌شناسی و برنامه‌ریزی اجتماعی، دانشگاه شیراز

2 کارشناس ارشد جمعیت‌شناسی، بخش جامعه‌شناسی و برنامه‌ریزی اجتماعی، دانشگاه شیراز

چکیده

یکی از مسائل حال حاضر برخی شهرهای جدید عدم ماندگاری جمعیت آن­ها و تمایل به مهاجرت ساکنان آن است. در همین زمینه نشان داده شده است که عدم رضایت از کیفیت زندگی شهری از مهمترین علل عدم پایداری جمعیت شهرهای جدید است. مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه میزان رضایت از کیفیت زندگی شهری و تمایل به ماندگاری در شهر جدید صدرا انجام شده است. برای این منظور با استفاده از پرسشنامه ساخت­یافته و روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای تعداد 382 نفر از افراد 15 سال و بالاتر ساکن شهر جدید صدرا پیمایش شدند. یافته­ها نشان داد که با افزایش مدت زمان اقامت در شهر جدید احتمال ماندگاری بیشتر خواهد شد. همچنین با افزایش میزان رضایت از کیفیت کالبدی احتمال ماندگاری در این افزایش خواهد یافت. افرایش رضایت از کیفیت اجتماعی و اقتصادی زندگی احتمال ماندگاری افراد در شهر جدید را به­طور معنی­داری بالا خواهد برد. بنابراین وضعیت نامناسب زیرساخت­های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی در شهرهای جدید عدم ماندگاری جمعیت شهری آن­ها را به­دنبال خواهد داشت و بهبود زیرساخت­های کالبدی شهرهای جدید و توجه به مسائل اجتماعی و اقتصادی ساکنان آنها می­تواند ماندگاری جمعیت شهرهای جدید را به دنبال داشته باشد.

کلیدواژه‌ها


  • آروین، محمود؛ فرجی، امین؛ آژند، مرتضی (۱۳۹۹). تأثیر رضایتمندی سکونتی بر ماندگاری جمعیت در طرح‌های مسکن مهر شهر بهبهان، پژوهش و برنامه­ ریزی شهری، شماره ۱۱ (۴۱): ۹۸-۸۳.
  • اسماعیل­زاده، حسن؛ صالح­پور، شمسی؛ اسماعیل­زاده، یعقوب (1394). تحلیل کیفیت زندگی شهری و رابطه آن با مشارکت شهروندان در امور شهری (مورد شناسی شهره نقده)، جغرافیا و آمایش سرزمین منطقه­ای، شماره 5 (17): ۲۴۶-۲۲۷.
  • اکبرپورسرسکانرود، محمد؛ میرزاجانی، مهدیه (1389). تحلیل عملکرد شهرهای جدید در نظام شهری کشور، پژوهش و برنامه­ریزی شهری، شماره ۱ (۱):۱۵۰-۱۳۱.
  • باجولوند، روح­الله؛ جمشیدی، سمیه؛ ولی پور، معصومه؛ رحمتی نژاد، فاطمه (۱۳۹۴). ارزیابی و سنجش شاخص­های ذهنی کیفیت زندگی (مطالعه موردی شهر جدید سهند)، اولین کنفرانس سالانه پژوهش­های معماری وشهرسازی و مدیریت شهری، یزد.
  • باستانیان­شاهگلی، مریم.، پناهی، علی.، عبداله­زاده طرف، اکبر (۱۳۹۷). ارزیابی شاخص­های کیفیت زندگی شهری در بافت­های قدیم و جدید شهر تبریز (نمونه موردی مرزداران و کوچه باغ)، نشریه جامعه­شناسی، شماره 10 (39): 89-37.
  • بالادستیان، محمدباقر (1393). بررسی عوامل مهاجرت ازشهرستان بیجار، پایان نامه کارشناسی­ارشد جمعیت­شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
  • بزی، خدارحم.، افراسیابی راد، محمدصادق (1388). سنجش و ارزیابی میزان موفقیت و کارایی شهرهای جدید (مطالعه موردی شهرجدید صدرا)، مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، شماره ۱ (۲): 134-111.
  • تیموری، پرویز؛ و کیوان، نسرین (۱۳۹۰). عملکرد شهرهای جدید و تمرکززدایی جمعیت از منطقه شهری تهران (مطالعه موردی شهر اندیشه)، فصلنامه آمایش محیط، شماره 18: 124-109.
  • جمالی، فیروز (۱۳۸۱). مهاجرت، شهرها و سازگاری مهاجرین. نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی (تبریز)، شماره ۴۵ (182): 81-61.
  • جوهری، زهرا؛ و مرادی مسیحی، واراز (1390). بررسی تاثیر ایجاد شهرهای جدید در تعادل بخشی به فضای سکونت و اشتغال منطقه­ای (مطالعه موردی شهر جدید اندیشه)، آمایش سرزمین، شماره ۳ (۵): ۱۱۰-۹۳.
  • حاتمی­نژاد، حسین؛ زمانی، زهرا؛ حاجی­نژاد،­ صادق؛ قضایی، محمد (۱۳۹۲). آسیب­شناسی شهرهای جدید در ایران، اطلاعات جغرافیایی سپهر، شماره ۲۲ (۸۸): ۵۷-۴۷.
  • حاتمی­نژاد، حسین؛ مرادپور، نبی؛ نوروزی­فرد، هاشم؛ آسرایی، محمدباقر (۱۳۹۵). سنجش میزان کیفیت زندگی در شهرهای جدید (نمونه موردی شهر جدید اندیشه)، تهران: کنفرانس بین المللی مهندسی مهماری و شهرسازی.
  • حاجی نژاد، علی؛ رفیعیان، مجتبی؛ و زمانی، حسین (۱۳۸۹). بررسی متغیرهای فردی موثر بر رضایت مندی شهروندان از کیفیت محیط زندگی (مطالعه موردی مقایسه بافت قدیم و جدید شهر شیراز)، نشریه جغرافیا و توسعه، شماره 8 (17): 82-63.
  • حقانی،گیتی؛ برزگر، محمدرضا (۱۳۹۲). ارزیابی میزان موفقیت و کارایی شهرهای جدید و بررسی چالش­ها و مشکلات آنها (مطالعه موردی شهر جدید صدرا)، تهران: اولین کنفرانس معماری وشهرسازی اسلامی و ترسیم سیمای شهری پایدار با گذر از معماری ایرانی- اسلامی و هویت گمشده آن.
  • داداش­پور، هاشم؛ و اکبرنیا، مریم (1392). تحلیل خود اتکایی شهرهای جدید در مناطق­کلانشهری (مطالعه موردی شهر جدید پردیس درمنطقه­کلانشهری تهران)، آمایش جغرافیایی فضایی، شماره ۳ (۱۰): ۶۵-۴۴.
  • دمی، مهدی؛ پاکشیر، عبدالرضا (۱۳۹۷). ارزیابی معیارهای کالبدی تاثیرگذار در زیست­پذیری شهر جدید صدرا، تهران: چهارمین همایش­ بین المللی عمران و شهرسازی در آغاز هزاره سوم.
  • رزمی، محمدهادی؛ رحیمیون، علی اصغر (۱۳۹۱). بررسی و ارائه راهکارهایی در تحقق جمعیت­پذیری و مانایی جمعیت شهرهای جدید اقماری (مطالعه موردی شهر جدید صدرا)، مطالعات محیطی هفت حصار، شماره ۱ (2): 46-37.
  • رفیعیان، مجتبی؛ مولودی، جمشید؛ پورطاهری، مهدی (۱۳۹۰)، سنجش کیفیت محیط شهری در شهرهای جدید مطالعه موردی (شهر جدید هشتگرد)، فصلنامه مدرس علوم انسانی برنامه­ریزی و آمایش فضا، شماره 15 (3): ۳۸-۱۹.
  • رهنمایی، محمد تقی؛ شاه­حسینی، پروانه (1383). فرآیند برنامه­ریزی شهری ایران، تهران: انتشارت سمت.
  • زنگنه­شهرکی، سعیده؛ کلانتری، محسن؛ بدیهی، بهامین السادات (۱۳۹۷). بررسی تاثیر بازار زمین و عملکرد اقتصادی مسکن بر احساس امنیت سکنه در شهرهای جدید (نمونه موردی شهر جدید صدرا)، مجله آمایش جغرافیایی فضا، شماره ۸ (۲۸): ۵۰-۳۳.
  • سعیدپور، شراره؛ تقی زاده، الهام؛ و خان­آقایی، اعظم (۱۳۹۴). بررسی کیفیت زندگی و رضایتمندی ساکنین شهرک­های جدید (مطالعه موردی شهر امیریه اصفهان)، آباده: اولین کنفرانس بین المللی جغرافیایی.
  • شکوهی، محمد؛ قرخلو، مهدی؛ خزایی­نژاد، فروغ (1391). عوامل موثر بر جمعیت­پذیری شهرهای جدید اقماری (مطالعه موردی شهر جدید اندیشه)، پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره 79: 86-75.
  • شماعی، علی؛پ شهسوار، امین (۱۳۹۶). ارزیابی کیفیت زندگی در شهرهای جدید (مورد مطالعه شهر جدید پرند)، نشریه جغرافیایی سرزمین، شماره ۱۴ (54): 16-1.
  • عیدی، هادی (1392). سنجش عوامل فردی موثر بر احتمال مهاجرت از استان آذربایجان شرقی به سایر نقاط کشور با استفاده از داده­های دو درصد سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385، پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
  • کامران، فریدون؛ حسینی، سید احمد؛ ذبیحی­نیا، خدیجه (1388). بررسی مشکلات فرهنگی- اجتماعی زندگی آپارتمانی شهر جدید پردیس، پژوهش اجتماعی، شماره 2 (5): 40-21.
  • مختاری، مرضیه؛ نظری، جواد (1389). جامعه شناسی کیفیت زندگی، چاپ اول، تهران: انتشارات جامعه­شناسان.
  • مرصوعی، نفیسه؛ لاجوردی، سید علیرضا (1393). مطالعه تطبیقی کیفیت زندگی شهری در ایران، پژوهش­های رشد و توسعه پایدار، شماره ۱۴ (2): 95-65.
  • نجات، سحرناز (1387) .کیفیت زندگی و اندازه­گیری آن، مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، شماره 4 (2): 62-57.
  • وارثی، حمیدرضا؛ احمدیان، مهدی؛ غلامحسینی، رحیم. (۱۳۹۲). تحلیل و ارزیابی عملکرد جمعیت­پذیری شهرهای جدید در ایران (مطالعه موردی شهر جدید مهاجران)، برنامه­ریزی فضایی، شماره ۳ (۴): ۱۳۳-۱۵۴.
  • یاران، علی؛ خوش­بین، حامد. (۱۳۹۱). بررسی خودکفایی در شهرهای جدید مقایسه تجربه ایران (شهر جدید هشتگرد و کره جنوبی)، انجمن ملی، معماری و شهرسازی ایران، شماره ۴: ۱۱۲-۹۹.
  • Bajema, D. H., Miller, W. W., & Williams, D. L. (2002). Aspirations of rural youth. Journal of Agricultural Education, 43 (3): 61-71.
  • Bialowolska, D. W. (2016). Quality of life in cities– Empirical evidence icomparative European perspective. The International Journ of Urban Policy and planning (cities), 58: 87-96.
  • Dajian, Z. (2010). Life quality is the uppermost goal of sustainable development, 2010 world expo and urban life quality in terms of sustainable development, China: Zhongshan North.
  • Eddie, H., & Manfred, L. (2005). A study of commuting patterns of new town residents in Hong Kong. Habitat International, 29(3): 421-437.
  • Lee, Y. J. (2008). Subjective quality of life measurement in Taipei. Building and Environment, 43 (7): 1205-1215.