تفاوتهای گروهی در احساس نابرابری جنسیتی در خانواده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران

2 2- استاد راهنما . استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی،تهران،ایران ؛ مسئول مکاتبات

3 عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران - ایران.

4 استاد مشاور . عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد واحد خلخال، ایران

10.22059/ijsp.2023.261158.670376

چکیده

تحقیق حاضر با هدف بررسی احساس نابرابری جنسیتی در خانواده انجام گرفته است. این تحقیق به روش ترکیبی (کیفی کمی) در دو مرحله انجام شده است. در مرحله اول مصاحبه ای موضوعی به روش کیفی با 23 زن ساکن در شهر مراغه با هدف فهم احساس نابرابری جنسیتی از نگاه زنان مصاحبه شونده، با رجوع به تجربه زیسته آنان در خانواد، و استخراج گویه های مناسب برای ساختن شاخص "احساس نابرابری جنسیتی" اجرا گردید. در مرحله دوم، شاخص ساخته شده همراه با چند سؤال دموگرافیک (سن، تحصیلات، درآمد خانواده، منطقه محل سکونت و وضعیت اشتغال) به روش کمی (پیمایشی) بر روی نمونه ای420 نفری از زنان 18 سال به بالای شهر مراغه انجام شد. یافته‌ها نشان می‌دهد که احساس نابرابری جنسیتی زنان در تجربه زیسته شان در خانواده، علی رغم این که به طور کلی ضعیف است، در گروه‌های سنی، تحصیلی، درآمدی و سکونتی به نحو معنی داری متفاوت است. اضافه بر آن، زنان شاغل در مقایسه با زنان غیرشاغل نابرابری جنسیتی بیشتری را در تجربه زیسته شان در خانواده احساس می کنند. بیشترین احساس نابرابری جنسیتی تجربه شده زنان در خانواده (1) به لحاظ سنی، در گروه سنی 49-31 ساله (2) به لحاظ تحصیلی، درگروه تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر (3) به لحاظ درآمدی، در گروه درآمدی پنج میلیون و پانصد هزارتومان و بالاتر(4) به لحاظ منطقه سکونت، در زنان ساکن در منطقه متوسط نشین (5) به لحاظ اشتغال، در بین کارمند مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها


  • آرون،ریمون (1384). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه شناسی. ترجمه: باقر پرهام. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

    - ابوالحسن تنهایی، حسین (1389). درآمدی بر مکاتب و نظریه های جامعه شناسی. تهران: ناشر مرندیز-بهمن برنا.

    - افشاری، زهرا و کاکاوند، سمیرا (1395). اثر نابرابری جنسیتی بر رشد، بهره­وری و باروری در ایران. فصلنامه علمی مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، دوره 14، شماره­ی 2، شماره پیاپی 47.

    - بخارائی، احمد (1394). تحلیلی بر عوامل فرهنگی- اجتماعی مؤثر بر نابرابری جنسیتی (مطالعه زنان متأهل 20 تا 49 ساله شهر اصفهان). فصلنامه مطالعات توسعۀ اجتماعی- فرهنگی، دوره چهارم، شماره­ی 3.

    - برکوویتز، لئونارد (1388). زمینه روانشناسی اجتماعی. اقتباس: محمد حسین فرجاد، عباس محمدی اصل. تهران: انتشارات علم.

    - جلائی پور،حمیدرضا و محمدی،جمال (1388 ). نظریه های متأخر جامعه شناسی. تهران: نشرنی.

    - دهنوی، جلیل و معیدفر، سعید (1384). بررسی رابطه احساس نابرابری جنسیتی و انگیزۀ تحرک اجتماعی در دختران   دانشجو. فصلنامه مطالعات زنان، دوره 3 ، شماره­ی 7.

    - دیلینی، تیم (1387). نظریه های کلاسیک جامعه شناسی. ترجمه: بهرنگ صدیقی/وحید طلوعی. تهران: نشرنی.

    -ریتزر، جورج(1382).  نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر. ترجمه: محسن ثلاثی.  تهران: انتشارات علمی- فرهنگی.

    - ساروخانی، باقر و محمودی،یسری(1387). بازتولید نابرابری جنسیتی در خانواده« مطالعه تطبیقی زنان شاغل و خانه دار شهر ایلام». فصلنامه پژوهش اجتماعی، سال 1، شماره­ی 1.

    -  سرایی، حسن (1385). تداوم و تغییر خانواده در جریان گذار جمعیتی ایران. نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، سال 1، شماره­ی 2 .  

    - --- (1390). طرح توسعه و عمران (جامع) شهر مراغه: جمعیت مراغه در سرشماری ۱۳۹۰. مأخذ: کتابچه گزارش شهرداری مراغه (چاپ نشده)، سازمان مسکن و شهرسازی استان آذربایجان شرقی.

    - شکربیگی، عالیه (1396). بررسی نابرابری جنسیتی و عوامل مرتبط با آن در بین زنان شهر بوکان و میاندوآب. پژوهشنامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال 8، شماره­ی 3.

    • --- (1391). سالنامه آماری استان آذربایجان شرقی. مأخذ: مرکز آمار ایران. سایت استانداری آذربایجان شرقی.
    • --- (1391). نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن،1390 شهرستان مراغه 6-1-2. فتح زاده، حیدر-(مدیر)- استانداری آذربایجان­شرقی، معاونت برنامه­ریزی دفتر آمار و اطلاعات. سایت استانداری آذربایجان شرقی.
    • خاوری، کبری. سجادی، حمیرا. حبیب­پور گتابی،کرم و طالبی، مهدی (1392). رابطه احساس نابرابری جنسیتی با سلامت روان. فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره 13، شماره­ی 48.
    • خوش روش،وحید. کیامنش، علیرضا و بهرامی، علیرضا (1396). رابطۀ مؤلفه­های نابرابری جنسیتی با انگیزش تحصیلی زنان. فصلنامه پژوهش در نظام­های آموزشی، شماره­ی 38 .

    - صالحی،محمد جواد.عبادی،جعفر و مظفری،گستاسب(1392). «اثر نابرابری سرمایه انسانی در زنان و مردان بر رشد اقتصادی به تفکیک مناطق مختلف جهان». فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، شماره­ی 69.

    - صداقتی فرد، مجتبی و سخاومهر،میترا (1392). تأثیر نابرابری جنسیتی بر میزان مشارکت اجتماعی زنان. فصلنامه مطالعات جامعه­شناختی جوانان، سال 4، شماره­ی 10.

    - فتحی، سروش و مختارپور، مهدی (1396). تبیین نگرش زنان به شکاف جنسیتی و کسب پایگاه­های اجتماعی(مطالعه موردی:زنان 40-30 ساله شهر تهران). پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، سال چهارم، شماره­ی 14.

    • کولاکوفسکی،لشک (1385). جریان های اصلی در مارکسیسم: برآمدن،گسترش و فروپاشی؛ جلد یکم: بنیانگذاران. ترجمه:عباس میلانی. تهران: انتشارات آگاه.

    - کیانی، مژده و رهنما فلاورجانی، زهره (1394). تأثیر نابرابری جنسیتی بر سرمایه اجتماعی زنان تحصیل­کرده شهر اصفهان. مجله جامعه­شناسی کاربردی، سال 26، شماره پیاپی(58)،شماره­ی2 .

    -گرب،ج.ادوارد (1381). نابرابریهای اجتماعی: دیدگاهها و نظریه پردازان کلاسیک و معاصر. ترجمه: محمد سیاهپوش و احمدرضا غروی­زاده .تهران: نشر معاصر.

    - گیدنز،آنتونی و همکاری برد سال، کارن (1389). جامعه شناسی با تجدید نظر کامل و روز آمد شده. ترجمه: حسن چاوشیان. تهران : نشر نی(ویراست چهارم).

    - ناصری، سهیلا و ناصری محبوبه (1395). بررسی عوامل مؤثر بر نگرش دانشجویان نسبت به نابرابری های جنسیتی(مطالعه موردی: شهرستان مهران در سال 1394). فصلنامه فرهنگ ایلام، دوره 17، شماره­ی 52 و 53.

    - نبوی، عبدالحسین و حمدی، لیلا (1386). «بررسی تأثیرعوامل اجتماعی در نابرابریهای جنسیتی نمادی در خانواده (نابرابری در قدرت تصمیم گیری)» . مجله جامعه­شناسی ایران، دوره 8 ، شماره­ی 2 .

     

    - Amudha, R., Motha, L. C. S., Selvabaskar, S., Alamelu, R., & Surulivel, S. (2016). Glass Ceiling and Glass Escalator-An Ultimate Gender Divide in Urban Vicinity. Indian Journal of Science and Technology, 9(27), 1-8.

    - Burn, Shawn Meghan. (2011). Women Across Cultures: A Global Perspective. 3rd ed. New York: McGraw-Hill Companies.

    • Condie, Rae, Alastair McPhee, Christine Forde, Jean Kane, & George Head. (2006). Review of Strategies to Address Gender Inequalities in Scottish Schools. Final Report: Scottish Executive Social Research. Pp.1-73. ISBN 0 7559 6039 4
    • Feinstein, Shery., Feinstein, R., and Sabrow, S., (2010). Gender Inequality in the Division of Household Labour in Tanzania. African Sociological Review (14)2: 98-109.
    • García-González, Judit., Forcén, Patricia., and Maria Jimenez-Sanchez. (2019). Men and women differ in their perception of gender bias in research institutions. PLOS ONE, 1-21.

     https://doi.org/10.1371/journal.pone.0225763 .

    • MacKinnon, Catharine A.(1982). Feminism, Marxism, Method, and the State: An Agenda For Theory. CHICAGO JOURNAL, JSTOR, (7)3: 515-544.[Accessed: 09/07/2008].  http://www.jstor.org   
    • Ngo, Hang-yue, Sharon Foley, Angela Wong, and Raymond Loi. (2003).Who Gets more of the Pie? Predictors of perceived Gender Inequity at work. Journal of Business Ethics, 45: 227-241.
    • Wulansari, Sri Ayu.(2013). Gender inequality perceception: a comparative study of women in japan and indonesia. 49-127507: 1-28 [Retrieved October 13,2014]. ioc.u-tokyo.ac.jp